Sevgili Okurlarım;
Geçen haftaki yazımda ifade ettiğim üzere Kurumsal Hafıza (2)’yi bu hafta yayınlamadan önce, THY yönetim kurulu başkanı İlker Aycı’nın Cüneyt Özdemir ile yapmış olduğu video konferanstaki soru ve cevaplardan ne anladığımı yazmak istiyorum.
İlker Aycı; Dünyada şu anda 22.000 uçağın olduğunu, bunun 18.000 inin yerde yattığını söyleyerek havacılık sektörünün düştüğü durumun vahametini açıklama gereği duyarak başladığı konuşmada, pandemi sürecinde tahliye uçuşlarının yan sıra kargo seferleri ile havada hizmete devam ettiklerini belirtti. Ayrıca, mevcut kargo uçaklarının yanı sıra 50 geniş gövde yolcu uçağını da kargo taşımacılığı için takviye olarak kullandıklarını açıkladı. Yani, B777-A330 uçakları ile…
Uçak biletlerinin satışa açılması ve sonra da iptal edilmesi konusunda ise biletlerin sefer öncesi satışın tüm dünyada yapıldığını ve bunun normal bir uygulama olup, iptallerin kendileri tarafından değil IATA-ICAO gibi otoritelerin görüşleri doğrultusunda yapıldığını, satılan biletler nedenli hiçbir yolcunun mağdur olmayacağının altını çizdi.
İç ve dış hat seferlerin Haziran ayında başlayacağını, şimdilik bu tarihlerin 4 Haziran iç hatlar, 10 Haziran’da ise yurt dışı seferlere başlarız gibi düşünsek de her an yetkili kurumlar ve yerli otoritelerce tarih değişikliği olabilme ihtimali vardır dedi.
THY çalışanlarına yönelik sorulara ise 2020 ve 2021 yıllarında istihdamı korumaya çalışacağız derken gücümüz yettiğince ifadesi, istihdamın korunması konusunu sulandırdı diyebilirim. (Umarım yanılıyorumdur)
Çalışanları en çok ilgilendiren ve üzerinde birçok spekülasyonların sürdürüldüğü ücret ve yan gelirler konusuna gelindiğinde ise konuşma tarzından ve vücut dilinden o konuyu kısa geçmeye çalıştığını hissettim.
60-65 yaş arası pilotlar için, onların da kısa çalışma sistemine dâhil edildiklerini belirtti.
İlker Aycı, seferler başladığında uçakların en az %50’nin üzerinde dolulukla uçmasının, aksi takdirde zarar edileceğinden bahsetti.
İlker Aycı’nın THY genel kurullarında gözlemlediğim, hazır cevap ve bazı sorulardan kaçınmak için yaptığı manevralar bu röportajda da kendini hissettirdi. Tabii ki röportajı yapan Cüneyt Bey’in can alıcı sorularla İlker beyi zorlayabildiği de söylenemez.
Tabii ki bu söylemler röportaj aşamasında kullanılmış olduğundan yarının ne getireceğini kimse bilemez. Bekleyip göreceğiz…
Mevcut kısa çalışma dönemi Haziran ayının sonunda bitiyor. Ancak bu süre Cumhurbaşkanı tarafından bir 3 ay daha uzatılacak gibi görünüyor.
Devletin parası sınırlı. Onlar da borç bulma peşinde. Mevcut durumda Türkiye’de 878.000 kişi ücretsiz izin tazminatı alıyor. Kısa çalışma tazminatından faydalananlar ise 3,050,000 kişi Bu 3 milyon 50 bin kişi için şimdiye kadar devlet, 11.5 milyar TL destek yapmış durumda.
Bu kısa çalışma ödemeleri sadece havayollarına yapılmıyor. Turizm, İnşaat sektörü hepsi alıyor ve alacak da.
Devlet borç bulmakta zorlanıyor. Borcu borçla kapatmaya çalışıyoruz. Medya’dan takip ettiğiniz üzere Katar’dan alınan 15 milyar dolar değerinde Riyali bozdurup Dolara çeviremiyor. (Katar kendi parasının değeri düşer diye dolara çevrilmesini kabul etmiyor)
IMF desen verecek ama, verdiğim parayı nerelerde kullanıyorsun kontrol ederim diyor. Bu da bizim işimize gelmiyor.
