8 Şubat 2024 tarihinde Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün Hava Aracı Bakım Personeli Lisans Talimatında Değişiklik Yapılması hakkındaki talimatı ile birlikte, 9 Şubat mağdurları olarak tanımlanan EASA modül sınavlarını SHGM nin onayladığı şirketlerden almış ancak sonrasında lisans yönetmeliğinde yapılan değişiklikle mağduriyete uğramış Hava Aracı Bakım Teknisyenleri’nin sorunları büyük ölçüde çözülmüş oldu. Sivil Havacılık Yönetiminin konuya itidalli yaklaşımı, şirketlerin konu hakkındaki ısrarı ve Uçak Teknisyenleri Derneğinin çalışmaları sonucunda uzlaşıcı ve birleştirici bir yol haritası çizilmiş oldu.
“9 Şubat 2023 tarihinden önce edinilmiş EASA Part-147 yetkili kuruluşlarca verilmiş olan modül sınavı sertifikaları; SHT-66 Talimatı, Ek-1: Tablo 6 Temel Bilgi Gereklilikleri başlığı altındaki IR 66.A.25(d) maddesi çerçevesinde, sertifikanın geçerlilik süresi boyunca HBL-66 Lisans başvurularında Genel Müdürlüğümüzce kabul edilecektir.”
İngilizce hususunda da düzenlemeye gidilmiş kademeli puanlama ve geçerlilik süresi eklenmiştir.İlk Başvurularda istenen puan 100 tam puan üzerinden 70 puan olacaktır.
Dil yeterliliği (İngilizce) sınavlarında 100 tam puan üzerinden alınan başarı notu, aşağıdaki ölçütlere göre kabul edilir:
Bunlara da Göz Atabilirsiniz
- 50 – 59 başarı notu sınav yapıldığı tarihten itibaren 2 yıl geçerli,
- 60 – 69 başarı notu sınav yapıldığı tarihten itibaren 4 yıl geçerli,
- 70 – 79 başarı notu sınav yapıldığı tarihten itibaren 6 yıl geçerli,
- 80 – 89 başarı notu sınav yapıldığı tarihten itibaren 9 yıl geçerli,
- 90 – 100 başarı notu sınav yapıldığı tarihten itibaren 13 yıl geçerli.
UTED’den konu ile ilgili yapılan açıklamada;
Sivil Havacılık Otoritemizin lisansların kontrolü ve bakım güvenliği konusundaki tedbirleri kapsamında değişikliğe gittiği SHT-66 talimatının 9 Şubat 2023 tarihli ilk versiyonunda; kazanılmış hakları olmasına rağmen mağdur olan Hava Aracı Bakım Teknisyenİ adaylarının mağduriyetleri büyük ölçüde bu talimat ile giderilmiştir.
Bu konuda UTED,’e kulak veren ve gerekli desteği sağlayıp süreçlerin içinde tutarak Bakım Teknisyenlerine gerekli değeri gösteren başta Sivil Havacılık Genel Müdürümüz Prof. Dr. Kemal Yüksek ve ekibine , çalışmaları ve katkıları ile şirketlerimizin yönetim ve kalite birimlerine , inancını yitirmeden desteğini sürdüren tüm üyelerimize teşekkürü bir borç biliyoruz. Bundan sonraki dönemde de süreçlerin takipçisi olup sivil havacılık ve bakım güvenliğini ön planda tutarak otoritemiz ve şirketlerimiz ile birlikte Hava aracı bakım teknisyenleri için çalışmalarımızı sürdürüyor olacağız.
