Değerli okurlar, 26. Dönem Toplu Sözleşme görüşmeleri ilginç bir şekil aldı. 3 Ocak 2019 günü yapılan ilk görüşmeden sonra THY başka bir toplantıya katılmadı.
Kim söylüyor bunu?
Sayın yetkili sendikamızın sayın yetkilileri ! Resmen itiraf gibi bir açıklama… Şimdi ayrıntılara bakalım… Ne diyor sendikamız? “Değişiklik talep edilen hiç bir madde üzerinde uzlaşmaya varılamamıştır.” Demek ki kabul edilen yaklaşık 50 maddede sendikamızın değişiklik talebi yokmuş. 125 maddelik TİS taslağındaki 74 maddede değişiklik teklif edilmiş onlar da işverence kabul görmemiş…Kabul edilen maddelere bakılınca çoğu zaten “bu konuda yasa hükümleri uygulanır.” maddeleri… Sayın işveren “yasaya karşı çıkamamış” anlaşılan…
DEĞİŞİKLİK İSTEDİKLERİ MADDELERDE DEĞİŞİKLİK İSTEMEMİŞLER !
Gelelim “değişiklik talep edilen hiçbir madde kabul görmedi.” sözüne… Bu cümleyi okuyunca sayın sendikamızın 74 maddede değişiklik istediğini ancak işverence kabul edilmediğini düşünüyorsunuz. Ama 25. Dönem TİS’i elinize aldığınızda sayın sendikanızın size yanlış bilgi verdiğini anlıyorsunuz…
Birkaç örnek vereyim de daha iyi anlaşılsın. Hava İş’in tüm üyelere dağıttığı 26. Dönem TİS taslağında yer alan;
Sözleşmeden Yararlanma, Üyelere Eşit işlem Yapılması, Sendika İşyeri temsilcisi ve Yöneticilerin Güvencesi, Sendika Üyeliğinin Güvencesi, Sendika Temsilcilerinin Görev ve Yetkileri, Sendikal İzinler, Sendika Aidatı, Kadro Pozisyonunda Çalıştırma, Disiplin Cezaları, Ücret Kesme Cezası, Yararlanma maddesi…
- Dönem TİS’inden aynen kopya edilmiş. Yani “değişiklik istediğimiz için kabul edilmedi” denilen bu maddelerde aslında sendikamız değişiklik istememiş, iyi mi?
SADE SUYA TİRİT TALEPLER
Hava İş’in taslağındaki en az 12 madde ücret ve ücrete bağlı parasal haklarla ilgili. Yani ücret zamları kabul edilmeyince buna bağlı fazla mesai, vardiya primleri gibi ödeme talepleri de askıda kalıyor. Uçucularla ilgili maddeler ise, Havasen etkisi ile olsa gerek detaylı bir şekilde yazılmış. İçeriğine girmeyeceğim ama uçuş operasyonuna ilişkin maddeler zaten doğası gereği işvereni irkiltmiş olmalı ki, belki de okumadan reddetmişlerdir !
Gelelim “sade suya tirit” değişiklik taleplerine…
Örneğin “Evlenme İzni” başlıklı 60.madde… 25. Dönem TİS’in aynısı… Personele evlenmesi halinde 8 gün ücretli izin verileceği ve bu hakkın 3 ay içinde kullanılacağı belirtilmiş. Bu eski madde aynen korunmuş ancak bir cümle ilave edilmiş: ”Evlenme izni nedeniyle personelin ücretinden kesinti yapılamaz.” Yav birader, adı üstünde “ücretli izin” …Niye kesinti yapılsın? Kesilirse bu zaten yasaya aykırı… 50 senede 25 TİS imzalanmış, hiçbirinde akıl edilmemiş de siz mi keşfettiniz bunu? Aynı ekleme, Doğum, Ölüm ve Mazeret izinleri için de yapılmış. Ama ne hikmetse, Doğal Afetler izni maddesinde unutulmuş ! Yani bir doğal afet dolayısı ile işe devam edemezseniz, işveren o gelmediğiniz süreleri ücretinizden kesebilecek !
Olur mu? Eee, doğum izninde yazarken oluyor da, Afet izninde yazmayınca niye olmasın?
THY, 3. HAVALİMANINI TANIMIYOR !