Uluslararası Finans çevrelerinden henüz olumlu bir netice alınamadı. TL ile Swap yapan yok.
Tabii ki ülkemizin bu durumu başka, çalışanların istihdam ve ücret konuları başka… Bu kriz mutlaka bir gün bitecek ama bu sefer hayat pahalılığın artacaktır. İşte THY’nin yapması gereken çalışanların ekonomik durumlarını da düşünmesi olmalı.
Neyse, yazdıkça yazasım geliyor ama, geçen hafta verdiğim söz üzerine, THY’de Dolar baz alınarak pilotlara yapılan maaş ödenmesinin perde arkasını yazacağım.
1987 yıllarında Dolar şimdikinden daha çok oynaklıklar görülüyordu. Dolar, hemen hemen her gün TL karsısında değer kazanıyordu. THY asker kökenliler tarafından yönetiliyordu. Genel müdür ve yardımcıları hatta başkanlar asker kökenli pilotlardan seçiliyordu. Örneğin, kabin hizmetleri başkanı bile pilottu. Hatta, Teknik departman da asker kökenliler tarafından yöneliyordu.
Bir gün aldığımız duyum üzerine şaşkınlık yaşamıştık. Gelen bilgilerde pilotların, toplu iş sözleşmesi gereği kademelerine göre aldıkları TL ücretlerinin tümü (dondurulmuş-kredilendirilmiş) aybaşındaki Dolar kuruna göre değerlendirilmesi kabul edilmişti. THY’de bir dolu meslek grubu ve çalışanlar olmasının yanı sıra, tüm personel için tek sendikanın (Hava-İş) olduğu toplu iş sözleşmeli şirketimizde, tek taraflı bir anlaşma yapılarak pilotların tümü kıdem ve unvanlarına göre belirlenmiş dolar endeksli maaşlara başladılar. Hafızam beni yanıltmıyorsa, Merkez Bankası efektif satış fiyatı neyse her ay, kıdem ve unvanlarına göre belirlenmiş Dolar bazlı farklı rakamlar TL’ye çevrilip ödeniyordu. Tahminen bir buçuk sene kadar bir süre böyle devam etti.
Bu işin arkasında kim var diye araştırdığımızda, Ahmet Özal ile arkadaş ve dostluğu bulunan xxx kaptanın Dolar bazlı maaş konusunu Ahmet Özal’a açtığı ve o da babası Turgut Özal’a giderek durumu anlattıktan sonra Ulaştırma Bakanı (Rahmetli) Veysel Atasoy tarafından uygulamaya konulmuştu (THY o zaman devlet şirketi idi) Bir buçuk sene sonra bu Dolar bazlı ödeme konusu kaldırıldı. Veysel Atasoy’un yerine getirilen Ekrem Pakdemirli bir şirkette kimine dolar bazlı kimine TL ücret ödenemez diyerek döviz endeksli uygulamayı kaldırtmıştı.
Bu uygulama o zamanki Hava-İş sendikasının oluru alınmadan yapılmıştı. Dolar bazlı maaşlarda enflasyon etkisi olmuyor, Doların her ay farklı rakamlarda seyretmesi zaten enflasyonun çok üstünde oluyordu.
Şimdilerde bakıyorum da sektörde yine aynı uygulamalar var. Sunexpress, Corendon, MyTechnic, ACT isimli şirketlerde, pilotlar ve teknisyenler maaşlarını Dolar veya Euro bazlı alıyor. (Memur-İşçi ve Kabin memurları da aynı uygulamada değerlendirilebilir) Türk Parasını Koruma Kanunu’na göre, yabancı para birimli maaş verilemiyorsa her ay merkez bankası kurları ile TL’ye dönüştürülüp verilebilir.
THY’nin ve Teknik A.Ş’nin gelirlerinin çoğu dolar olduğundan, yukarıda isimlerini yazdığım şirketlerde ki uygulamaya geçilebilir diye düşünüyorum.
