UÇAKLARIMIZDA HAVALANDIRMA SİSTEMİ GÜVENLİ Mİ?–THY GENEL KURULU ELEKTRONİK OYLAMA İLE YAPILMALI-

 
UÇAKLARIMIZDA HAVALANDIRMA SİSTEMİ GÜVENLİ Mİ?  THY GENEL KURULU ELEKTRONİK OYLAMA İLE YAPILMALI
Sevgili okurlarım;
Müthiş bir haftayı geride bıraktık. Koronavirüs salgını tüm dünyayı ve tabii ki ülkemizi çok kötü etkiledi ve etkilemeye devam edecek gibi görünüyor. Hepimiz risk içinde yaşantımızı sürdürüyorken buna bir de iş hayatımızın allak-bullak olması dahil oldu.
Bu krizin bayağı uzun süreceğini düşünüyorum. Bu süreçte önce kendimizi ve ailemizi düşünmek zorunda olduğumuz bir gerçek. Kısaca işimiz zor. Hem kendimizi, hem ailemizi, hem işimizi, hem de ülkemizi birlikte düşünmek gerekiyor.
Bildiğiniz üzere bazı şirketlerimiz uçuşların hepsini, bazıları ise birçok hatlarını kapattı. SHGM’nin tek veya çift taraflı uçuş durdurması koyduğu ülke sayısı tam 71 oldu. Bu kötü gidişat sadece bizi değil dünyadaki her şirketi ve çalışanlarını da ilgilendiriyor. Koca koca şirketler 1-2 ay içinde kepenk kapatma durumuna gelmiş vaziyette.
Senelik izne çıkartmalar, maaşlardan kesinti yapmalar, ücretsiz izin gibi uygulamalar sıklıkla görünecek gibi. Umar ve dilerim ki işten çıkarmalar yaşanmasın. İşsizliğin tavan olduğu ülkemizde bir de işten çıkarmalar ile işsizler ordusuna ilave yapmak, yangına körükle gitmek demektir.
Peki, bu zor süreçten nasıl kurtulacağız? Çok zor ama imkânsız değil. Resmi makamlarca yapılan her uyarıyı dikkate almak şart. Önce kendimizi ve ailemizi düşünmek zorundayız. Şirketleri de bu kategoride düşündüğümüzde, onlarda önce kendilerini, ailelerini ve temsil ettikleri şirketleri düşünmek zorundalar.
THY’de ve diğer şirketlerimizi yakından izlemeye devam ediyoruz. Tüm gelişmeleri onlar yazıyor, telefonla iletiyor ve biz yayınlıyoruz. Airlinehaber sitenizin en önemli haber kaynağı, sektörümüzdeki çalışan kesim olduğu bir gerçek. Biz onlar,onlarda bizim için önemli 
Bize yazdıkları veya telefonlarla ilettikleri her bilgiyi önce teyit edip, sonra yayınlıyoruz. Şimdiye kadar yalan haber atan olmadı. Olmamalı da.
Kesinlikle şirketler arasında ayrım yapmıyoruz.
Hiçbir şirkete diyet borcumuz yoktur ve olmayacaktır da. Bizi lider havacılık haber sitesi yapan okuyucularımızı hiçbir zaman pişman etmeyeceğiz.
UÇAKLARIMIZDAKİ HAVALANDIRMA SİSTEMİ GÜVENLİ Mİ?
Bildiğiniz üzere birçok şirketimiz uçuş hattını iptal etti ve sefer sayıları bayağı azaldı. Bu şirketlerimiz korona virüs ile ilgili birçok önlemler alınmakta. Bu önlemlerin hepsi de çok önemli. Ancak, yine de riskler var.
Uçak yolculuklarımız da bildiğiniz üzere, kabin içindeki havanın tümü atmosferden alınan temiz hava değil. Kabindeki havanın bir kısmı atmosferden alınırken, bir kısmı da içerde solunduktan sonra kirlenen ve sistem tarafından tekrar filtrelenerek temizlenen havadan oluşuyor.
Atmosferden alınan temiz havanın yanı sıra, kabinde solunduktan sonra atılan hava özel filtrelerden süzülerek tekrar kabine veriliyor. Bu filtrelerin imalatı çok büyük hassaslık gerektiriyor. Çünkü filtrelerin gözle görülemeyecek kadar küçük, havada uçan zararlı parçacıklar ya da virüs gibi zararlıları yakalaması gerekiyor. Filtrelerin içi mikro cam fiberinden imal edilmekte.
