Geçenlerde THY’de birlikte çalıştığımız, çok değerli arkadaşım Cemal Topuzlu ile karşılaştım. Önce hal hatır sorarak girdiğimiz sohbet sırasında; kendisinin KTHY’de danışman olarak çalıştığından sözetti. Aslında, endüstri mühendisi olan Cemal Topuzlu, THY’de iken çok değerli bir ekip planlamacısıydı. 2006 yılında, THY’nin gazabına birlikte uğramış ve şirketten aynı zamanda ayrılmıştık.
Cemal’in “danışman” olarak KTHY’de bulunması, benim hemen, epey zamandır sessiz sedasız bir takım gelişmelerin yaşandığı, hemen hemen şimdiye kadarki her yönetimini yakından tanıdığım KTHY ile ilgili sorular sormama olanak sağladı.
Yavru THY olarak da anılan ve %100 devlet malı olan bir şirkette; ileriye dönük gelişme planları yapılırken, son derece dikkatli olunması bile yeterli olamıyor. Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür öğütme makinesi olarak tanınan bu şirkette, bundan böyle, anladığım ve umduğum kadarıyla bu tür olayların bir kez daha yaşanma olasılığı oldukça zayıf.
Çünkü;
Kıbrıs’taki yeni hükümetin koalisyon iktidarı olduğunu biliyorsunuz. Bu tür koalisyon iktidarlarında, KTHY Yönetim Kurulu Üyeleri belirlenirken, politik dengelere son derece dikkat edilir.
Örnek; Yönetim Kurulu Başkanı, Mustafa Candanal ve Genel Müdür Ahmet Akpınar’ın siyaset dışı bir yapı içinde olmaları, kurum için bir avantaj. Mustafa Candarel’in bir mühendis olduğunu ve Airbus Endüstri’nin bir şirketinde yönetici olarak çalıştığını biliyorum. Genel Müdür Ahmet Akpınar ise; fiili olarak A-321’lerde uçan bir kaptan ve hem Genel Müdürlük hem de hat pilotluğu görevini birlikte sürdürüyor.
Fakat, bunlar kadar, yönetimdeki dengelerin, yani taşların yerine iyi oturtulabilmesi için, her ikisinin de Kıbrıs’ın köklü ailelerinden olmaları, Kıbrısta’ki koalisyon hükümetinin iç politikaları açısından da önemli olduğunu düşünüyorum.
Ne yazık ki, bir havayolunda yönetim kurulu ve genel müdürün etkili ve becerikli isimlerden oluşması, yeterli olamıyor. Alt kadrolarda iş yapacak, iş kotaracak kişilerin seçimi de, en az yukarıdakilerin seçimi kadar önem taşıyor.
KTHY’nin 11 aylık yeni yönetimine baktığımızda, her zaman sıklıkla yapılan ve hata olan; “her şeyi ben bilirim” den uzak bir yapılanma söz konusu. Yeni yönetim, yeniden yapılanmaya giderken, sektörde kendi konularında uzmanlaşmış profesyonellerden danışmanlık hizmeti alıyor.
Kendilerine profesyonel destek sağlayan bu danışmanların önerileri sayesinde; şirkette şimdiden, yapılan operasyonlarda gider hanelerinin hızla azalması, net olarak gözlemleniyor.
Örneğin; sadece Yugoslavya hava sahasındaki değişiklik, şirkete bir milyon dolar tasarruf sağlamış. Bunların yanı sıra, E-ticket uygulamasına geçilmesi, call center kurulmasının yanı sıra,
Sanki yeni bir şirket kuruluyormuş gibi; yeniden personel, mali ve iletişim odaklı reformlara önem verilmesi yeniden yapılanmaya örnek teşkil etmekte.
Filosundaki uçaklar de son derece bakımlı, koltuk araları sanki birilerine nazire yapar gibi geniş tutulmuş. İkramda sınır yok. Low-cost uygulamalar hakkındaki soruma, Genel Müdür Ahmet Akpınar; “Kıbrıslı istemiyor“ diyor ve business class uygulamalar için şimdiden çalışma yürütüldüğünü söylüyor.
