Dünya Pilotlar günü nereden çıktı

Yılda bir günün, pilotların dünyanın dört bir yanına milyonlarca insanı güvenli bir şekilde taşımak için yaptıkları katkıların takdir edilmesine ayrıldığını biliyor muydunuz? Dünya Pilotlar gününü her yıl 7 Aralık’ta kutlanan ve uluslararası sivil havacılığın önemi konusunda farkındalığı artıran Uluslararası Sivil Havacılık Günü ile karıştırmamak gerekir.

Her yıl 26 Nisan’da kutlanan Dünya Pilotlar Günü’nün tarihi, Mehmet Fesa Evrensev adlı genç bir Türk pilotun ilk kez havalandığı 1912 yılına kadar uzanıyor. Kaynaklara göre Evrensev, Bulgaristan, Sırbistan, Yunanistan ve Karadağ’ın birleşik ordularının toprakların %82’sini Osmanlı Devletinden geri aldığı 1912-1913 Birinci Balkan Savaşı sırasında görevlerde bulundu. Mehmet Fesa Evrensev, yirmi yıl sonra, 1933’te Türk ulusal bayrak taşıyıcısı Türk Hava Yolları’nın ilk Genel Müdürü (başkanı) oldu.

2013 yılında, Türk Hava Yolları Pilotları Derneği TALPA’nın yönlendirmesiyle, Uluslararası Havayolu Pilotları Dernekleri Federasyonu (IFALPA), pilotları kutlamak için bir gün ayrılmasının kararına vardı. Türk pilotları bu fikri başlattığı için pilot Mehmet Fesa Evrensev’in ilk uçuşunun yıldönümü seçildi.

İlk Dünya Pilotlar Günü ertesi yıl 26 Nisan 2014’te kutlandı. 26 Nisan 2023, Uluslararası Pilotlar Günü’nün onuncu yıldönümü ve havacılık endüstrisinin COVID-19 salgını tarafından dizlerinin üzerine çökmesinden 3 yıl sonra geliyor. Şimdi üç yıl sonra, salgın sırasında yerde kalan insanlar yeniden gökyüzüne çıktıkça, hava yolculuğunda yeniden canlanma yaşıyoruz.

Bunlara da Göz Atabilirsiniz

Türk Hava Yolları ABD Uçuşlarını Genişletiyor: Denver’a Günlük Uçuş ve Yeni Rota Planları

THY ve 15’ten Fazla Havayolu AirTag ile Bagaj Takip İmkânı Sunacak

THY, Zamanında Kalkış Performansını 11,4 Puan Artırdı

COVID-19 sırasında işten çıkarmalar ve azalan uçuş saatleri ile başa çıkma konusundaki tüm sıkı çalışmalarını ve dayanıklılıklarını kutlarken, havayolu pilotlarının hava yolculuğunun mümkün olduğunca güvenli olmasını sağlama konusundaki kararlılıklarını takdir etmek her zamankinden daha önemli.

Uluslararası Havayolu Pilotları Dernekleri Federasyonu IFALPA’yı yaratma fikri, çeşitli havayolu pilot derneklerinin 1948’deki bir toplantısında ortaya çıktı. Havayolu pilotlarının tüm çıkarlarını gözetecek uluslararası bir organizasyona ihtiyaç olduğu sonucuna vardılar. 74 yıl önceki kuruluşundan bu yana IFALPA, 13 kurucu üye dernekten 104’ün üzerinde pilot derneğini bünyesinde topladı ve bugün dünya çapında 100.000’den fazla pilotu temsil ediyor.

Mehmet Fesa Evrensev kimdir?

İlyas Albayrak’ın hazırladığı “1933-1983 Dünden Bugüne Türk Hava Yolları” kitabında belirtildiği üzere, 1878 yılında İstanbul Gedikpaşa’da doğan Mehmet Fesa Evrensev, Galatasaray lisesinde okudu. Liseden sonra Harp Okuluna girdi ve süvari teğmeni olarak mezun oldu. Süvari subayı olarak hizmet verirken zamanın meşhur Bekirağa Bölüğü’nde 97 gün hapis yattı. Sonrasında Erzincan’a sürgüne gönderildi. 1908 Meşrutiyet ilanından sonra tekrar İstanbul’a alınarak Süvari Bölük Komutanlığına getirildi.

1911 yılında özellikle süvari subayları pilot olmak için eğitime alındığında yüzbaşı rütbesinde idi. Sözlü sınavı birinci olarak kazanınca Fransa’ya uçuş eğitimine gönderildi. 1912 yılında pilot olarak yurda dönüşünde kendisine Türk Silahlı Kuvvetlerinin 1 Nolu Pilot Brövesi verildi.

Balkan savaşlarında filo komutanı olarak muhtelif görev uçuşları yaptı. Birinci Dünya Savaşı başlayınca pilot olarak Kafkas cephesine atandı. Bu göreve gitmek için Karadeniz’de gemi ile yolculuk yaparken Amasra açıklarında Ruslar gemiyi batırdılar ve kurtulan herkesi esir aldılar.

Beş yıl sekiz ay Sibirya’da esir kaldı. Esir kampından 1920 yılında kaçarak yurda döndü. Büyük taarruz öncesinde batı cephesinde pilot olarak görev yaptı. Savaştan sonra İzmir’deki Hava Okulu’na öğretmen pilot olarak atandı. Kasım 1925’te 47 yaşında binbaşı rütbesinde iken kendi isteği ile emekli oldu.

1933 yılında kurulan Türk Hava Yolları’nın (o zamanki adıyla, Hava Yolları Devlet İşletme İdaresi) ilk Genel Müdürü oldu. Bir yıllık bu hizmetten sonra ömrünün geri kalan yıllarında Türk Hava Kurun’a hizmet verdi. Tayyareci Emekli Binbaşı Mehmet Fesa Evrensev 9 Nisan 1951‘de 73 yaşında İstanbul’da vefat etti.

Erhan İnanç