URAL AIRLINES A321 MOSKOVA KAZASI

Rusya Ural Havayollarına ait VQ-BOZ tescil isimli A321 uçağı 15 Ağustos 2019 Perşembe günü Moskova’nın Zhukovsky Inernatonal Havalimanından 178 uçuş numarasıyla Karadeniz kıyısındaki Simferopol’a (Rusya) gitmek üzere kalkış için V1 hızını geçip yerden kesildikten hemen sonra pist üzerinde kuş sürüsüne çarpıp bir tarlaya gövde üzerine iniş yaptığını Airlinehaber sitesinde okumuşunuzdur.
İçinde 226 yolcu ve 7 ekip olan uçak kalkış rulesinde V1 hızına eriştikten sonra önce sol motoru kuş girmesi (Bird Strike) nedeniyle durup tamamen güç üretemez durumda kaldı. Hemen arkasından sağ motor da kuş girmesi nedeniyle devre dışı kaldı. 2 motorlu uçak artık motorsuz kalmıştı. İniş takımları toplanmıştı. Her iki motor devre dışı kalınca RAT (Ram Air Turbine) çıkarılarak mavi hidrolik sisteme güç sağlandı. RAT’ın sağladığı hidrolik güç ile uçağa kumanda edilebiliyordu.
Motorları (CFM56) olmayan uçak 750 feet yüksekliğe erişmişti. Uçuşa devam mümkün değildi. Kaptan hızlı ve doğru bir karar verip pist bitiş ucundan hemen önündeki 5km kadar uzaklıkta olan mısır tarlasına gövde üzerine inmeyi yeğledi. Pilotun kararı doğru idi, önündeki mısır ekili tarla bir masa üstü gibi dümdüzdü. Uçak gövdesi üzerinde kayarak kısa bir mesafe sonrası durdu. Hemen uçağın sol ve sağındaki slidelar (toplam 6 adet) açılarak acil tahliye uygulandı. Tahliye sırasında 233 kişiden sadece 10 kişi hafif yaralandı.
Uçak iniş sonrası durduğunda her iki motoru da pylonlardan kopmuştu. Ağır hasara rağmen uçakta yangın çıkmaması sonucu, olayın can kaybı olmadan atlatılması en büyük şanstır. İnilen tarlanın düz, hendeksiz, tümseksiz olması, adam boyuna erişmiş mısırların henüz taze/yeşil olması yangın çıkmasını önleyen önemli faktörler. Arazinin düz olması nedeniyle uçağın kanatlarının kopmamış, içlerindeki yakıt açığa çıkmamıştı. Malum Yangın Üçgeni; Yanıcı, Oksijen ve Yakıcı’dan meydan gelir. Bu üçlü aynı anda bir araya gelmedikçe yangın çıkmaz. Bu olayda oksijen vardı ama 2 unsur eksik kalmıştı: Yanıcı (tanklardaki yakıt) ve Yakıcı (kıvılcım).
Motorların pylondan kopmalarına rağmen, büyük ihtimalle kuş girdiğinde Engine Shut-Down prosedürü gereği, pilotlar tarafından Fuel Fire Shut-Off valfleri kapatılmış ve kanatlardaki yakıtın kopan motor besleme borularından dışarıya sızması önlenmişti.
Pilotun gövde üzerine iniş karar verip doğru uygulamasının yanında, pist bitiminde dümdüz tarlaların bulunması, ekili insan boyuna erişmiş mısırların henüz yeşil olması, içeriye alınmış iniş takımları kırılmadıkları için kanatlar, içindeki yakıtı boşaltacak bir hasar görmemişlerdi. Bence, çok şanslıydılar ve kısaca, Allah ecel yazmamıştı.
Daha 3 ay önce, 5 Mayıs 2019 tarihinde, yıldırım çarpması nedeniyle, Moskova Sheremetyevo havalimanına acil iniş yapan Aeroflot’un Rus yapımı Sukhoi Superjet uçağında yangın çıkmış ve içindeki 78 kişiden 41’i ölmüştü. Gene hatırlayacaksınız, 10 yıl önce Ocak 2009 tarihinde 150 yolcusuyla New-York La Guardia havalimanından kalktıktan sonra her iki motorunu da kuş çarpması nedeniyle kaybeden US Air’e ait A320 uçağı Hudson nehrine acil iniş yapmıştı. 150 yolcu, 5 ekip olmak üzere 155 kişi kurtulmuştu. İlkbahar ve sonbaharda kuşların göç yolu üzerine yapıldığı bilinen yeni İstanbul Havalimanımızdan kalkış yapan uçaklarımızı Allah Korusun demek gerekmiyor mu?
Kaza geçiren Ural Airlines A321 (MSN 2117) uçağı bize yabancı değil. 31.03.2004 tarihinde fabrika çıkışlı olarak Kıbrıs Türk Hava Yolları’na TC-KTD tescil adıyla gelmiş ve 6 yıl uçmuş. Temmuz 2010 tarihinde TC-ETR tescil adıyla Atlas Jet’e gelmiş, 6 ay sonra Aviation Capital Group’a, Mayıs 2011’de Solaris Airlines ve son olarak Kasım 2011 tarihinde VQ-BOZ tescil adıyla Ural havayollarına geçmiş, 15 yaşında bir uçak.
Zhukovsky International Airport, Moskova’nın güney batısında ve Moskova Nehri’nin hemen kıyısında. Moskova deniz kenarında olmamasına rağmen, şehrin adıyla bilinen nehir oldukça geniş ve martı sürülerine ev sahipliği yapıyor. A321’in motolarına girip kazaya neden olanların bu nehirde üslenen martı kuşları olduğu anlaşılmış. Elbette karar sigorta şirketine ait ama, görünüme bakılırsa onarımı ekonomik olmayacağı için uçağın kâle ayrılacağına (total lost) inanıyorum.