Avrupa’da hava yolculuğu 2022 yılı sonunda 2019 seviyelerinin yüzde 83’üne, 9,3 milyon uçuşa ulaştı. Eurocontrol’ün 2022 analiz raporuna göre bu rakam 2021’e göre 3,1 milyon uçuş artışına karşılık 2019’a göre hala 1,9 milyon düşüş anlamına geliyor. 2023’te daha iyi toparlanma öngörülse de bu sürecin zamanında kalkış oranlarındaki sıkıntıdan dolayı sorunsuz olmayacağı aşikar.
Eurocontrol, ilk aylarda Omicron virüsünün neden olduğu gerilemenin hâkim olduğu göz önüne alındığında, uçuş sayısının 2022’nin başında yüzde 70’ten sonunda ortalama yüzde 83’e yükselmesinin bir şekilde dikkate değer olduğunu belirtiyor.
Şubat ayının sonunda ise Rusya Ukrayna savaşı nedeniyle Avrupa’nın bazı bölgelerinde hava sahası etkilendi. Ancak her iki krizin de etkileri oldukça sınırlı oldu ve trafik Mayıs ayında yüzde 86’ya ulaştı ve yılın geri kalanında yüzde 86-88 arasında kaldı.
Avrupalı havayolları geçen yıl toplam iki milyar yolcu taşıdı. Günlük kalkış ve varış sayısına göre en yoğun taşıyıcı, 2019’da olduğu gibi günlük 2.536 uçuşla Ryanair oldu. Bu rakam 2019’a göre yüzde dokuz artış ya da tüm yıl boyunca 77.000 uçuş anlamına geliyor.
easyJet 1.335 uçuşla ikinci oldu, ancak bu 2019’a göre yüzde yirmi düşüş anlamına geliyor. Türk Hava Yolları 1.245 uçuşla (yüzde -7) üçüncü oldu ve büyük ölçüde geçen yaz yaşanan grevler nedeniyle 158.000 daha az uçuş gerçekleştiren Lufthansa’yı geride bıraktı.
Air France, KLM’nin önünde beşinci sırada yer alırken, British Airways listede iki sıra gerileyerek Wizz Air’in arkasında, iştiraki Vueling ve SAS’ın önünde yer aldı. Wizz Air, uçuş sayısında yüzde on dört oranında ve 30.000 ek uçuşla artış yaşadı.
“Lufthansa, Air France ve KLM geleneksel ana hat taşıyıcıları olarak, düşük maliyetli havayollarından daha yavaş toparlandılar. Özellikle Lufthansa (2019’a kıyasla yüzde -29), alternatif seyahat yöntemlerinin artması veya havayoluyla iş seyahatlerinin azalmasıyla birlikte Almanya’nın iç talebinde çok zayıf bir toparlanma gözlemlenmiştir.”
Zamanında Kalkış Sürelerindeki Gecikme Problemi
Ancak yıl ilerledikçe, Avrupa genelindeki havalimanlarında ve hava seyrüsefer hizmetleri sağlayıcılarında personel sorunları daha ciddi bir hal aldı. Uçuşlardaki gecikme süresi 2019’da 13,1 dakika iken 2022 yıl sonunda ortalama 17,6 dakikaya çıktı. “Varış programı gecikmesi (planlanan varış zamanına kıyasla gerçek varış zamanı) 2019’daki 12,7 dakika/uçuştan 16,9 dakika/uçuşa yükseldi (+ yüzde 33). Kalkış tarifesi gecikmesi de 2019’da 15,3 dakika/uçuş iken 2022’de 19,6 dakika/uçuşa yükselmiştir.”
Sonuç olarak zamanında kalkış oranı (on-time performance) zarar gördü: varış dakikliği 2019’a göre yüzde 6,4 düşüşle ortalama yüzde 71,7 oldu. Kalkış dakikliği ise yüzde 6,8’lik bir düşüşle yüzde 65,9’a geriledi. Yaz aylarında ise zamanında kalkış oranı yüzde 50-60 arasına kadar gerilemiştir. Gecikmenin ortalama 2,17 dakikası hava trafik yönetimi sorunları ve ATM yetersizliklerinden kaynaklandı.
En dakik Avrupalı havayolları sıralamasında ilk onda Vueling yer alırken, onu SAS (uzun yaz grevine rağmen ya da belki de sayesinde…), KLM ve Ryanair takip ederken, Wizz Air yüzde 50 ila 60 arasındaki zamanında kalkış oranıyla ilk 10’da yer almaktadır.
