THY’NİN 100 UÇAK SORUNSALI…
Değerli okurlar, S-400 krizi şimdilik donmuş görünüyor. Herhalde aktive edileceği Nisan 2020’ye kadar da pazarlıklar sürecek. ABD yaptırım uygulamama karşılığında bazı tavizler isteyecek. Ancak bu noktada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Japonya’da yapılan G-20 zirvesinde yaptığı açıklamayı es geçmemek lazım. Ne demişti Erdoğan? “Sayın Trump’ın Türkiye ziyaretinin gerçekleşmesiyle ve iş konseyini de yapmak suretiyle bu işi çok daha ileriye taşımış olacağız. Bu arada biz, bir de oradan THY olarak 100 tane Boeing uçağı alıyoruz.” Bu cümle ciddi tartışma yarattı doğal olarak.
Burada kastedilen halen alımları süren ve 2023’e kadar da sürecek olan Boeing’ler midir yoksa bunların dışında 100 Boeing daha mı alacağız? THY geçen yıl açıkladığı filo planına göre 2018-2023 arasındaki 5 yıllık dönemde toplam 230 uçak alacağını KAP’a bildirmişti. Bu uçaklardan 108 adedi Boeing’den alınacak. İçlerinde B 787’ler de var.
Eğer Cumhurbaşkanının sözünü ettiği “100 uçak” halen alımı süren uçaklar ise konu anlaşılabilir durumda. Bize yaptırım uygularsanız, biz de cezasını göze alır bu alımları tekrar değerlendiririz deniliyorsa mantıklı bulunabilir.
Ancak yeni bir 100’lük paketten söz ediliyorsa durum sıkıntılı demektir. Boeing’in en düşük fiyatlı uçağı 89 milyon dolarlık Boeing 737-700 … Bu uçaklardan 100 adet alınırsa 8.9 milyar doları gözden çıkarmak gerekecek. 2019 kataloğuna göre en pahalı Boeing ise, 442 milyon dolarlık fiyatı ile B-777… Bu uçaklardan 100 tane alınırsa 44.2 milyar dolar borçlanmak gerekiyor. Tabii, THY değil ülkemiz borçlanıyor.
Uçağı almak mesele değil, borç yiğidin kamçısıdır. Aldın da nereye uçuracaksın? Maaşallah, dünya üzerinde THY’nin uçmadığı şehir kalmadı ! İş artık Afrika’nın tırışkadan küçük şehirlerine kadar indi. Bizdeki kasaba büyüklüğündeki sözde şehirlere de uçuyor THY’miz. Meydan standartlarını sağlamayan, uçuş emniyetini tehdit eden meydanlara habire sefer koyuyor. Haa, Boeing’e yeni sipariş verdiğinde, Avrupalıları gücendirmemek için bir o kadar uçağı da Airbus’tan alıyorsun mecburen. Al sana katmerli dert… 2018 yıllık geliri 12,8 milyar dolar, gideri 11.7 milyar dolar olan bir şirketin her yıl uçak siparişi vermesi ve gelecek on yıllarını ipotek altına alması ne derece doğru? Bugün filodaki 336 uçaktan sadece 44’ü THY’nin malı… Doluluk oranı % 80 civarında… Ciddi bir kayıp var. Her 5 koltuktan biri satılamıyor. Satsan da kaça sattığın önemli. Üç kuruşa bilet satıp “uçaklarımız dolu gidiyor” diye övünmek ancak kendini kandırmaktır. Bir de işi bilmeyenleri aldatırsınız. Neyse, dileyelim Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “100 uçak” ifadesi 2023’e kadar alımı sürecek olan ve daha önce sözleşmesi imzalanmış uçakları için kullanılmış olsun.
Aksi olursa THY ‘nin ömrü uçak taksiti ödemekle geçer...
