ATMOSFERDEKİ TÜRBÜLANSLARDA Kİ ARTIŞIN NEDENLERİ
Bildiğiniz üzere, son zamanlarda atmosferdeki (havadaki) türbülans olaylarında artış gözlemleniyor.
Yaptığımız haberlerin çoğu maalesef türbülans nedenli yaralanma içerikli olmakta.
Bu durum o kadar ciddi bir hal aldı ki, neredeyse kabin memurları anonslarında tüm uçuş boyunca
kemerlerinizi çözmeyin uyarısı yapılacak hale gelindi. Aslına bakacak olursanız ben tüm uçuşlarımda
acil durumlar haricinde hiç kemerimi çözmem. Bu uygulamayı bir alışkanlık haline getirdim.
Türbülanslarda ki bu önemli artışı sizler için araştırdım. İTÜ profesörlerinden Orhan Şen hocamızla
bir sohbet gerçekleştirdim.
Orhan Şen hocamız, küresel ısınmanın dünyanın ortalama sıcaklığını 1,5 ile 2 o C derece artırdığını
iddia ediyor. Dünyadaki ortalama sıcaklıktaki 1 derecelik artışın dahi meteorolojik ekstrem olayları
%30 artırdığını söylüyor. ( hortum, fırtına, sel, dolu, kuraklık vb…)
2015 in Mart ayından itibaren oluşmaya başlayan “El Nino” nun (Yaramaz Çocuk) ilerleyen zaman
dilimi içinde artış kaydettiğini belirtiyor.
El Nino’nun orta ve doğu ( Güney Amerika’nın batısı) pasifik okyanusunda yüzey sularının ısınması ile
oluşmaya başladığı ve bu ısınmanın, Güney kutbundan gelen Alize (Ticaret) rüzgârlarının hafiflemesi
dolayısıyla Ekvator bölgesindeki orta ve doğu pasifik okyanusuna gelen soğuk deniz suyu akıntılarının
hızının azalmasından kaynaklandığını söylüyor. Tabii ki bu durum, bölgedeki deniz yüzey suyunun
sıcaklığının artmasına neden olacaktır.
Deniz yüzeyi ısınınca, doğal olarak üzerindeki atmosfer tabakası da ısınıyor ve bu olaya El Nino deniyor.
Sohbetimiz devam ediyor ve Orhan Şen hocamız; El Nino’nun bütün dünyaya yayıldığını ve genellikle
1-1,5 sene sürdüğünü anlatıyor. Tabii ki bazı bölgelerde çok bazı bölgelerde az etki yaratıyormuş.
El Nino sadece dünyayı ısıtmakla kalmıyor aynı zamanda kuraklığı da artırıyor. Türkiye bu konuda en
az etkilenen bölgede bulunmakta. 1989 yılındaki şiddetli El Nino dan sonraki en şiddetli olanı 2015-16
yıllarında meydana gelmiştir. Dolayısıyla Dünyada sıcak hava dalgası hâkim olmuştur. Bu yıllarda 80
yıllık sıcaklık rekorları kırılmıştır. Dünyada 2016 yılı en sıcak yıl olarak tarihe geçecektir. Türkiye de
de 60 yıllık en sıcak Şubat ayı yaşanmıştır.
Kısaca; yeryüzünün ısınması ve bunun üzerine yukarı seviyelerde soğuk hava gelmesi, soğuk hava ile
sıcak havanın yer değiştirmesi, atmosferde düşey hareketi meydana getiriyor. Buda türbülans
yaratıyor. Bu tür türbülans bulutlarının adı CB ( Charli Bravo) dediğimiz bulutlar diyerek sohbetimizi bitirdik.
Bunlara ilaveten ben, konuya bilimsel değil farklı bir bakış getirmeye çalışacağım. Uçakların sıklıkla
türbülansa girmesine, hava trafiğindeki yoğunluğun her geçen gün artmasının ve bu yoğun trafikte
önünde CB bulutları gören pilotun kuleden farklı bir irtifa alma isteğinde, trafiğe bağlı olarak zorluklar
yaşadığını ve pilotun bazen CB bulutlarından tam olarak kaçmasının zorlaştığını düşünüyorum.
Orhan Şen-Sefa İnan
