THY Basın Müşaviri Yahya Üstün’ün “Her halde onuncu kez aynı açıklamayı yapıyoruzdur” sözleriyle bir kez daha yalanlanan bu sözde satış neden iki de bir gündeme getiriliyor. Sebep ortada.
Türk Hava Yolları’nın satışıyla ilgili ilk dedikodular, Katar Emiri Tamim bin Hamed es – Sani’nin Eylül 2018’de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kullanması amacıyla Türkiye Cumhuriyetİ’ne 500 milyon dolar değerinde Boeing 747-800 bussines jet tipi VIP bir uçak “hibe” veya “hediye” etmesiyle ortaya çıktı. Aradan geçen aylar boyunca hemen hemen her ay satış konusu gündeme geldi. THY, uçak filosunu (Şu an 415 uçak) her arttırdığında satıldı, THY, üç aylık bilançolarında yüksek kar açıkladığında satıldı, THY, yolcu sayısını arttırdığında satıldı, THY, dünyanın en çok noktasına uçma rekorunu kırdığında satıldı. En son, THY Yönetim ve İcra Kurulu Başkanı Ahmet Bolat, 600 uçak siparişi vererek filodaki uçak sayısını 800’e çıkaracağını çıtlatınca yine ve tekrar “THY, Katar’a satıldı” diye bazı haberleri çıktı.
THY Basın Müşaviri Yahya Üstün’ün “Her halde onuncu kez aynı açıklamayı yapıyoruzdur” sözleriyle bir kez daha yalanlanan bu sözde satış neden iki de bir gündeme getiriliyor. Sebep ortada.
Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı 90 yıllık geçmişi olan istikrarlı bir şirket.
24 Şubat 2017 yılında yayımlanan bir kararname ile devlete ait yüzde 49,12 oranındaki hisseleri Türkiye Varlık Fonu’na devredilen THY hisselerinin yüzde 50,88’i halka açıkken yüzde <0,01’ı ise Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı yetkisindedir.
THY, filodaki 415 adet uçakla dünyanın sayılı şirketleri arasında yer alırken, taşıdığı yolcu sayısıyla da en büyük on şirket arasında yer almıştır.
Türk Hava Yolları’nın piyasa değeri 2022 sonunda toplamda 191,3 milyar TL’ye (cari kurla 9,78 milyar avro) ulaşarak Alman havayolu şirketi Lufthansa’nın piyasa değerini geçmeyi de başarmıştır.
Global veya diğer bir deyimle küresel bir şirket olan THY’nin başarıları Harvard gibi önemli bir üniversitede ders olabildi.
Son 20 yılda yaptığı atılımları “Yerelden küresele” adıyla kitaplaştırılan THY’nin yükseliş hikayesi rakiplerini kıskandırdı.
Türk Hava Yolları A.O, Brand Finance’in 2022 yılına ilişkin olarak yaptığı “Türkiye’nin En Değerli Markaları-Turkey 100” araştırmasında göre, 1 milyar 604 milyon USD’lık marka değeriyle 2019, 2020 ve 2021 yıllarında olduğu gibi ilk sırayı almayı başarmış bir şirket oldu.
Şurası bir gerçek ki, Özal dönemlerinde başlayan özelleştirme uygulamalarına AK Parti iktidarları da hep sıcak baktı. Devlete ait birçok kurum ve kuruluşu özelleştirerek, yerli ve yabancı sermaye guruplarına satan hükümetler gelir elde ederek ekonomiyi idame ettirmeyi seçti.
Türkiye Varlık Fonu bünyesinde olduğu için Türk Telekom ve BOTAŞ’ın yanı sıra Türk Hava Yolları’nın da satılacağı bu nedenle her zaman gündeme geliyor.
Türk Telekom veya BOTAŞ satılabilir, ama THY’nin satışı bu haliyle mümkün olamayacaktır. Bana göre yapılacak olan THY’nin bir alt markası olan ve 2024 yılı içinde bağımsız şirket olmaya hazırlanan Anadolu Jet’in bir kısmının satılması olabilir. 2008 yılında kurulan Anadolu Jet, filosundaki 81 uçak ile iç hatlarda 41 nokta ve 74 hat; dış hatlarda ise 48 nokta ve 90 hat olmak üzere toplamda 89 nokta ve 164 hatta uçuyor.
Yeni rotalarla önemli bir potansiyel oluşturan Anadolu Jet şimdiden yabanca yatırımcı şirketlerin dikkatini çekmektedir.
Yine aynı şekilde, bağımsız şirket olma çalışmaları yıllardır devam eden Turkish Cargo’nun da rakipleri karşısında elde ettiği başarı onun da alt marka yerine bağımsız bir şirket olmasının önünü bir kaç yıl içinde açacaktır. Turkish Cargo, 24 uçakla dünya genelinde 340’tan fazla destinasyona hava kargo hizmeti sağlamaktadır. Hava kargo trafiğinin kesişme noktası olan İstanbul’u, dünyanın lojistik merkezi haline getirmeyi amaçlayan Turkish Cargo, 2028 yılında 120 destinasyona direkt olarak uçuş gerçekleştirmeyi ve taşınan kargoyu da iki kat arttırmayı hedefliyor.
Böylesine güçlü iki alt markanın özerk yapıya kavuşmasıyla birlikte, yabancı veya yerli yatırımcılar için cazip iki şirket olarak önemli konumda olacağı kesin.