Haa, bir de trajikomik maddeler var… Sendikamız teknolojiye paralel bazı ek taleplerde bulunmuş. Duyuru Tahtalarına ek olarak Ekran konulmasını da istemiş. İşverenimiz de bunu reddetmiş. Para yok herhalde milyar dolar kar eden THY’mizde.. Daha komiği var. Atatürk Havalimanı kapatılacağı için bunun yerine İstanbul Havalimanı ibaresi konulan maddeler işverence kabul edilmemiş. Tuhaf, THY’miz İstanbul Havalimanının açılacağına inanmıyor herhalde…
Özetle anlaşılamayan 74 maddenin yarısı, aslında eften püften maddeler…
ÜYELERE FARKLI, GÖREVLİ MAKAMA FARKLI AÇIKLAMA…
Şimdi gelelim şu arabulucu sürecine… Öncelikle Hava İş’in üyelerine yaptığı açıklama ile Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğüne yaptığı açıklama tamamen farklı. Sendika, üyelerine “Adamlar toplantıya gelmiyor. Oyalıyorlar, 60 günün dolmasını bekliyorlar” derken Çalışma İl Müdürlüğüne “herşey usulüne uygun yapılmış, toplantılar düzenli yapılmış ama anlaşma sağlanamamış” gibi ifadeler kullanmış. Şimdi şu sözlere bakın da gelin şu soruyu sormayın.. Peki sevgili sendikacılar, madem adamların “niyetlerinin konularda uzlaşmak olmadığı, 60 günlük görüşme sürecini doldurmak üzere adeta havanda su dövüldüğü ve sadece süreci tıkama gayretleri aşikâr” o halde niye “yeter kardeşim, sizin bu TİS’i imzalamaya niyetiniz yok. Biz arabulucuya gidiyoruz.” demediniz de, işverenin tezgahına(!) gelip 60 günün dolmasını beklediniz? 59. Gün mü anladınız işverenin niyetini? Yahu adamlar 3 Ocak’tan sonra ortadan kaybolmuşlar, sizin yetkili sandığınız yetkisiz elemanlarla sizi oyalamışlar. Siz hala sabırla(!) ve iyiniyetle(!) beklemişsiniz, öyle mi? Valla , üyeleriniz buna inanır mı bilmem ama kesin Kadir İnanır !
THY’NİN HUKUKSUZ TAVRINI PERDELEMEK…
Bunları niye anlattım? 6356 sayılı yasanın 49. Maddesine bir göz atalım:
“Toplu görüşme için kararlaştırılan ilk toplantıya taraflardan biri gelmez veya geldiği hâlde görüşmeye başlamazsa, toplu görüşmeye başladıktan sonra toplantıya devam etmezse veya taraflar toplu görüşme süresi içerisinde anlaşamadıklarını bir tutanakla tespit ederlerse ya da toplu görüşme süresi anlaşma olmaksızın sona ererse, taraflardan biri uyuşmazlığı altı iş günü içinde görevli makama bildirir. Aksi takdirde işçi sendikasının yetkisi düşer.”
Maddedeki “toplu görüşmeye başladıktan sonra toplantıya devam etmezse” ifadesi önemli. Hava İş’in yaptığı açıklama ile örtüşüyor. THY, 3 Ocak’tan sonra toplantılara gelmiyor. Davete rağmen gelmiyor. Bu noktada sendikaya düşen yukarıdaki ifadeye dayanarak İl Çalışma Müdürlüğüne başvurmak. Başvuruyor da… Ama 60. Günün sonunda… Eee ne anladım ben bu işten? Sen adamların yasa tanımaz tavrını korumuş, “idare etmiş” olmadın mı? Sanki herşey kuralına uygun gitmiş de, 60 günlük sürede uzlaşılamamış gibi başvuru yapmadın mı? Üstelik, İl Çalışma Müdürlüğüne yazdığın yazıda da “3 Ocak 2019 tarihinde başlattığımız görüşmelerde, geçen 60 günlük sürenin sonunda ekte sunulan maddeler üzerinde uzlaşma sağlanamamıştır.” Denilerek THY’nin hukuksuz tavrı perdelenmiş ve üzeri kapatılmış. Yani yetkinin düştüğüne ilişkin iddialar temelsiz değil. Dava konusu bile yapılabilir.… Hatta arabulucuya bile bu konuda bilgi verilebilir.