Bu konu Hava-İş veya Özçelik İş sendikası işi değildir. Onlar doğal olarak istemezler. Bu konu mesleki derneklerin işidir. Kulis faaliyetleridir, uğraşmak gerekir. Örneği olan, yaşanmış ve yaşanan bir hak alma konusudur. Dün Ahmet Özal aracılığı ile işi bağlayan THY çalışanları bugün de İlker Aycı beyle görüşebilir. Aynı ülkede birileri Dolar veya Euro bazlı maaş alabiliyorsa diğerleri neden alamasın ki… Bu şekilde bir anlaşma ile alınan maaşlar enflasyona karşı gerilemeyecektir.
Bu anlaşmaya tabii ki sendikalar karsı çıkacak ve olmaması için direnecekler, bu uygulamaya geçilmesin diye ellerinden geleni yapacaklardır.
NOT: Pilotların dolar bazlı maaşlarından hemen sonra UTED aracılığı ile toplu iş sözleşmesi haricinde %148 zam nasıl alındı? UTED kime gitti? İşverene kimler etki etti? Sendikanın karşı çıkması nasıl önlendi? Teknisyen maaşları Mühendis maaşlarını nasıl geçti? Bu konuyu daha önce detaylı olarak yazmıştım, tekrar etmeme gerek yok.
Okurlarımın, havacılık camiasının ve tüm emekçilerinin Ramazan Bayramlarını kutluyorum.
Bir günde 3 ayrı Kabin Memurları Günü Kutlaması basılıyorsa, ekibin birbirinden haberi yok demektir. ve…haber bulamıyorlar.
Ayrı ayrı kurumlar bizim mesajımızı yazın diyorlarsa çözüm yok demektir:)
Sefa bey hayal urunu seyler yazmisiniz dolar uzerinden falan adamlar ikramiyeyi kesti maaslar oto tamircisi fiyatina dustu suan thy nin dusunmedigi tek sey varsa oda calisanlarin maasidir heralde . İstemeyen ciksin gitsin diye dusunuyorlardir. Heray maas alinca bunada sukur diyoruz yani artik irgat maasina donmesek iyidir
Bu pandemi nedeniyle ikramiye ve pass bilet kalkti bile kalici olur bu iş. Thy teknukde oyle bi sistem varki anlatamam. Bu kisa calisma duzenegine gectigimizden beri soyle bi calisma var . Diyolar ki siz şu şu şu gun gelin onlar carsamba 7-3 gelsin sunlar 15-23 gelsin siz ctesi gelin siz pazartesi gelin sali gelmeyin carsamba 7-3 persembe gelmeyin bole salak salak isler . Thy muthis bi firsat simsari personelin zararina olan herseyi hemen uyguluyor. Neyse insallah yeni kapilar acilirdi bian once kurtuluruz bu köle avcisi sirketten.
Ben hayal ürünü değil olması gerekeni yazdım ve örnekler verdim. Örneği senelerce uygulanan bir sistemi THY benimsemiyorsa o onların sorunu. Ben hala aynı düşüncedeyim. SEFA İNAN
SEFA BEY THY’NİN VARLIK FONU TARAFINDAN SÖMÜRÜLDÜĞÜ KONUSUNDA NEDEN ARAŞTIRMA YAPMIYORSUNUZ. FARKINDAMISINIZ BİLMEM AMA THY’NİN ALT MARKASI OLAN SUNEXPRESS PERSONELİNE EURO ÜZERİNDEN ÖDEME YAPARKEN THY NEDEN 3 KURUŞ KÇÖ İLE PERSONELİNİ ENAYİ YERİNE KOYUYOR. SİZDEN RİCAMIZ BU KONU ÜZERİNE DURMANIZ.
