Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO), geçen yıl Belarus-Minsk’e bir Ryanair uçağının zorunlu inişine ilişkin bir “gerçeği bulma raporu” yayınladı. Olayların zaman çizelgesini ve olaya karışanların ifadelerini detaylandıran rapor, tüm ICAO 193 Üye Devletlerine gönderildi. Ancak, birkaç medya organı da raporu elde edip inceledi ve ilginç yorumlar yaptı.
ICAO, 17 Ocak 2022 tarihli Ryanair FR4978 olayıyla ilgili gerçeği bulma raporu, ICAO’nun “alınan çeşitli önlem ve kararların operasyonel ayrıntıları ve teknik analizleri” sunuyor.
Olayların nasıl geliştiğine ve pilotlar ile Minsk hava trafik kontrolü arasında neler konuşulduğuna dair ayrıntılı bir zaman çizelgesi veren rapor, doğası gereği açıklayıcı olup ve herhangi bir yargıda bulunmaz ve tavsiyede bulunmaz.
“Konsey üyeleri, 31 Ocak’ta yapılması planlanan toplantı sırasında rapor bulgularının bir sonucu olarak ICAO tarafından atılacak diğer adımları resmi olarak değerlendirecek.”
Muhalif gazeteci Raman Pratasevich’i taşıyan Ryanair uçağı, 23 Mayıs 2021’de Atina’dan Litvanya-Vilnius’a gidiyordu. Belarus yetkililerin uçakta bomba ihbarı aldıklarını iddia etmesi üzerine Minsk’e inmek zorunda kaldı. Muhalif gazeteci Protasevich işte bu inişten sonra tutuklandı.
Rapor herhangi bir sonuca varmadan doğrudan gerçekleri sunarken, bu rapora erişimi olan birçok haber yayını Belarus’un o günkü eylemleri hakkında şüphelerini dile getirdi. Önemli gözlemlerden bazıları, Belarus yetkililerinin bomba tehdidi olduğunu bildiren e-posta hesaplarındaki tutarsızlıklardı.
Wall Street Journal (WSJ) tarafından belirtildiği gibi, ICAO raporu, Minsk ATC’nin Ryanair’e bomba tehditleri alan birkaç başka hava limanı daha olduğu hakkında bilgi verdiğini söylüyor. Ancak rapor, başka hiçbir havalimanının o gün böyle bir tehdit aldığını bildirmediğini ve bu e-postaların günler hatta haftalar sonra tespit edildiğini söylüyor.
Araştırmacılar, Minsk ATC’nin benzer e-postaları alan diğer havaalanlarından nasıl haberdar olduğunu belirleyemedi.
WSJ makalesinde ayrıca, ICAO belgelerine dayanarak Beyaz Rusya’nın, ilkinden yaklaşık yarım saat sonra bomba ihbarı hakkında, aynı bilgileri içeren, ikinci bir e-posta aldığını bildirdiği belirtiliyor. Belarus’taki yetkililer, her iki e-postanın da kopyalarını verdi, ancak e-posta sunucusu veya mesajları içeren dosyalar hakkında orijinal formatlarında bilgi vermedi.
ICAO’ya göre bu rapor, havacılık güvenliği, uçuş operasyonları, hava seyrüseferi ve uluslararası hava hukuku uzmanlarından oluşan özel bir Gerçek Bulma Araştırma Ekibi tarafından derlenmiştir.
ICAO, soruşturmasını geçen yıl Mayıs ayında başlattı ve o zamandan beri, yaklaşık 8 aydır, olayın ayrıntılı bir açıklamasını yapmak için çalıştı. Kuruluş başlangıçta Haziran ayında bir ara rapor ve geçen yıl Eylül ayında bir nihai rapor yayınlamayı planlamıştı. Ancak temin edilen verilerin tamamını gözden geçirmek, ek onaylar ve sertifikalar için daha fazla zamana ihtiyacı oldu.
ICAO Konseyinin bu bulgulara dayanarak 31 Ocak’ta yapılacak toplantısında hangi eylemleri önereceğini görmek ilginç olacak.