Şüphesiz bu hava filtreleri belirli zamanlarda gözden geçiriliyor ve temizleniyor.
Kabin memurlarımız, aksıran, öksüren yolcu gördüklerinde diğer yolcular etkilenmesin diye hassasiyet göstererek o yolcuyu oradan nezaketle kaldırarak diğer yolculardan tecrit etmeye çalışıyor.
Aslına bakacak olursanız, uçuş sırasında semptomlara uyan yolcuyu arka kabinde tecrit etmek çözüm sağlamaz. Tüm yolcuların nefes aldığı/kullandığı hava, kabinde Recirculation Fanlarla sirküle edilerek Recirculation filtrelerinde geçirilir ve tekrar yolcunun kullanımı için kabine basılır ve yolcular tarafından teneffüs edilir.
Recirculation filtrelerinin korona virüsünün % kaçını tutacağı ve % kaçının kabine geri döneceği bilinmiyor.  Yolcuların yanı sıra aynı havayı soluyan Kabin ve Kokpit’te bulunan görevlilerin de bu yolla enfekte olma riski vardır.
Eski uçaklarda bu Recirculation fanlar yoktu, kabinde solunarak kullanılan hava doğrudan Outflow valften atmosfere atılır ve yerine atmosferden temiz hava girerdi.
Hatta günümüzde pek görülmeyen 1950’li yıllarda önce askeri amaçlar için yapılmış ve THY tarafından da yolcu ve kargo uçağı olarak senelerce kullanılmış Boeing 707’lerde mevcut 4 motorunun 3 ünün motorlarının üstünde kambur gibi duran ve görevi kabin içine temiz hava yollamak olan Turbo Compressorler vardı. Kabine basılan hava motora girmeden yani, olası yağ, duman kokusu olmadan temiz olarak verilirdi. Uçağın içindeki solunmuş hava resirküle edilmeden Outflow valfler ile direk atmosfere atılırdı. (Benim de üzerinde senelerce çalıştığım bu uçaklar bir ara Awacs ve tanker uçaklar olarak kullanılmıştı)
Şimdilerde ise bu sistem B787 ile geri getirildi. B787’ler kabin havasını direk atmosferden alıp motora sokmadan kabine veriliyor, solunmuş havayı dışarı atıyor.
Tabii ki bizim sektörümüz de yabancılar gibi aynı tip uçakları kullanıyor. Bu uçakları kaldırıp atamayacağımıza göre yukarıda yazdığım Recirculation filtrelerinin temiz olması bu riski azaltacaktır. Bu filtreler belirli periyotlarla mutlaka temizleniyor. Ancak benim tavsiyem, bilhassa bu aralar bakım programlarında belirlenmiş periyotların dışına çıkarak daha sık aralıkla bu filtreleri temizlemek veya değiştirmek olacaktır. Hatta bu Covid-19 ortamında fiziki temizliğin dışında virüsten arındırma da uygulanmalıdır. Bu konuda görüştüğüm yetkililer filtre konusunda hassas olduklarını söylediler. 
NOT/ Koronavirüs ile ilgili test kitleri ülkemizde artık bulunuyor. Havayollarının bir an önce bu kitlerden tedarik ederek,uçağa binmek isteyen yolculara önce test yaptırmasında fayda var.
THY GENEL KURULU
Bildiğiniz üzere THY’nin 2019 faaliyetlerinin ibra edilmesi için hissedarlar nezdinde yapması gereken genel Kurulu 31 Mart tarihinde yapılacaktı. Ancak mevcut yasaların bu genel kurulu hissedarların fiziki katılım yaptığı genel kurul ortamında yapılabilmesini mümkün kılmıyor.
Koronavirüs salgınının kendini tüm dünyada hissettirdiği bu günlerde, insanlar birbirine bile yaklaşmaktan çekinir ve kalabalık ortamlara girmez iken THY’nin Genel Kurulunun yüzlerce hissedarın kapalı bir salon ortamında yan yana oturarak genel kurul yapması düşünülemez.
Ne yapmak lazım?
Genel kurulu ertelemek çözüm değil. Çünkü ertelenen günde bu illet virüsten kurtulmamış olabiliriz. Bu nedenle ikide bir ertelemeyi mantıklı bulmuyorum.