ARABULUCU ÇOKTAN ATANMIŞ OLMALI…
Şimdi gelelim şu meşhur arabulucu sürecine… 6 Mart 2019 günü arabulucu talebinde bulunulmuş. Bakın mevzuat ne diyor? “Görevli makam uyuşmazlık yazısını aldıktan sonra altı iş günü içinde tarafları arabulucu seçmek üzere toplantıya davet etmelidir.” Yani 13 Mart günü taraflar İl Çalışma Müdürlüğüne arabulucuyu tespit için çağrılmış olmalı. İki taraf da arabulucu konusunda uzlaşırsa mesele yok. Uzlaşamazsa bu kez görevli makam kendisi bir arabulucu atayacak. Atandı mı? Bilmiyoruz.
Normalde şu anda arabulucunun belli olması ve çalışmaya başlamış olması lazım… Hatta, 15 günlük süresinin dolmasına birkaç gün kaldı.
Haaa, eğer İl Çalışma Müdürlüğü tebligatı geç yaparsa 15 günlük sürenin başlaması da ötelenmiş olur. İyi de birader onu da üye mi takip edecek? Sendika işini doğru yapacak ve arabulucunun derhal atanması ve kendisine bildirim yapılmasını takip edecek… Bildirimden sonra süre 15 gün…. Bu süre, taraflar uzlaşırsa 6 işgünü daha uzatılabiliyor. Uzlaşma sağlanamazsa, 3 işgünü içinde raporunu düzenliyor, 3 işgünü içinde de görevli makama teslim ediyor. Arabulucu Raporunda arabulucunun dolduracağı bir soruyu da dikkatinize sunayım. “Personel giderlerinin toplam ciro içindeki payı”… Sana ne birader? Personel gideri yüksekse, teklif edeceğin zamları kısacak mısın? Madem öyle Arabulucu Raporlarına şu bilgileri de ekleyin: Geçmiş enflasyon, paranın satınalma gücü ve son 3 yıldaki değer kaybı, döviz kurları karşısında TL’nin değer kaybı…
KİM BU ARABULUCULAR?
İstanbul ve çevre iller için 20 arabulucudan oluşan bir liste var. İçlerinde İş Hukuku, Toplu sözleşme ve Sendikalar hukuku alanında görev yapan üniversite hocaları ağırlıkta… Mesela daha önce birkaç kez arabuluculuk yapan Prof. Dr. Gülsevil Alpagut var. Benim gözlerim Prof. Dr. Fevzi Şahlanan’ı aradı ama listede yok. Hatırlarsınız bundan 5 sene kadar önce CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, Fevzi hocanın hem THY’ye danışmanlık yaptığını hem de THY ile Hava iş arasında resmi arabuluculuk görevini üstlendiğini açıklamış, çarşı karışmıştı. Ben de olsam THY’ye danışmanlığı tercih ederdim… Arabuluculuk yapsan 2-3 yılda bir alacağın para bugün bile 2.611 TL… THY herhalde danışmanlarına daha çok para veriyordur !
Peki arabulucudan bir sonuç çıkacağını düşünen var mıdır acaba? İstatistiklerle cevap verelim. Bakın son 5 senede neler olmuş?
2013 yılında 629 uyuşmazlıktan 139 adedinde ara bulunmuş. Başarı oranı % 22…
2014 yılında 473 uyuşmazlıktan 138’inde arabulucular başarılı olmuş. Başarı oranı % 29…
2015 yılında 882 uyuşmazlık arabulucuya gitmiş. 136 tanesinde başarılı olunmuş. Başarı oranı % 15…
2016 yılındaki 2757 uyuşmazlıktan sadece 83’ünde başarılı olunmuş. Başarı oranı dibe vurmuş: % 3…
2017 ise, arabulucuların “kara yılı” desek yeridir. 3499 uyuşmazlığın sadece 125 adedini çözebilmişler. Başarı oranı % 3.5 olmuş.