HAVA ARACI BAKIM PERSONELİ LİSANS TALİMATI’NDA
DEĞİŞİLİK YAPILMASI HAKKINDA TALİMAT
- MADDE 1- Hava Aracı Bakım Personeli Lisans Talimatının Ondördüncü Maddesine bağlı Ek1: Tablo-11 Temel deneyim gereklilikleri başlığındaki IR 66.A.30(a) İlk lisans deneyimi gereklilikleri başlığı altında bulunan İkinci Fıkra aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“2. Kategori B2 ve B1.1, B1.3 alt kategorileri için:
(i) Mezunları Genel Müdürlükçe kalifiye eleman sayılan bir eğitime sahip olmaması halinde, operasyondaki hava aracı üzerinde 5 yıllık bakım deneyiminin olması veya
(ii) Mezunları Genel Müdürlükçe kalifiye eleman sayılan bir eğitim almış ve operasyondaki hava aracı üzerinde 3 yıllık bakım deneyimi olması, ancak farklı kategoride eğitim alanlar için ilave bir yıllık deneyim gerekliliği olması veya
(iii) SHT-147 temel eğitimini tamamlamış ve operasyondaki hava aracı üzerinde 2 yıllık bakım deneyiminin olması.” - MADDE 2- Hava Aracı Bakım Personeli Lisans Talimatının Ondördüncü Maddesine bağlı Ek1: Tablo-11 Temel deneyim gereklilikleri başlığı altına IR 66.A.30(a) İlk lisans deneyimi gereklilikleri Beşinci Fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“5. Kategori C için (Akademik yolla kazanılacak): - Havacılık, uzay, havacılık ve uzay, uçak, makine, mekatronik, elektrik, elektronik veya elektrik ve elektronik alanlarında lisans veya yüksek lisans mezunu başvuru sahibinden ilgili B1 veya B2 temel sınav gerekliliklerini sağlayıp, 6 ay üs bakım işlemlerinin gözlemlenmesi ve sivil tescilli hava araçlarında hava aracı bakımı ile doğrudan ilişkili işlemlerde çalışarak elde edilen 3 yıllık deneyim
kazanması ya da Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünde hava aracı bakımı hususlarında Teknik Denetçi olarak 5 yıllık deneyim istenir.
Akademik C kategori için başvuru yapacak kişiler gerekli tecrübeyi nerede, ne zaman ve ne şekilde kazandığını kayıt altına alınmış şekilde kanıtlamalıdır.” - MADDE 3- Hava Aracı Bakım Personeli Lisans Talimatının Ondokuzuncu Maddesi Birinci Fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(1) HBL-66 hava aracı bakım lisansına tip işlenmesi, bu Talimatın Ek-1’inde yer alan Tablo17: Lisansa Tip İşleme başlığı altındaki gerekliliklere uygun şekilde yapılır.” - MADDE 4- Hava Aracı Bakım Personeli Lisans Talimatının Ondokuzuncu Maddesine bağlı
Ek-1: Tablo-17 Lisansa tip işleme başlığı altına IR 66.A.45(b) Tip eğitimi gerekliliği fıkralarına aşağıdaki paragraflar eklenmiştir:
“EASA Part-147 bakım eğitim kuruluşu onayına sahip olmak koşuluyla hava aracı imalatçısı veya hava aracı imalatçısı adına tip eğitimi veren imalatçı ile anlaşmalı bakım eğitim kuruluşu tarafından düzenlenen tip eğitimleri, Genel Müdürlükçe kabul edilir.
SHT-147 Talimatına göre yetkilendirilmiş hava aracı bakım eğitim kuruluşunda olmayan hava aracı tiplerinde, EASA Part-147 bakım eğitim kuruluşu yetkilendirmesi bulunan kuruluşlarca verilen
Ek-1
tip eğitimleri Genel Müdürlükçe kabul edilir. Bunun için teorik ve pratik eğitimlerin tamamı sınıf/atölye ortamında yüz-yüze yapılır ve ayrıca yapılacak teorik sınavların icrası soruların seçimi ve sınavların değerlendirilmesi (ulaşım, konaklama ve transfer giderlerinin kuruluş tarafından
karşılanması koşuluyla) Genel Müdürlük gözetiminde ve denetiminde yapılır.” - MADDE 5- Hava Aracı Bakım Personeli Lisans Talimatının Yirminci Maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(1) Genel Müdürlük tarafından, SHT-147 Talimatına göre yetkilendirilmiş onaylı bakım eğitimi kuruluşu haricinde alınmış tip eğitimleri için bu Talimatın Ek-1’inde yer alan Tablo-18: Hava Aracı Tip Eğitiminin Doğrudan Onaylanması başlığı altında belirtilen koşulların sağlanması halinde ilgili hava aracı tip eğitimi onaylanır.