Mutlu yarınlar Türkiye’m.
musaalioglu@gmail.com
—————————————————————
İGA İstanbul Havalimanı ev sahipliği yapacak
Avrupa Havalimanları 2024 zirvesi İstanbul’da
Dünyadaki havayolu şirketlerinin büyük bir çoğunluğunu bünyesinde toplayan ve bu alanda en önemli kuruluş olan Uluslararası Hava Taşıyıcıları Birliği’nin (IATA) 79. yıllık genel kurulu ve havacılık zirvesi 5 -7 Haziran 2023 tarihleri arasında geniş bir katılımla İstanbul’da yapıldı ve bu toplantı ülkemizin tanıtımı için çok büyük bir fayda sağladı.
Dünyadaki havalimanları da havayolları gibi bir çatı altında örgütlenme ihtiyacı duyarak, 1991 yılında merkezi Kanada’nın Mont Real kentinde bulunan Uluslararası Havalimanları Konseyi- Airports Council International (ACI WORLD) adıyla güçlü bir teşkilat kurarak, havacılık endüstrisinde mükemmelliği teşvik etmek ve dünyanın dört bir yanındaki havalimanlarının ortak çıkarlarını temsil etmeyi amaçladı. Bunu, küresel olarak havalimanı standartlarını ilerleten politikalar, programlar ve en iyi uygulamalar geliştirmek için hükümetler, bölgesel ACI üyeleri, uzmanlar ve ICAO gibi uluslararası kuruluşlarla birlikte çalışarak yapmayı hedeflemektedir.
Halen, 171 ülkede 712 üye şirket veya resmi kuruma bağlı 1925 havalimanını bünyesinde bulunduran ACI World uluslararası kuruluşlar, hükümetler, endüstri paydaşları, havalimanlarının çıkarlarını savunan ve havacılık endüstrisinde mükemmelliği destekleyen politikalar, programlar ve en iyi uygulamaları geliştirmek için Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO), Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), Sivil Hava Seyrüsefer Hizmetleri Örgütü (CANSO), Uluslararası Havacılık ve Uzay Sanayii Dernekleri Koordinasyon Konseyi (ICCAIA), Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ile yakın işbirliği içindedir. ACI World Yönetim Kurulu’nda Türkiye’den ilk olarak TAV adına 2014 yılında CEO M. Sani Şener görev aldı. Ardından İGA Havalimanı adına CEO H. Kadri Samsunlu 2022 yılında göreve seçildi.
ACI World, ACI Afrika, ACI Asya-Pasifik, Orta Doğu, Avrupa, ACI Latin Amerika ve Karayipler, ACI Kuzey Amerika gibi beş ayrı bölgede örgütlenmiştir. ACI World’ün Dünya Yönetim Kurulu’nun yanı sıra bölgelerinde yönetim kurulları vardır. İTürkiye’deki havalimanlarının üyesi olduğu ACI EUROPE Bölge Ofisi
bölgeye özgü sorunları ve düzenleyici kurumları kapsayan bir yönetim kuruluna sahip olup Avrupa Birliği, Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC), Avrupa Hava Seyrüsefer Güvenliği Ajansı (EUROCONTROL), Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı, Hava Taşımacılığı Eylem Grubu (ATAG), Avrupa Bölgeleri Havayolu Birliği (ERA), Avrupa Havayolları Uluslararası Temsilciliği (AIRE), Sivil Hava Seyrüsefer Hizmetleri Organizasyonu (CANSO), gibi kuruluşlarla yakın işbirliği içimdedir.
ACI Europa sorumluluk bölgesindeki 55 ülkede 560 havalimanını ile Avrupa’daki ticari hava trafiğinin %90’ından fazlasını temsil etmektedir. Bölgedeki hava taşımacılığı 13,5 milyon kişiyi destekleyerek Avrupa’nın ekonomik faaliyetinde 886 milyar Avro’luk bir hacim oluşturuyor.
ACI Europe bölge yönetiminde de Türk şirketlerini temsilen ilk olarak 2009’da TAV’dan M. Sani Şener görev yaptı. Halen TAV CEO’su Serkan Kaptan ACI Europa Yönetim Kurulu’nda görev yapmaktadır. Yine aynı şekilde İGA’dan H. Kadri Samsunlu ACI Europa Yönetim Kurulu üyesi olarak görevini sürdürmektedir.
Son olarak Barcelona’da yapılan Avrupa ve Dünya 33. Genel Kurulu’nda Milano Malpensa Havalimanı CEO’su Armando Brunini, ACI Europa Başkanlığı’na seçilirken, Devlet Hava Meydanları İşletmesi – (DHMİ) Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Hüseyin Keskin, Yönetim Kurulu üyesi olarak atandı. Böylece ACI Europa Yönetim Kurulu’nda üç Türk birden görev aldı.
Uluslararası kuruluşlarda görev alan Türk yönetici sayısının artması ülkemizin tanıtılması, hak ve çıkarlarının korunması açısından önemli faydalar sağlamaktadır. Böylesi uluslararası kuruluşların toplantılarının da ülkemizde yapılmasının sayısız yararları vardır. Bu konuda bir müjde verebilirim. ACI Europa’nın 2024 yılı genel kurulu ve zirve toplantısı İGA Havalimanları ev sahipliğinde İstanbul’da yapılacak. Barcelona’da yapılan toplantıdaki güzel ev sahipliğinin bir örneğini de İstanbul Havalimanı yapacak ve ülke tanıtımına önemli bir katkı sağlayacaktır. Ülkemize şimdiden hayırlı olsun.
Turkish Cargo sadece kargo uçakları ile operasyon yapmıyor ki. Yolcu uçaklarında da ciddi kargo taşıyor. Hatta kargonun belki de büyük bir kısmını THY nin yolcu uçaklarında taşıyor. Bu şekilde özerk bir yapıya kavuşması zor gibi. Bağımsız bir şirket olması daha da zor. Anadolujet belki olabilir. Sonuçta tamamen kendisine ait bir uçak filosu var.