Görüyorsunuz her geçen yıl çalışanlar için daha kötü tablolar getiriyor. Arabulucuların başarısızlığının altında yatan, bu arkadaşların işçi haklarını gözardı eden, işverenden yana tavır koyan yaklaşımı mıdır ? Bunu bilemeyiz. Ama THY 2019 TİS pratiği bize bazı ipuçları verecektir. Bekleyelim ama öncesinde sendikaya da bir çağrı yapalım: Arabulucunun uzlaşma ile mi yoksa görevli makamca mı atandığını açıklar mısınız? Bitmedi, Arabulucu nezaretinde toplantının ne zaman yapılacağı, toplantıdan sonra toplantının içeriği hakkında üyelerinize bir zahmet bilgi verir misiniz acaba?
Malum, üyelerinizin sağlığını onlardan çok düşünüyorsunuz, Pilates salonu ile yaptığınız açıklamayı duyuruyorsunuz. Üyelerin psikolojisini, yarınlarını, çocuklarının geleceğini ilgilendiren bu konuda da aynı hassasiyeti bekliyoruz sizden…
Çok aydınlatıcı bir yazı. Tebrikler.
Kafam karıştı. Yazıdaki sürelere bakınca şu anda arabulucu belli olmuş olmalı.Hava iş niye açıklamıyor ki kim olduğunu?
Tarih bu yalancilari elbet yalanlariyla, dolanlariyla, namussuzca isci haklarini kendi sahsi menfaatleri ugruna kapi arkalarinda satmalariyla hatirlayacak, bir havasenli olarak, hala havaise uyelikleriyle destek veren meslektaslarima ve hala ama hala, bu kadar rezilligi icine sindirerek havaise temsilcilik yapan pilot tayfasina yazik diyorum. Temsiliyetiniz batsin.
Rauf Bey, doğruları yazmışsınız. Hala bu sendikadan tık çıkmıyor. 16 Nisanda arabulucu dönemi de bitiyor. Herhalde Madde 51′ i de uygularlar. sonra da kendileri giderler. İnşallah oraya kalmadan bunlara yol görünür. Sonuçta HAVA-SEN’in dediği gibi çalışanın emeği ile oyun oynanıyor.
Mevcut sendika başkanı thy’ye torpille girip hamdi’nin zorlaması ve rakipleri tehditle sindirmesiyle sendika başkanı olup,eski başkanı hesapta olmayan 2 trilyon için dava edeceğim deyip sonra ne hikmetse vazgeçmedi mi? Eski başkanı passat’a biniyor diye eleştirip kendi daha lüksüne binip,korumalar ile gezmedi mi? Sendika gelir giderini üyelere açacağım vaadini verip sonra gizli bilgi paylaşılmaz deyip sendikaya haddinden fazla çikolata alınması,otellere,restoranlara yapılan aşırı harcamalar belgelendiği halde inkar etmedi mi? Başkan’ın Thy’de çalışan hanımı doğum iznindeyken müfettiş olmadı mı? Thy’den fetoculuktan atılanlara sendikada iş vermedi mi? İşveren ile elele,kol kola sırıtarak poz verip,işverenle aramızda sorun olmaz demedi mi? Thy’de çalışanların çoğu iktidar partisinin adamları,biatçı,şükürcü,neme lazımcı,çıkarcı. İktidar onlara iş,maaş,sosyal haklar vermiş seslerini çıkarabilirler mi? Sayıları oldukça az kalan eskiler de bana neci,nabza göre şerbetçi olunca ne yapsan boş.
Hava is yöneticilerine açıyorum. Hem Serdar abilerinden nasil kurtulacaklar onun dersindeler hem Ilker abileri bunlara sırtını dönmüş onun dersindeler hem de Yasin Sevgili baska bi kanattan gümbür gümbür üstlerine geliyor onun dersindeler. Uykusuz gecelerin artacak başkan :)
Az kaldı havaiş diye birşey kalmayacak. Hala daha temsilciliğini yapıp sağa sola havaişe geçin diyenlerde hiç utanma yok mu milleti kandırmanın vebalini nasıl alıyorlar? Kabini geçtim, korktu dedik de kokpitteki bu pısırıkları aklım almıyor. Hani Talpa berede bu süreç umurunda değil onu da gördük, Talpa da şirketin derneği oldu. Gene ne varsa HavaSen de var. Bilgilendirmese ruhumuz duymayacak.
Bu haysiyetsiz paragöz kaptanlarla bir halt olmaz.