(2) Aksi Genel Müdürlükçe uygun değerlendirilen durumlar hariç olmak üzere birinci fıkra kapsamındaki tip eğitimleri için, aynı kuruluş, aynı hava aracı tip eğitimi için yılda en fazla 2 kez başvuru yapabilir. Yılda 2 defadan fazla tip eğitimi ihtiyacının ortaya çıkması durumunda, ilgili kuruluşun Genel Müdürlüğümüze SHT-147 Talimatı kapsamında yetki talebinde bulunması gerekir.” - MADDE 6- Hava Aracı Bakım Personeli Lisans Talimatının Geçici Birinci Maddesinin Dördüncü ve Altıncı Fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(4) Önceden yetkilendirilmiş teknik personeli aynı veya farklı bir bakım kuruluşunda yeniden yetkilendirmek veya yetkide değişiklik yapmak için 09.02.2023 tarihinde yayımlanan SHT-66 Talimatı ile yürürlükten kalkan SHT-66L-HS Dil Yeterliliği ve Hizmet Sağlayıcı Yetkilendirme Talimatına göre yapılmış İngilizce dil yeterliliği sınavından 100 tam puan üzerinden asgari 50 puan
almış teknisyenin yetkilendirilmesi 31.12.2025 tarihine kadar yapılabilir.
(6) Aynı veya farklı bir kuruluşta ilk veya sonraki yetkilendirmede, personelin dil yeterliliği için sağlaması gereken başarı ve kabul kriteri, ekte yer alan “Ek-10: SHT-66 Talimatı Dil Yeterliliği Gereklilikleri”nde belirtildiği şekilde uygulanır.” - MADDE 7- Hava Aracı Bakım Personeli Lisans Talimatının Geçici Birinci Maddesine aşağıdaki metin Sekizinci Fıkra olarak eklenmiştir.
“(8) 9 Şubat 2023 tarihinden önce edinilmiş EASA Part-147 yetkili kuruluşlarca verilmiş olan modül sınavı sertifikaları; SHT-66 Talimatı, Ek-1: Tablo 6 Temel Bilgi Gereklilikleri başlığı altındaki IR 66.A.25(d) maddesi çerçevesinde, sertifikanın geçerlilik süresi boyunca HBL-66 Lisans başvurularında Genel Müdürlüğümüzce kabul edilecektir. “ - MADDE 8- Aynı Talimatın onuncu eki, Ek-1’deki gibi değiştirilmiştir.
- MADDE 9- Bu Talimat yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
- MADDE 10- Bu Talimatın hükümlerini Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü yürütür.
