YURT DIŞI ÇIKIŞ HARCI TOKİ’YE

Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları bir başka ülkeye girişte vize alır gibi yurdu terkeden de 15TL lik bir harç ödüyor. Bilet fiyatlarındaki içeriğe dikkat edilecek olunursa zaten fiyatlandırma sırasında havalimanı vergisi alınıyor.
Maliye Bakanı, yurtdışı çıkış harcından 2015’te 99 milyon 135 bin TL tahsil edildiğini açıkladı. Yurtdışı çıkış harçlarına ilişkin soru önergeleri bir hayli fazla. Bakan Ağbal, yaptığı açıklamada;
“Yurtdışına çıkış yapan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından çıkış başına alınan bu harcın tutarı, 2001-2002 arasında 50 dolar, 2002-2007 arasında 70 TL olarak uygulanmış ve 2007’de yapılan düzenlemeyle 15 TL’ye düşürülmüştür. Yurtdışına çıkış harcı, anayasanın 73. maddesine uygun olarak düzenlenmiş olup harç gelirlerinin tümü TOKİ Başkanlığı’na aktarılmaktadır.”
Bakan Ağbal, 2007’de 58 milyon 871 bin TL, 2008’de 50 milyon 95 bin TL, 2009’da 50 milyon 75 bin TL, 2010’da 73 milyon 940 bin TL, 2011’de 88 milyon 631 bin TL, 2012’de 67 milyon 82 bin TL, 2013’te 86 milyon 449 bin TL, 2014’te 91 milyon 845 bin TL ve 2015’te 99 milyon 135 bin TL yurtdışı çıkış harcı ödemesi alındığını açıkladı.  2007 den itibaren %68 lik bir artış gösteren rakamlarda bir değişiklik yapılmayacak ve 15 TL yurt dışı çıkış harcı alınmaya devam edecek.
Resmi gazete de yayınlanan tebliğ ise şu şekildedir;
Resmi Gazete No:
26478
Resmi Gazete Tarihi:
30/03/2007
Kapsam
5597 sayılı Yurt Dışına Çıkış Harcı Hakkında Kanun ile Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun(1) ile 29/6/2001 tarihli ve 4705 sayılı Kanun(2) yürürlükten kaldırılarak, yurt dışına çıkış harcı konusunda yeni düzenlemeler yapılmıştır. Bu çerçevede, yurt dışına çıkış harcı ile ilgili uygulama usul ve esaslar bu tebliğin konusunu oluşturmaktadır.
1. Yasal Düzenlemeler
5597 sayılı Kanunun 1, 5 ve 6 ncı maddeleriyle yapılan düzenleme aşağıdaki gibidir.
“Yurt dışına çıkış harcı
MADDE 1 – (1) Türkiye Cumhuriyeti pasaportu ile yurt dışına çıkış yapanlardan çıkış başına 15 YTL harç alınır.
(2) Yurt dışına çıkış harcının mükellefi, yurt dışına çıkış yapan kişilerdir.
(3) Çıkış tarihi itibarıyla yurt dışında oturma izni bulunanlar ve 7 yaşını doldurmamış olanlar ile yurt dışına ticari amaçla sefer yapan kara, deniz, hava ve demiryolu toplu taşıma ve yük taşıma araçlarının mürettebatından yurt dışına çıkış harcı alınmaz.
(4) Harcın beyan ve ödenmesinden sorumlu tutulan gerçek ve tüzel kişiler, tahsil ettikleri harcı gelir veya kurumlar vergisi bakımından bağlı oldukları vergi dairesine bir beyannameyle bildirmek ve üç gün içinde ödemekle yükümlüdürler.
(5) Bu Kanun hükümlerine göre ödenen harç, katma değer vergisi matrahının hesabında dikkate alınmaz.
(6) Gelir İdaresi Başkanlığı; harcın tahsilat şeklini belirlemeye, harca tabi işlemlere taraf olanları harcın ödenmesinden sorumlu tutmaya, harca ilişkin beyan dönemlerini tahsilat tutarına bağlı olarak onbeş günlük, aylık veya üçer aylık dönemler itibarıyla tespit etmeye, harcın iadesi ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
(7) Bu madde uyarınca alınan harçlar 2985 sayılı Toplu Konut Kanununun 2 nci maddesinin (f) bendine göre Toplu Konut İdaresine aktarılır.”
…
“Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 5 – (1) 29/6/2001 tarihli ve 4705 sayılı Yurt Dışına Çıkışlardan Harç Alınması ve 4481 Sayılı Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun,
…
yürürlükten kaldırılmıştır.”
“Yürürlük
MADDE 6 – (1) Bu Kanunun;
a) 1 inci maddesi ile 5 inci maddesinin birinci fıkrası yayımını takip eden aybaşında,
…
yürürlüğe girer.”
2. Yurt Dışına Çıkış Harcının Mükellefi
Yurt dışına çıkış harcının mükellefi Türkiye Cumhuriyeti pasaportu ile yurt dışına çıkış yapanlardır. Türkiye Cumhuriyeti pasaportu dışında başka bir ülke pasaportuyla yurt dışına çıkış yapanlar ile pasaport dışındaki belgelerle yurt dışına çıkan kişiler söz konusu harca tabi değildir.
3. Yurt Dışına Çıkış Harcından Muaf Olanlar
Yapılan düzenlemeyle Türkiye Cumhuriyeti pasaportu ile yurt dışına çıkış yapılmasına karşın;
– Çıkış tarihi itibarıyla yurt dışında oturma izni bulunduğunu belgeleyenlerden,
– Ticari amaçla yük ve yolcu taşımaya yönelik kara, deniz, hava ve demiryolu araçlarında, yurt dışına çıkış sırasında fiilen mürettebat olan görevlilerinden,
– 7 yaşını doldurmamış olanlardan,
harç aranılmayacaktır.