Havayollarının en büyük sorunlarının başını çeken pilot eksikliğini ise; aylık uçuş planlaması ve kurallara uygun uçuş saati uygulamalarıyla çözen şirket, 11 ay önce pilotların kaçmasına neden olan yönetimsel bozukluğu tersine çevirerek, bugün THY den bile kendilerine birçok başvurunun yapıldığı konuma gelmiş durumda. Tabiidir ki pilotluk camiasında şirket seçimi yapılırken, aylık uçuş planlaması kadar, uçuş işletmenin başındaki isim de önemli oluyor. KTHY’ de uçuş işletme bölümünün başında, havacılık camiasınca sevilen bir isim yer alıyor; Kaptan Pilot İlyas Karagülle. Şirketten pilot kaçışının tersine döndürülmesindeki kilit isimlerden biri olarak gözlenmekte.
Gelelim, yeni KTHY’nin bundan sonra yapacaklarına; Filosunda 3 adet B-737-800 ve 2 adet A-321 olan bu şirket, filosunu 2010 yılında 10 uçağa çıkartmaya ve tek tipe dönmeyi planlıyor. Şubat 2009’da, bir adet kesinleşmiş B-737-800’ü filosuna katacak olan bu şirketimiz, şimdi uçtuğu parkurların yanı sıra, Kuzey Avrupa ve İsrail pazarına girmeyi planlıyor. Pazar payı Kıbrıs’ta bugün için %46’larda olan KTHY, önce pastanın büyümesini sonra da pastadan alınacak payın artmasını önemsiyor.
5 uçağa karşılık şirkette 700 personelin çalışıyor olması, KTHY’nin önündeki en önemli engel gibi görünüyor. İşçi çıkartmanın, Kıbrıs’taki çok güçlü sendikal örgütlülük nedeniyle, (bence) mümkün olamadığını da düşünürsek, yapacaklarının; ellerindeki personelin havacılık eğitimlerine ağırlık vererek, işçi çıkartmadan, filo ve yeni hat açılımlarıyla zaman içinde çözülebilmesinden başka çare yok gibi.
Ayrıca, yaz saati uygulaması nedeniyle, çalışanlar haftada 2 kez yarım gün çalışıyor. Çalışanların kazanılmış haklarına dokunmak düşünülmüyor bile. Çünkü, Kıbrıs’taki 35 sendika, gerçek sendikacılık yapıyor. Hala, anavatandaki sendikal ağalık sisteminden, benzer işler yapan ağabeylerinden, şükür ki henüz etkilenmemişler. Ayrıca, Kıbrıs’taki hükümet partilerinin başlarının da sendika kökenli olduklarını göz ardı etmeden geçemeyeceğim.
Kıbrıs’ımızın hala dünya ülkeleri tarafından tanınmıyor olması, KTHY’nin ilerlemesine ve büyümesine büyük bir engel oluşturuyor. IATA üyesi olamamaları, Ercan havalimanının kapatılma korkusu, Ortadoğu’da her an gelişebilecek gelişmeler ve tabii ki yakıt.
Bu kadar dezavantaja karşın Kıbrıs’ın coğrafi konumunun yanı sıra turizmdeki canlılığı, üniversiteleri ve her ne kadar Kıbrıslılar kızsa da kumar turizm getirisi, oldukça avantajlı.
Sonuç olarak; Yavru vatanın bayrak taşıyıcısı KTHY’de artık suların durulması şart.
KTHY yönetimi gelecek planlamalarını yaparken; olası olumsuz gelişmeleri değil, geleceklerine olumlu beklentileri koyarak, hiçbir sorun çıkmayacakmış gibi davranmak zorundalar.
Tabiî ki burada ne yazılırsa yazılsın, bunlar sadece benim kişisel görüşümden öteye gidemez.
Sonucu, bize ilerleyen zaman içinde KTHY yönetimi gösterecektir. Gönül ister ki, bu iddialı, çalışkan, bir şeyler yapmaya, üretmeye çalışan insanlar ve yavru vatan Kıbrıs’ın KTHY’si başarılı olsun.
İyi haftalar..
