Sputnik, Sovyetler Birliği zamanında ülkenin sınırlarını ihlal eden ABD’nin casus uçaklarıyla Rus pilotlarının mücadelesini ortaya koyan, iki ülke arasındaki ilişkileri geren krizlere yol açan olayları derledi.YOK ETME EMRİ
Soğuk Savaş’ın henüz başladığı dönemde, 29 Temmuz 1953’te Pasifik Filosu bünyesinde görevli iki MİG-17 uçağı, Sovyetler Birliği’nin hava sahasını ihlal eden ve kimliği belirlenemeyen bir uçağa önleme uygulamak için havaya kaldırıldı.
Rus pilotlar, uçağın ABD yapımı Boeing RB-50G stratejik keşif uçağı olduğunu belirledi. Bu arada Amerikalı pilot, önlemeyi beklemeden Rus uçaklarını ateş açarak karşıladı ve MİG’lerden birine isabet etti.
Diyaloğa giremeyeceklerini anlayan Rus pilotlar, Boeing’e ateş açtı ve Amerikan uçağı birkaç dakika içinde parçalanarak denize düştü. Uçaktaki 18 kişilik mürettebattan sadece bir kişi, ikinci pilot John Rogue hayatta kaldı.
Bu olaydan iki yıl sonra, nisan 1955’te Kamçatka yarımadasının yakınlarında ABD Hava Kuvvetleri’ne ait Boeing RB-47E Stratojet keşif uçağı ile iki Sovyet yapımı MİG avcı uçağı arasında çatışma yaşandı, Amerikan uçağı havada imha edildi, içindeki 3 pilot hayatını kaybetti.
POWERS DAVASI1 Mayıs 1960’da Adana İncirlik Hava Üssü’nden kalkan Amerikan U-2 uçağının, Sovyetler Birliği tarafından düşürülmesi, Washington ile Moskova’yı neredeyse bir savaşın eşiğine getirdi.
Uçağı kullanan CIA pilotu Francis Gary Powers, balistik füze test merkezleri Sverdlovsk ve Plesetsk kentlerini çekmek üzere havalandı. Sverdlovsk civarında yerden atılan füzelerin uçağa yetişemeyeceğini biliyordu. Ancak Pilot Powers yanıldığını kısa süre sonra anladı. Sovyetlerin yeni geliştirdiği SA-2 yüksek irtifa füzelerinden iki tanesi U-2’nin kuyruk kısmına isabet etmişti. Powers fırlatma koltuğunu kullanarak uçağını terk etmek zorunda kaldı.
Olaya gölge düşürense, Amerikan uçağını önlemek için havalanan Sovyet MİG-19 uçaklarından bir tanesinin vurulması ve pilotu Sergey Safronov’un ölümü oldu.
Olay, Sovyetler Birliği ile ABD arasında zaten gergin olan ilişkileri daha da gerdi. Yargılanan Powers, yedi yılı çalışma kampında olmak üzere 10 yıl hapse mahkûm oldu, fakat 1962’de KGB ajanı Rudolf Abel ile Doğu Almanya’da takas edildi ve ABD’ye geri döndü.
AYNI YIL İÇİNDE İKİNCİ OLAYBu olaydan tam 2 ay sonra, 1 Temmuz 1960’ta Norveç ile SSCB sınır bölgesindeki hava sahasını kaba bir şekilde ihlal eden Boeing ERB-47H Stratojet casus uçağı, Barents Denizi’nin üzerinde bir Sovyet MİG-19 tarafından imha edildi. Uçakta bulunan 6 kişilik mürettebattan 2 kişi hayatta kaldı. İkisi de Sovyetler Birliği’nde birkaç ay hapis yattıktan sonra Ocak 1961’de serbest bırakıldı.
İRAN’IN UÇAĞININ DÜŞÜRÜLMESİ
SSCB’nin hava sahasını 1973’ün Kasım ayında ihlal eden İran’ın RF-4C Phantom II uçağında İranlı pilotun yanında bir Amerikalı da vardı. Sovyet Hava Kuvvetleri’nin kaldırdığı MİG-21 uçağı, Phantom’un peşine düştü ve füzelerle ateş açtı, ancak füzelerden hiçbiri hedefi vuramadı.
Bunun üzerinde Sovyet uçağın pilotu Gennadiy Yeliseev, o zamana kadar dünya havacılık tarihinde hiç görülmemiş bir adım atarak, uçağı Phantom’un üzerine sürdü. İran’ın düşen uçağındaki pilotlar kedilerini fırlatarak yara almadan kurtuldu, fakat Rus pilot bunu başaramadı ve hayatını kaybetti.