Sunexpress THY’nin alt markası değil. Ortağı. Bu nedenle devrede Almanya’da var. İki şirket arasında yapılan anlaşma nasıl yapılmıştır bilemiyorum. Sefa İnan
Arkadaşlar saygı duyulacak olan, üstün olan meslekler değil işini en iyi şekilde bilip yapandır. Gözünüzü seveyim bırakın tartışmayı kokpitmiş, kabinmiş, teknikmiş, tgsmiş, taşeronmuş.Unutmayınki burada nifak sokmak isteyen birsürü kişi var. Herkese inanıp önyargı oluşturmayalım. Haklarımızı nasıl koruruz hep beraber nasıl el ele veririz konu bu !
bir teknisyen olarak kaptanla hostesle neden problemim olsun? benim problemim bu sorunları yaratan beceriksiz yöneticilerle. bütün dünyada teknisyenin aldığı maaş da bellidir diğer personelin aldığı da. bütün dünyada teknisyenin yeri de bellidir diğer personelin de. şirket uçağı sadece galleyden ibaret bilen birini teknisyenden daha üstün görüyorsa bu onun değil şirketin suçudur. en suçlu ise çok büyük gücü olduğu halde o gücünü kullanamayan teknisyenlerdir.
Ev dekorasyonu yapsaydım iki üç dairem olurdu. Üniversitesini okuyup uçak teknisyeni olmakla büyük hata ettim. Benden çok maaş alıyorlar.
yürü o zaman o kapıya yallah
Inşaat işçisi ile uçak teknisyeni maaşını eşitlediler. Enflasyona karşı maaşımız her sene eriyor. Uçak bakımının ne kadar kaliteli olacağını düşünün. Insanlar işini değil ne maas alacağını düşünüyor. Pilota ve hostese sadece uçak uçarken ihtiyacınız var. Teknisyene her zaman. Ama değer bilen kim.
Teknisyen maaşı tabi mühendisten daha fazla olacak. Mühendis uçak yapıyor olsaydı alsın benim on katımı. Ama ne yaptığını herkes biliyor. Ayrıca ben de 4 yıl üniversite okudum. Yurt dışı ile karşılaştırıldığında teknisyen şu anda para falan almıyor. Inşaat işçisi olsaydım yine 1000 dolar alırdım şu anda. Verdikleri maaş altı üstü 1000 dolar. Bir de yok 15 gün işe gel, 10 gün işe gel. Ona göre maaş. Şirket kar ederken ortak değiliz. Zarar edince maaşımızı düşürmesi kanunsuz bence ama kanunu takan kim.
Biz sadece 4 günlük çalışmanın parasını alıyoruz iskurdan aldığımız işsizlik ödenekleri kendi paramız bizim maaşlarımızdan kesilen ve şirketin belli miktar para yatırdığı paraları alioz bu süreçte ise sigortamız ödenmiyor bu yüzden bu durumda bizden yana şirketin bir zararı yok ama boşa yapılan reklamlar boşa giden servisler boşa çöpe dökülen yemekler boş gezinen elemanlar boş gezinen müdür şefler boşa çalışan müdür altındaki arabalar boşa yanan elektrikler bir uçağın 3 4 kez boyanması boşa giden sağlık malzemeleri daha bir sürü şey var ama kimse buna engel olmuyor
Türk parası koruma kanunu tam olarak okursanız, İsmini belirttiğiniz şirketlerin neden dolar veya euro üzerinden maaş verebildiğini anlayabilirsiniz.Kaş yapalım derken göz çıkarmayalım.Evet THY kökenli olabilirsiniz, gönlünüzde hep Thy nin ve çalışanlarının en iyi yerlerde olmasını da isteyebilirsiniz ama özel sektörü örnek verirken sadece alınan maaş üzerinden değil, çalışma koşulları üzerinden ve sosyal haklar üzerinden de örneklendirirseniz seviniriz.
emin ol kardeşim sosyal haklar ve çalışma koşulları thy de eskiden avantajdı şimdi değil. Herkes zamanında neden thy teknikten ayrılmadım diye pişman. en güzel sosyal hakkı pass bilet ama o da pilottan hostesten aodaki herhangi bir personelden sıra sana gelirse var. gerçi bu hak diğer havayolları şirketlerinde var ve şartlar thy ye göre çok iyi. olmayanlarda aldıkları fazla maaşla bu arayı 1 ayda fazlasıyla kapatıyor. kısacası thy teknik beyaz yaka şirketi.