Yurt dışına çıkış harcından bağışık tutulmayı talep edenler, yurt dışında oturma izni bulunduğunu veya 7 yaşın altında olduğunu belgelendirmek zorundadırlar.
Ticari araç mürettebatı olarak yurt dışına çıkışlarda harç muafiyeti, fiilen ticari araçta görevli olarak araçla birlikte yurt dışına çıkanlar için uygulanacaktır.
Karayolu ticari araç mürettebatına ilişkin istisna, ticari taksi, minibüs ve kamyonetler için bir kişi, diğer motorlu kara taşıtlarında ise en fazla 3 kişi için uygulanacaktır.
4. Yurt Dışına Çıkış Harcına İlişkin Uygulama
1/4/2007 tarihinden itibaren yurt dışına çıkış harcı, kara, deniz, hava ve demiryolu toplu taşıma araçlarıyla veya münferit çıkışlarda, “yurt dışına çıkış harç pulu” alınmak suretiyle ya da vergi daireleri, gümrük saymanlıkları ve yetkili bankalara makbuz karşılığı ödenecektir.
4.1. Toplu taşıma araçları ile yurt dışına çıkışlarda harç uygulaması
Toplu taşıma araçları ile yurt dışına yolcu taşıyan firmalara ait biletin Türkiye’de düzenlenmesi halinde, bileti düzenleyen gerçek ya da tüzel kişiler tarafından bilet üzerine “yurt dışına çıkış harç pulu” yapıştırılmak suretiyle harç tahsil edilecektir.
Biletin yurt dışında veya elektronik ortamda düzenlenmesi halinde ise yurt dışına çıkış harcı mükellefler tarafından, ilgili firmaların yurt dışına çıkış noktalarındaki bilet satış yerlerinden harç pulu temin edilerek pasaport üzerine ya da boarding kartına yapıştırılmak suretiyle ödenebileceği gibi vergi tahsilatına yetkili bankalara, gümrük saymanlıklarına veya vergi dairelerine ad, soyad ve pasaport numarası belirtilmek suretiyle makbuz karşılığı da ödenebilecektir.
Sistemin sağlıklı işleyebilmesi açısından, taşımacı firmalar ya da yurt dışındaki taşımacı firmaların Türkiye’deki temsilcileri, yurt dışına çıkış esnasında, Türkiye Cumhuriyeti pasaportu ile yurt dışına çıkış yapan her bir yolcunun yurt dışına çıkış harcını ödediğini kontrol ederek söz konusu harcın ödenmemiş olması durumunda ilgili kişileri harcın ödenmesi konusunda uyaracaklardır.
Söz konusu taşımacı firmalar ile bilet satan gerçek ya da tüzel kişiler, düzenleyecekleri biletlere veya boarding kartına yapıştırılan harç pullarını ilgili saymanlıklardan satın alacaklardır.
4.2. Toplu taşıma araçları kullanılmadan münferit çıkışlarda harç uygulaması
Münferit çıkışlarda yurt dışına çıkış harcı, vergi daireleri, gümrük saymanlıkları ve yetkili bankalara ad, soyad ve pasaport numarası belirtilerek makbuz karşılığı ödenebileceği gibi ilgili gümrük saymanlıkları ve vergi dairelerinden “yurt dışına çıkış harç pulu” alınıp pasaport üzerine yapıştırılmak suretiyle de ödenebilecektir.
4.3. Yurt dışına çıkış harcının kontrolü
Türkiye Cumhuriyeti pasaportu ile yurt dışına çıkışlarda, harcın ödenmesine veya muafiyet uygulanmasına ilişkin denetim, çıkış kapılarında görevli emniyet mensuplarınca yapılacaktır.
Önceki bölümlerde açıklandığı şekilde pasaport, boarding kartı ve bilet üzerine yapıştırılan harç pulu veya harç makbuzu, iptal kaşesi uygulanarak kontrol edilecektir.
5. İade Uygulaması
Yurt dışına çıkış harcının ödenmesine karşın yurt dışına çıkışın yapılmaması veya muafiyet kapsamında olan kişilerden harç tahsil edilmiş olması halinde, tahsil olunan harç aşağıda belirtilen esaslara göre iade edilecektir.
5.1. Toplu taşıma araçları ile çıkışlarda iade uygulaması
Bilet düzenlenmesi sırasında bilet üzerine “yurt dışına çıkış harç pulu” yapıştırılarak tahsil edilen yurt dışına çıkış harcı, yurt dışına çıkılmadan biletin iptal edilmesi halinde söz konusu tutar, bileti düzenleyenler tarafından iade edilecektir. Biletle birlikte tahsil edilen ve bilet düzenleyenlerce iade edilen harçlar bağlı bulunulan vergi dairesince aylık dönemler itibarıyla iade edilecektir. İade işleminin yapılabilmesi için ekli liste doldurularak iptal edilen pulların ve iptal edilen bilete ilişkin bilgilerin ibraz edilmesi gerekmektedir.
Toplu taşıma araçları ile bilet düzenlenmeksizin yurt dışına çıkışlarda tahsil olunan harçlar münferit çıkışlara ait esaslar dahilinde iade edilecektir.
5.2. Münferit çıkışlarda iade uygulaması
Pasaporta “yurt dışına çıkış harç pulu” yapıştırılarak veya makbuz karşılığı ödenen yurt dışına çıkış harçları, yurt dışına çıkılmaması halinde, mükellefler tarafından vergi daireleri veya ilgili gümrük saymanlıklarına başvurulması ve ilgili belgenin ibrazı ile iade edilecektir.
Tebliğ olunur.