Günümüz teknolojisi, THY genel kurulunu elektronik ortamda yapmasına olanak tanıyor. Bu uygulama için sanırım Ticaret bakanlığına ve tabii ki SPK’ya başvurulması ve olur alınması gerekiyor.
Bu nedenle genel kurulun ertelenmesi gereksizdir. Koronavirüs salgınının her geçen gün kendini daha da çok hissettirdiği bir ortamda genel kurul hangi tarihe ertelenebilir ki. Bu tarihi bilebilmek mümkün mü? Erteleme yapmak istediniz diyelim.  Yeni genel kurul tarihini anons ettiğinizde virüs tehlikesi kalkmamış ise bir daha mı erteleme tarihi belirleyeceksiniz.  Olacak iş mi bu…
Bu nedenle THY’ye tavsiyem, ilgili genel kurulun elektronik ortamda yapılmasıdır. THY genel kuruluna fiziki katılım sağlayamayan büyük şirketlerin elektronik oy verme sistemi zaten yapılmaktaydı. THY’yi yakından izleyen ve doğru veya yanlışlarını belirterek sonuçta  ibra edip etmemesi önemli olan büyük yatırımcılar, genel kurula gelmeden elektronik oy kullanabiliyordu.
İşte bu sistemi genele yaymak yani küçük hisseleri ile fiziki olarak genel kurul ortamına katılanlara uygulamak mümkün mü? Değil mi?  Bilemiyorum.
İlgili elektronik oylama sistemini size anlatmaya çalışayım
Sistem şirketlere ve yöneticilere, yönetim kurulu toplantılarına elektronik ortamda görüntülü ve sesli katılım sağlama, görüş ve öneride bulunma, oy kullanabilme, alınan kararları güvenli bir ortamda elektronik olarak imzalama ve tüm süreçleri sunma olanağı tanıyor.
İnternet ve mobil uygulamaları ile bir paket program şeklinde şirketlerin kendi sistemlerine kurulabiliyor. THY’de kurulmuş olduğunu düşünüyorum.
Yurtdışında bilinen adıyla Audience Response System (ARS), Elektronik Oylama Yanıtlama Sistemi, katılımcıların bir konu hakkında görüş belirtmelerini ya da bir soruyu yanıtlamalarını sağlayabiliyor.
Her katılımcının seçimini belirtebilmesi için kendine ait bir elektronik oylama cihazı (keypad) var. Keypadler, keypad sistemi programı yüklü bilgisayar ile bilgisayara bağlı bir usb alıcı vasıtasıyla radyo frekansı üzerinden haberleşiyor. Belirlenen süre sonunda ya da tüm katılımcılar elektronik oylama cihazları ile yanıtlarını tuşladıktan sonra oylama süreci sonlandırılıyor ve yanıtlar keypad yazılımı sayesinde grafik haline getirilerek, projeksiyon vasıtasıyla tüm katılımcılarla paylaşılıyor.
Soru sormak isteyen hissedar keypad sistemine sorusunu genel kurul öncesi girebiliyor.
THY’nin fiziki ortamın yanı sıra elektronik oylama sistemi ile yaptığı genel kurullar son senelerde yapılmaya başlamıştı. Bu sistemdeki sorun, genel kurula fiziki katılım sağlayarak soru sorup cevap alabilen hissedarların sisteme nasıl dahil edilebileceği? THY genel kurul öncesi hissedarlardan soruları alıp cevaplayabilir ama bu cevabı hissedar yeterli bulmazsa ne yapabilir ki?
Sonuç olarak; THY’nin genel kurulu, fiziki toplantı yerine elektronik yapılabilir. THY Genel Kurullarına devamlı olarak katılan en eski hissedarlardan biri olmam nedeniyle, genel kurullara fiziki katılım sağlayanların hisse miktarlarının toplamının oylama sonucunu değiştirebilecek boyutta olmadığını biliyorum. Bu nedenle fiziki katılım sağlayan hissedarlar olmaksızın da elektronik oylama ile neticeye varılabilir diye düşünüyorum.
Tabii ki şahsen genel kurulun fiziki katılım sağlayacak bir ortamda olmasını arzu ederdim. Çünkü genel kurulu izlemek bayağı keyif verici sahnelere yol açıyordu.