Bu haberi yapan ve okuyan kitlenin çoğu havacılığın içinde olan ve yine büyük kısmı thy ile birşekilde bağlantısı olan kişiler. Allahınızı severseniz şuanki 300 ün üzerinde olan uçak sayısının kaç tanesinin thy malı olduğunu biliyor musunuz acaba? Sivil havacılıkta yaygın olan ve thy nin de aktif olarak kullandığı kiralama sistemi var. Thy bünyesine ait olan yaklaşık 20 tane 737-800(şuan anadolu jette uçan fox serisi) ve 4 5 tane a340 (şuan filodan çıkarıldı) var. Diğer uçakların tamamı kiralık. 100 uçak alınacak dediğinde bu sistemden bihaber şekilde 89 milyon dolar çarpı 100 denmesini inanıp güvendiğimiz bir yazara yakıştıramadım.
100 adet ucak almak demek filoya + 100 ucak almak demek degildir. Filodan hic mi ucak cikmayacak hic mi revizyon ya da yenileme olmayacak. Siz soylemisiniz 44 ucak haric kalani lease diye. Ne guzel iste,demek ki cok rahat bir manevra alanimiz var. Airbus siparisine girmeye hic gerek yok cunku gayet luzumsuz bir tartisma ancak doluluk oraninda % 80’i kucumsemek gercekten fecaat bir hatadir,onuda birakin artik THY yolcu ucaginda ki kargodan bile muthis para kazanmaktadir hatta ucak yari dolu ucsun ama ucretli kargo tam dolu olsun,bu sekilde bile deli para kazanmaktadir. Yani ucak alimi icin bile bir suru sebep varken 1-2 tane sebebe takılıp akıl yurutmek cok mantıklı degil.
Bilal beyin demeci daha taptaze. 2023’de 500 uçağa çıkacağız diyor. Demek ki iade ettiğinden çok fazlasını alacak TK. Ayrıca, uçakların iadesi yeni uçak alımı için bütçe ayrılmasına engel değil. -Eskiyi getir, yeniyi % 30 indirimli götür- diye bir kampanya yok uçak piyasasında.
Bir kere afrikanın tırışkadan küçük şehirleri sözüne katılmıyorum. THY nin afrikada açtığı her hat oradaki lufthansa ofisini kapattırdı. Buna sevineceğimize küçümsemeyelim. Yüzde 80 doluluk oranı dünya ortalamasının üzerinde. Geçen dönem hangi havayolu yüzde 90 ile uçtu onu açıklayın bakalım
Mevcut siparişler merak etmeyin.
Bence Erdoğan’ın sözünü ettiği (bilerek ya da bilmeyerek “yeni uçak alımı izlenimi vermeye çalıştığı”) o 100 uçak mevcuttaki 75 adet 737MAX (65 adet MAX8, 10 adet MAX9) ve 25 adet 789 Dreamliner siparişidir. (Dreamliner’lardaki 5 opsiyonu da atlamış, bu arada… Keza bu yıl sonuna kadar filoya katılacak 3 adet 77F kargo uçağını da…) Ortada yeni bir 100 uçak siparişi yoktur ama bu ileriki yıllarda bazı yeni siparişler olmayacak demek de değildir. Zira TK, elindeki 30+3 (bu 3 adet kiralık olarak uçanlardır…) adet 77W’lerin en azından bir bölümünü de yeni nesil 777X’lerle eninde sonunda değiştirecektir ve bunların siparişini (söz konusu modellerin sipariş sırasını da dikkate alarak) herhalde 2 yıl içinde verecektir.
Hangi meydanlarmış uçuşa uygun olmayan? Yazın da bilelim; yoksa havada kalıyor.
JUBA mesela, Hiç uçtunmu oraya?
oturaktan tayyare işte, yok oyle bir şey. o meydanlara gitmesek bilmeyeceğiz. meydan kimlere kaldı…
Mogadişhu mesela
Juba’ya uculmuyor yonetim kurulu onayi 2012’de alindi fakat altyapi ve guvenlik yetersizligi nedeniyle uculmuyor…
İşte ciddiyet budur. İşaretleme ve ışıklandırması problemli Juba’ya yeterli araştırma yapmadan hat açmak sonra da vazgeçmek.