Endonezyalı havayolu Adam Air tarafından uçurulan bir Boeing 737’nin yaşadığı ilginç iniş kazasının üzerinden tam 15 yıl geçti. Juanda havalimanına yaptığı sert iniş, uçağın gövdesinde bir kırık oluşmasına ve kuyruk kısmının yere doğru eğilmesine neden oldu.
Adam Air’in 172 sefer sayılı uçuşu, Endonezya’nın başkenti Jakarta Soekarno-Hatta Uluslararası Havalimanı’ndan başlayan tarifeli bir uçuştu. Jakarata havalimanı, 2002’den 2008’e, 6 yıllık varlığı boyunca Adam Air’e merkez olarak hizmet verdi, 2019’da dünyanın en yoğun 25. havalimanı oldu.
172 numaralı uçuşun varış noktası, Endonezya’nın en büyük ikinci şehri olan Surabaya’nın Juanda Uluslararası Havaalanı idi. Jakarta ile Surabaya arasındaki hava koridoru, ülkenin en büyük iki şehir merkezini birbirine bağlıyor ve bugün halâ Citilink, Garuda Indonesia ve Lion Air gibi Endonezya’nın önemli havayolları bu koridorda hizmet veriyor.
Bundan 15 yıl önce, 21 Şubat 2007’de Adam Air’in 172 sefer sayılı uçuşunu gerçekleştiren uçak, PK-KKV tescil isimli bir Boeing 737-300, Aralık 2006 da Adam Air’in filosuna Aralık 2006’da katılmıştı.
Gövdeyi kıran sert iniş (Araştırması 4 yıl 10 ay süren Kaza Raporu baz alınmıştır)
Surabaya’da hava durumu; yağmurlu, 240/7 knot rüzgar ve görüş mesafesi 8.000 metre idi. Kokpit ses kayıt cihazı (CVR), kokpitte pilotlar arasında uçuş ile ilgili olmayan konuşmalar olduğunu ortaya çıkardı. İniş sırasındaki konuşmalar, şirketin yakıt politikası ve 2000 feet’e kadar olan pilot eğitim programıyla ilgiliydi. Ayrıca, CVR’da bir Approach Brifing ve bir Check List okunması duyulmuyordu.
Surabaya’nın 28 numaralı pistine son yaklaşmada, 800 fit geçilirken, pist yaklaşma ışıkları göründü ve iniş izni alındı. Yere inmeden önce, uçağın kumandaları FO’dan kaptana devredildi. İniş öncesinde CVR kayıtlarında GPWS’in “Sink Rate” ve “Pull Up” uyarıları yaptığı duyuluyor. Bu uyarıların karşılığında kokpitte yapılan bir düzeltici işlem yok yani, pilotlar GPWS uyarılarını dikkate almıyor.
Yapılan sert inişte sağ ana tekerlekler pistin yaklaşık 4 metre dışına toprağa temas etti, kaptan uçağı tekrar piste yönlendirdi. Uçak, N3 taksi yoluna yaklaşık 100 metre kala durdu. İniş, FDR kayıtlarına göre, 5G’lik oldukça sert bir iniş olmuştu. Bu 5G’lik sert iniş nedeniyle uçağın gövdesi, 16. yolcu koltuğu hizasından ciddi şekilde kırıldı ve uçağın kuyruk kısmı aşağıya doğru eğildi. Sert iniş sonrasında yapılan acil tahliye sırasında yolcular arasında panik yaşandı. Kabin görevlileri, tüm çıkış kapılarından şişirilen slidelar yoluyla yolcuları tahliye ettiler. Uçakta 155 kişi vardı. Bu rakam 148 yolcu ve 7 mürettebattan oluşuyordu.
Fotoğrafta da görüldüğü gibi uçağın arkaya eğilmiş gövdesi ve yere değmek üzere olan kuyruğu ile oldukça ilginç bir görüntüye neden oldu. Uçakta hemen göze çarpan ağır hasara ve paniğe rağmen, acil tahliye sırasında yolculardan sadece ikisi hafif şekilde yaralandı ve 155 kişinin tamamı slidelar aracılığıyla uçaktan ayrıldılar. Bu olay nedeniyle başlatılan soruşturma, Adam Air’in uçuş güvenliği ile ilgili geniş endişeleri vurgulayan bazı endişe verici gerçekleri ortaya çıkardı.
Bu sert iniş olayından yaklaşık 50 gün önce, 1 Ocak 2007 tarihinde PK-KKW tescil isimli B737-400 uçağı Surabaya’dan kalkmış, Manado’ya uçuyordu. IRS sistemi arıza yaptı, pilotlar oryantasyonu kaybettiler ve uçak Pambauang yakınlarında denize düştü. Kazada 6’sı ekip, 96’sı yolcu olmak üzere toplam 102 kişi hayatını kaybetmişti. Adam Air’in diğer Boeing 737’lerinden birinin bir ay önce karıştığı bu ölümcül kazayı takiben, bu son olaydan sonra şirketin B737’leri yere indirildi.
Kaza raporu, 5G’lik inişten önce bir yaklaşma brifingi yapmayan ve Check List’i okumayan pilotların hatalarına dikkat çekiyor. Rapor ayrıca, pilotların Boeing prosedürlerini takip etmediklerini ve GPWS’in Sink Rate ve Pull Up uyarılarına dikkate almadıklarını ve gerekli yanıtı vermediklerini belirtiyor.
Pilotlar GPWS’in uyarılarını dikkate alıp zamanında doğru yanıt verselerdi, uçağın düşer gibi bu kadar sert iniş yapmasını engelleyebilirlerdi. Uçuş ekibinin önlem almaması nedeniyle uçak, anormal sert inişte gövdenin kırılması gibi ağır bir hasar aldı.
Bu hasar, 13 yaşın altında nispeten genç sayılacak yaşına rağmen uçağın, Juanda International havalimanında listeden silinmesine yani, kâl olmasına yol açtı.
Ekip 5G’yi yanlış anlamış herhalde.