THY KİMLERİN PRİMLERİNİ ÖDEMEDİ?

Geçen hafta sızdırılan bir haberi eminim çoğunuz okumuşsunuzdur. Hava İş Sendikasının THY ile 2017 yılı farklarını ödenmesi konusunda görüşmeler yaptığı haberi bomba(!) gibi patladı… Haberin içeriği haklı bir talebe dayanıyor. Bunu da ilk kez -övünmek gibi olmasın- iki hafta önce bu köşede gündeme getirmiştim. Airlinehaber’in çalışandan yana tavrını gösteren tipik bir örnek olarak kayda geçti. Yazımızda buna değinmiş ve yılbaşında bu farkların her durumda ödenmesi gerektiğini belirtmiştik. Sayın sendikamız bu konuda çok kararlı ve duyarlı ise, Tadil protokolüne bir ek yapar ve ilave protokol ile farkları garantiye alır. Hatta daha da ileri gider, madem ki işler iyi, bilanço ve gidişat kar gösteriyor, o halde Temmuz zamlarını % 4 olarak uygulatır, geçmiş 6 ayın da farklarının yatırılmasını sağlar…Yoksa ? Yoksa, bu haber işverenin sendika Genel Kurulu öncesi mevcut yönetime destek hamlelerinden biri olarak tarihin tozlu sayfalarında yerini alır.
NEDİR BU KISTELYEVM?
Değerli okurlar, hatırlarsınız, 2015 yılında 1 milyar dolar kar açıklayan bayrak taşıyıcı havayolumuz çalışanlara 5.000 TL prim vermiş, Sefa İnan’ın konuyu ısrarla gündemde tutması ve 2016 THY Genel Kurulunda da hatırlatması sonucu Teknik A.Ş. çalışanları da bu primden yararlanmıştı. Geçenlerde rastladığım bir kaptan dostum, farkların ödenmesine ilişkin yazımı çok beğendiğini söyleyip ilginç bir konuyu aktardı. 2016 başında THY’den ayrılmış ama kendisine net 5.000 TL tutarındaki prim ödenmemiş. ”Bu konuyu bir araştırsana” şeklindeki isteği üzerine başladım incelemeye… Biliyorsunuz THY ile Hava İş arasında imzalanan protokole göre bu primden 1 Ocak – 31 Aralık 2015 tarihleri arasında kısmen veya tamamen çalışan personel de “kıstelyevm” esasına göre yararlandırılacaktı. Telaffuzu bile zor bu kavram, sözlüklerde “çalışılan güne göre gelirin veya hakedişin hesaplanması” olarak açıklanıyor. Yani 1 Nisan 2015 günü işten çıkartıldı iseniz, emekli oldu iseniz veya istifa etti iseniz, siz de 3 aylık prime hak kazandınız demektir. 1250 TL ananızın ak sütü gibi helaldir.
15 YILLIK HAVA ALIRKEN 1 YILLIK ÇALIŞAN PRİMİ NASIL KAPTI?
Ama ortada küçük(!) bir sorun var… Bu prime hak kazanabilmek için protokolün imza tarihinde THY personeli olmak gerekiyor… Nasıl da hakka, hukuka uygun değil mi? Yani 15 yıldır şirkette çalışıyorsunuz. 1 Aralık 2015’de işten bir şekilde ayrıldınız. Dolayısı ile, şirketin 2015 başarısına 11 ay katkıda bulundunuz ama siz prim alamıyorsunuz ! Daha da ileri gideyim. 1 Ocak ile 31 Aralık 2015 tarihleri arasında 1 yıl boyunca birgün bile aksatmadan çalıştınız. 27 Mart 2016 günü de işten çıkartıldınız, emekli oldunuz veya istifa ettiniz. Birinci şartı yani 2015 yılı içinde çalışma şartını yerine getirdiniz ama ikinci şartı tutturamadınız. Protokolün imza tarihi olan 28 Mart 2016 tarihinden önce ilişiğiniz kesildi. Ne oldu şimdi? 2015 yılındaki özveriniz boşa gitti… Böyle bir anlayış, böyle bir adaletsizlik olabilir mi? Pilotsunuz, kabin memurusunuz gece gündüz demeden 2015 yılının 10 ayı hatta 12 ayı boyunca uçtunuz…Ama 28 Mart 2016 dan önce de ayrıldınız. Sayın şirketimiz sizin 2015 yılında yaptığınız tüm çalışmaları yok sayıyor. “Sana prim mirim vermem” diyor. Böyle bir hukuksuzluk olabilir mi? 28 Mart 2016’dan önce ilişiğiniz kesildiği için siz prim alamıyorsunuz. Ama 1 Ocak 2015 günü işe giren ve 2015 yılında çalışan henüz 1 yıl kıdemi olan bir personel sırf protokolün imza tarihi olan 28 Mart 2016 günü halen THY personeli diye 5000 TL primi alıyor? Bu nasıl bir iştir? Nerede kaldı Anayasa’nın eşitlik ilkesi?