Ek-1
EK-1-
EK-10 SHT-66 TALİMATI DİL YETERLİLİĞİ GEREKLİLİKLERİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç
- MADDE 1-
(1) Bu ekin amacı, aşağıda belirtilen personelin hava aracı üreticisinin talimatlarını anlayarak, gerçekleştirdiği işi yapabilmesi adına söz konusu uçuşa elverişlilik ve bakım talimatlarının Türkçe olmadığı durumda, İngilizce yabancı dil yeterliliğini belgelemek için gerekli koşulları belirlemektir;
a) İlk defa HBL-66 Hava Aracı Bakım Lisansı alacak kişiler,
b) Bakım kuruluşlarınca onaylayıcı veya destek personeli olarak yetkilendirilecek personel,
c) Genel Müdürlük mevzuatları kapsamında bakım çıkış sertifikası düzenleyen bağımsız onaylayıcı personel,
ç) Motor, APU, iniş takımı, komponent, parça üzerinde CRS düzenlemek üzere
yetkilendirilecek personel,
d) Onaylayıcı, destek personeli veya motor, APU, iniş takımı, komponent, parça üzerinde yapılan bir bakım işlemi sonrası CRS düzenlemek üzere yetkilendirilmeyen ancak belirli eğitimleri alarak, tanımlı hava aracı veya motor, APU, iniş takımı, komponent, parça üzerinde işlem yapmak
üzere onaylı bakım kuruluşlarınca yetkilendirilecek teknik personel,
e) SHT-145/SHT-147 kapsamında onaylı kuruluşlarca yetkilendirilecek teorik, pratik ve işbaşı eğitmenleri,
f) EASA Part-147 kuruluşlarında (yurtiçinde veya yurtdışında), Part-66 kapsamında modül sınavlarına giren veya tip eğitimi alan kişiler,
g) f bendi kapsamındaki kişilerin tip kursu veya modül sınavları tarihlerinde geçerli dil yeterlilik belgesine sahip olmaları gerekmektedir.
(2) 9 Şubat 2023 tarihinden önce EASA Part-147 kuruluşlarından tip eğitimi alan ya da modül sınavlarına girenlerin, başvuru tarihi itibariyle geçerli dil belgesi sunması kabul edilir.
(3) 9 Şubat 2023 tarihinden sonra; mücbir sebeplerle modül sınavı veya tip kursu sürecinde geçerli dil belgesi bulunmayan adayların durumları Genel Müdürlükçe ayrıca değerlendirilecektir. İKİNCİ BÖLÜM
Dil Yeterliliği Esasları
- MADDE 2-
(1) Bu ek kapsamında istenilen dil yeterliliği, birinci maddede belirtilen personelin yetkilendirilmesi için ön şarttır. Bu kişilerin yetkilendirilebilmesi için SHT-145 veya SHT-147 kuruluşlarında ilgili mevzuat gereğince ayrıca bir değerlendirme yapılır.
Ek-1
(2) Genel Müdürlükçe aksi uygun bulunmadığı sürece, EASA Part-66 Hava Aracı Bakım Lisansı yetkisiyle çalışan kişiler için de yabancı dil yeterliliği şartı aranır.
(3) Dil yeterliliği konusundaki düzenlemelerin, SHT-145 kuruluşları tarafından MOE’lere, SHT-147 kuruluşları tarafından ise MTOE’lere yansıtılarak gerekli güncellemelerin yapılması gerekir.
(4) Bakım personelinin ve eğitmenin yetkilendirme tarihinde geçerli İngilizce dil yeterliliği puanına sahip olduğunun aranması ve dil yeterliliği kontrol sorumluluğu, çalıştığı bakım veya eğitim kuruluşları kalite birimlerine aittir. Dil yeterliliği ile ilgili belgeler yetkilendirme dosyalarında saklanır.
(5) Dil yeterliliği (İngilizce) sınavlarında 100 tam puan üzerinden alınan başarı notu, aşağıdaki ölçütlere göre kabul edilir:
50 – 59 başarı notu sınav yapıldığı tarihten itibaren 2 yıl geçerli,
60 – 69 başarı notu sınav yapıldığı tarihten itibaren 4 yıl geçerli,
70 – 79 başarı notu sınav yapıldığı tarihten itibaren 6 yıl geçerli,
80 – 89 başarı notu sınav yapıldığı tarihten itibaren 9 yıl geçerli,
90 – 100 başarı notu sınav yapıldığı tarihten itibaren 13 yıl geçerli.
