Bu hafta ilk Mitsubishi SpaceJet M90 uçağı ABD’de hurdaya çıkarılmaya başlandı.
Hurdaya çıkarma işlemi ABD’nin Washington eyaletindeki Moses Lake’de bulunan Grant County Uluslararası Havalimanı’ndaki (MWH) gerçekleştiriliyor.
Hurdaya çıkarıldığı sırada JA21MJ sekiz yaşındaydı ve Japon üretici tarafından üretilen ilk SpaceJet M90 test uçağıydı. Ancak, JA23MJ de Mart 2022’de Moses Lake’te hurdaya çıkarıldığı ikinci SpaceJet M90 uçağı oldu.
Mitsubishi’nin elinde şu anda sadece beş adet SpaceJet M90 test uçağı kaldı ve bunların hepsi park halinde olup JA22MJ, JA24MJ, JA25MJ, JA26MJ ve JA27MJ olarak tescil edilen uçakların ne olacağı açıklanmadı.
SpaceJet Programı Kaldırılıyor…
Şubat 2023’ün başlarında, Mitsubishi’nin SpaceJet M90 uçak programına son vermesinin nedenleri ortaya çıktı.
Bunlar
- Ticari uçaklar için son derece karmaşık olan tip sertifikasyon sürecinin başlangıçta yeterince anlaşılamaması.
- Uzun vadeli geliştirmeye devam etmek için yetersiz kaynak.
Bunun yanı sıra Mitsubishi, programı neden sonlandırmayı seçtiklerini de ayrıntılı olarak açıkladı:
Teknoloji
Uzun süreli gelişim nedeniyle kısmi revizyonlara ihtiyaç duyulmaktadır.
Dekarbonizasyon çözümleri de gereklidir.
Ürün
Küresel ortaklardan anlayış ve gerekli işbirliğini elde etmenin zor olması
Müşteri
Kapsam maddesinde çok az ilerleme kaydedilmiştir (uçak sayısı ve boyutuna ilişkin koşullar havayolu-işçi sendikası anlaşmalarında yer alan) rahatlama, M90’ların
Kuzey Amerika RJ pazarının ihtiyaçları. Son dönemde yaşanan pilot sıkıntısı da SJ’nin iş yapabilirliği konusundaki belirsizliği artırmaktadır.
Finansman
Tip Belgelendirme alım sürecinin devam etmesi için daha kapsamlı finansman gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan piyasa ortamında iş yapmak mümkün değildir.
Gururları kırılacağına intihar bile etmeyi göze alan Japonların bu aşamadaki projeyi bitirmesi hiç normal değil. Belli ki Embraer’i almaktan vazgeçen Boeing kendi yapamadığı bölgesel jeti başkasına da yaptırmak istemedi. Gerçi CS300 nam-ı diğer A220 de az kalsın Bombardier’i batırıyordu ama sonunu getirdiler Airbus’a gitse bile.