27 MART’TA AYRILANA PRİM YOK,29 MART’TA AYRILANA VAR! 
Bir başka örnek…. Mart 2015 de işe giren bir çalışan 10 ay çalıştı. 28 Mart 2016 günü de THY kadrosundaydı. Bu işçiye kıstelyevm esası ile 10 aylık prim ödenecek iyi mi? Geçtik… Her ikisi de 2015 yılının tamamında çalışan iki THY personeli düşünün. Birinin iş ilişkisi 27 Mart’ta kesiliyor ve prim alamıyor. Diğeri ise 29 Mart 2016 günü işten çıkartılıyor ama 5000 TL primi tahsil ediyor. Bu nasıl bir mantıktır?
RAPOR ALANLARIN KATKISI…
Bu konu ile ilgili merak ettiğim bir konu daha var. Örneğin bir THY çalışanı Mayıs-Ekim 2015 döneminde  ücretsiz izin kullanmış. Mesela bu çalışanın primini nasıl ödediniz? Kıstelyevm esası ile hareket etti iseniz, bu çalışana 6 aylık prim olan 2.500 TL ödemek durumundaydınız. Hastalık izinlerinde ise durum farklı. Toplu Sözleşmeye göre 120 güne kadar olan sağlıkla ilgili devamsızlık, çalışılmış gibi sayıldığından ve ücret ödenmesini gerektirdiğinden bu çalışanların 5000 TL primi alması gerekirdi. Başka bir deyişle, 120 güne kadar raporu olan bir çalışan fiilen 8 ay çalışmış ve ancak bu kadar süre ile katkıda bulunmuş olsa da 2015 yılının tamamında çalışmış gibi kabul edilecek ve 5000 TL primi kesintisiz alabilecek.
Şimdi bu garip uygulamayı yapan THY’ye ve onunla protokol yapan Hava İş’e soralım. Bir eviniz var ve uzun yıllardır oturduğunuz bu daireyi 2016 başında satıp o apartmandan ayrıldınız. Bu arada kapıcınız da bazı haklarınızın verilmediğini iddia ederek dava açmıştı. Dava sonucu, mahkeme kapıcınızı haklı buldu. Apartman olarak 2010-2015 yılları için geriye dönük 30.000 TL tazminatı ödeyeceksiniz. O yıllarda apartmandaki dairelerden birinin sahibi de sizdiniz. Yönetici sizi aradı ve kapıcının kazandığı davadan dolayı payınıza 5.000 TL düştüğünü söyledi. “Ben dairemi sattım. Apartmandan ayrıldım. Ne haliniz varsa görün.” Diyebilir misiniz?
THY’Yİ ANLADIK DA ,HAVA İŞ’E NE OLUYOR?
Bu da o hesap…Bu insanlar 2015 yılında çalışıp sizin başarınıza katkıda bulundu mu? Bulundu. Ne şekilde ayrılmış olursa olsun, ister emekli, ister istifa, ister işten çıkartılma…2015 yılında çalışmış olduğu gerçeğini değiştirebilir misiniz? O halde, 2015 yılında 1 ay bile çalışsa bu parayı protokol tarihinden önce ayrılıp ayrılmadığına bakmaksızın ödemek zorundasınız. Sizin hukuka aykırı biçimde imzaladığınız bir protokolle kazanılmış hakları iç etmeniz asla mümkün değildir. Hukuki olmadığı gibi insani de değildir, vicdani de değildir. Koskoca dünya markasına yakışıyor mu Allah aşkına çalışanın üç kuruşuna el koymak ? Diyeceksiniz ki, THY bilançoyu güzelleştirmek için sinekten yağ çıkarma derdinde…Ya Sendikaya ne demeli? Yıllarca kendisine neredeyse bir araba parasını aidat olarak yatırmış üyelerinin sırf protokol tarihinden önce ayrıldı diye primden yararlanmaması için imza atmak da ne oluyor? Ne diyeyim? Tencere yuvarlanmış kapağını bulmuş !