Merhaba Sefa bey, kısa çalışma ödeneğinin 6 aya kadar uzatılacağını öngörmüşsünüz. Bununla ilgili yazılı veya görsel medyada edindiğiniz yazı,duyum,konuşma ya da kanıtınız var mıdır? Yoksa sizin hissiyatınız mı? Teşekkürler
Hissiyat tabi ki
Bu arada yazınızdaki rakamda bence yanlışlık var. Kısa çalışma ödeneğine 3.050.854 kişi başvurmuş. Bu kişilere toplam 4.855.413.106 TL ödenmiş. Yazınızdaki 11.5 milyar TL bütün yardım, ödeneklerin vs.toplamıdır. Bu rakam THY nin 2019 yılı kârı olan 4.5 milyar TL nin biraz üzerindedir.
Teknik için konuşuyorum kçö uzatılmasa bile gss ödendiği takdirde yüzde 50/60 bandında maaş verilip ücretsiz izin şu anki durumla aynı hesaba geliyor. Yani ayın yüzde 40 yada 50 sinde çalışıp (12-15 gün) kalanı ücretsiz izin ile genel sağlık sigortası da ödendiği takdirde hemen hemen şu anla aynı rakamlarla devam sağlanabilir. Diğer ikramiye pass tı falan bir süre unutun.
Tiste aldıkları az oran enflasyonda eridi gitti zaten eksiye bile düştük şimdi de üstüne korona darbesi yedik bize nefes aldıran ikramiyeler de iptal oldu ben geleceğimizi pek parlak göremiyorum bu mesleği seçen seçecek olan gençler iyi düşünüp taşınsın
Teknisyenler olarak aldıgımız para zaten çok değil bır 3 ay daha uzarsa çok kötü olur.
Yazılarınızı ilgiyle takip ediyoruz. İyi bayramlar Sefa Bey.
İlker Aycı’nın yaptığı tamamen korkutma politikası.THY bu süreci en az zararla atlatanlardan.Kargo uçuşlarından günlük 20 milyon doların üzerinde kar sağlıyor. IST ve ISL çıkışlı uçuşlara bakın. Hükümetin kasası boş olan hazineye THY nin kazandığı her kuruş dolara muhtaç olduğunu ve varlık fonu sayesinde THY çalışanının maaşına çöktüğünü anlamayan yok.Dolar eksiğini kapatmak için binlerce ürüne ek vergi koyulduğu gibi.Dolar gelsin de nereden gelirse gelsin.Yurt dışı ofislerde küçülmeye gidicez demesi ,onlara döviz olarak harcama yapmaları TL yapıyor olsalar(böyle bir ihtimal olamaz da zaten ) yurt dışı çalışan sayısı 10 a katlar.KÇÖ 6 aya tamamlanacak ve THY Ekim maaşlarından itibaren pilotların maaşlarını en fazla %30 gibi ödeyecek.Ancak onlar da şunun farkında ki en ufak bir eskiye dönüş kıpırtısında 1 saatlik FO’dan tutunda kaptanlığı gelmiş 4000 saatli FO’ya, C2 kaptanından TRE kaptanına kadar herkes gitmeyi şimdiden kafasına koydu bile ve iş bu sefer ciddi gibi, bekleyin ve görün.
Aynen aynen QATAR alım açmış. Bir bakalım anlaşırsak gideriz. TK da bu paralara çalışılmaz ağbi. Kaptanız biz yaw.
Kimin sidesticki ile oynamayı seviyosun bilemiyorum ama bizimkini kıskanma bebeğim çok değil iki seneye kalmaz yine kaptan maaşı hesabı yapıp çıldırmaya devam edersin.
KÇÖ 6 aya tamamlanacak vs vs. Tayyiple beraber mi yapıyosunuz kardes planları?
Bir yorum yaparken doğru veriler üzerinden yorum yapmak lazım. Kargo bu sene başına kadar ortalama 150 Milyon $ gelir elde ederdi. Bu sene rekor kırıyor. Muhtemelen mayıs ayında 300 Milyon $ gelir elde edecek. Bakın gelir diyorum. Beyefendi/hanımefendi yukarıda kargo günde 20 Milyon $ kâr ediyor demiş. Lütfen sallamayın. Kargonun mayıs geliri günlük 10 Milyon $’dır ki bu da kâr değildir. Muhtemelen bunun içinde kârı günlük 5 Milyon $’ı geçmez.