(6) Yabancı dil yeterliliğinin belgelenmesinde;
a) 13.09.2023 tarihli E-41466435-200.01-61300 sayılı UED sınavlarının gerçekleştirilmesi konulu Genel Müdürlük yazısına göre Genel Müdürlükçe düzenlenen dil yeterliliği sınav sonuçları,
b) Genel Müdürlükçe dil yeterliliği sınavı için SHT-147 Talimatı, Ek-3: Dil Yeterliliği Hizmet Sağlayıcı Kuruluş Gereklilikleri kapsamında yetki verilen kuruluşların yaptığı İngilizce sınav sonuçları kabul edilir.
(7) Önceden yetkilendirilmiş teknik personeli aynı veya farklı bir bakım kuruluşunda yeniden yetkilendirmek veya yetkide değişiklik yapmak için hava aracı bakım personeli lisansına sahip teknisyen için kabul edilebilir dil yeterliliği başarı notu 100 tam puan üzerinden asgari 50’dir ve geçerlilik süresi beşinci fıkrada belirtildiği gibidir:
a) Onaylayıcı, destek personeli veya motor, APU, iniş takımı, komponent veya parça üzerinde yapılan bakım işlemi sonrası bakım çıkış sertifikası (CRS, Form 1, v.b.) düzenlemek için yetkilendirilmeyen ancak task eğitimi gibi belirli eğitimleri alarak tanımlı hava aracı, motor, APU, iniş takımı, komponent veya parça üzerinde işlem yapmak için yetkilendirilecek personel,
b) Bakım kuruluşlarınca onaylayıcı veya destek personeli olarak yetkilendirilecek personel,
c) Bağımsız onaylayıcı personel olarak bakım çıkış sertifikası düzenleyecek HBL-66 lisans sahibi teknik personel,
ç) Motor, APU, iniş takımı, komponent veya parça üzerinde bakım çıkış sertifikası (CRS, Form 1, v.b.) düzenlemek üzere yetkilendirilecek personel.
(8) Aşağıda belirtilen hava aracı bakım teknisyenleri için kabul edilebilir dil yeterliliği başarı notu 100 tam puan üzerinden asgari 70’dir ve geçerlilik süresi beşinci fıkrada belirtildiği gibidir:
a) İlk kez HBL-66 hava aracı bakım personeli lisansı almak isteyen personel,
b) SHT-145 veya SHT-147 Talimatları kapsamındaki kuruluşlarca, teorik, pratik veya işbaşı eğitmeni olarak yetkilendirilen veya yetkilendirilecek personel,
c) Yurt içinde veya yurt dışında EASA Part-147 kuruluşlarında, Part-66 kapsamında modül sınavlarına giren veya tip eğitimi alan kişiler.
Ek-1
(9) Yüksek Öğretim Kurulu veya Millî Eğitim Bakanlığı bünyesindeki kurum veya
kuruluşlarda; ders içeriği Türkçe olan konularda eğitim veren eğitmenlerden, bu Talimat kapsamında dil yeterliliği şartı aranmaz.
Emeği geçen herkese teşekkürler. Geçmişte yapılan büyük hatadan dönülmüş. Yıllardır crs veren teknisyenlerin yetkilerini zora sokacak havacılığı ve teknisyenleri etkileyecek sıkıntılar çözülmüş. Teşekkürler uted ve emeği geçenler
Geçen sene UK sivil havacılığının yaptığını bizim ulusal, milli, yerel sivil havacılığımız yapamadı. Hala da yapamıyor. Geçen sene adamlar EASA lisansınızı verin UK lisansınız alın dedi. Bizimkiler hala modülleri kabul ediyoruz diyorlar. Dünyayı geriden takip etmeyi bırak takip bile edemiyorlar. Sonra bunun içinde tebrik bekliyorlar. İşleri bozup yaptık demek tam iş bilmezlere göre hareket.
Easa lisansı olan teknisyen dönüşüm yüksek yapabilecek mi?Bu sorunum cevabını kimse bilmiyor.Modüllerin tamamı Goldair.SHGM lisans yok.