Gazeteci diye gezenlerin çoğu misafire yalakalık yapıp kaçırmamak için uğraşıyor. Bunların tanımı en iyi ihtimal ile sunucu
Maaşları %45 oranında düşürecekler deniliyor.Kapasiteye oranlı maaş konuşmalarıda bu söylentiyi destekliyor.
Şirketler istediği zaman istediği gibi ücretlerde oynama yapabiliyorsa neden TİS denen bir anlaşma imzalıyoruz ki o zaman? Tis güvence ve tahahhüt değil midir? Tadil protokolü olsa bile geçici ve kaybın sonra telafisi olur. Yoksa ne anlamı var TİS in da, sendikanın da, sözleşmenin de.
Haklısın fakat bu söylediğin R. Of Banana da geçerli değil kardeşim.. iyi bayramlar
49-50 de olsa olsa IQ’n
Habertürk programında verdiği röportajda personel çıkarılmayacağını söylemiş ama.
Gücümüz yettiğince dedi. Gayet ucu açık ve aralık bırakılan bir kapı gibi :)
Elbette iş grubu değerlendirmesi çok önemli. Teknisyen arkadaşlarım bu günlere nasıl gelindiğini çok iyi bilmeli. Kazanılan haklar ve kazanılacak olanları savunacakları iyi analiz etmeli.
Emek en yüce değerdir.
Emeğinize sahip çıkıp savunan insanlara başta Sefa başkan olmak üzere sahip çıkın.
Selamlar
Sefa başkan merhaba,
Öncelikle birincil olarak uçak teknisyen camiasına ve dolayısıyla havacılık sektörüne katkılarınız dolayısıyla teşekkür ederim.
Uçak Teknisyenleri Derneği başkanlığınız süresi içinde bizzat üç dönemde ben de yönetimde bulundum.
Kazanılan hakların savunulmasında ve teknisyen duruşunun kazanılmasında her zaman beraber çalıştık.
UTED derginin şu an ki sayılarının ilk basım iznini almak için o zamanın 12 Eylül yasaları gölgesinde, gayrettepe sıkı yönetim binalarında izin peşinde koşturdum.
Uçak teknisyenlerine iş kıyafeti konusunda unkapanı merkezi başta olmak üzere değişik iş kıyafeti şirketlerine günün koşullarında koşturarak bugünün iş kıyafetlerinin şartlarına ulaştık.
Uçak teknisyenine hak aramanın ne olduğunu bizler çok iyi biliyoruz.
Beraber çalıştığımız dönemler olsun, sizin bu camia için yaptıklarınız unutulmaz.
Dünya standartlarında uçak teknisyenlerinin yeri bellidir.
Siz de bunun kavgasını çalıştığınız yönetimlerle verdiniz.
Bence mükemmel olur. Ancak maaşları kaç dolara endeksleyecekleri önemli.
Sefa bey KÇÖ alan çalışanlar bunu devletten değil issizlik fonuna kendileri ve işverenden kesilen paradan alıyorlar.Devletin 1 kuruş katkısı yoktur.Hatta devlet çalışanın biriken bu parasını olur olmaz yerde kullanarak kendine menfaat sağlamıştır.
Haklısınız da fondaki para aynen duruyor mudur sizce:)
Sefa bey, fondaki paraya dokunulmaması gerekiyordu, zaten para nerede sorularına cevap veremiyorlardı ancak kısa çalışma ödeneği bu fondan düşülecek yani yazınızdaki gibi devlet desteği değil.
Tabii ki sizin paralarınız. Köprüler ana yollar da bizim paramız.Kiraları biz vergilerle ödüyoruz. Köprüden geçmeseniz bile borcu ödüyorsunuz. Fonlardaki para yer değiştirip duruyordur. Ben bunu kastettim. İnşallah o sizin biz veriyoruz dediğiniz paralar sizin arzu ettiğiniz yerdedir.
Bence vergiyle fonu karıştırmayın. Köprüler,ana yollar,kiralar vb. bunlar için vergi toplanıyor zaten ama diğerinin adı üstünde işsizlik fonu. Ayrıca fon sizin,köprüler, ana yollar bizim paramız ne demek anlamadım! vergi vermeyen çalışan varmı? Siz kimsiniz? biz kimiz? Bari siz yapmayın Allah aşkına.