Değerli okurlar, son ekonomik gelişmeler havacılık sektörünü de yakından etkileyecek gibi görünüyor. Ocak ayında 29 Tl civarında olan dolar kuru Mart ayında 33 TL bandına yükseldi. Mayıs ayında ise 32 TL olarak yatay seyrediyor. Bu THY gibi gelirinin tamamına yakınını döviz üzerinden elde eden bir şirket için bir dezavantaj olarak görünüyor. Sonuçta THY, ülkeye en fazla döviz kazandıran bir şirket. Dolayısı ile nasul düşük kur ihracatçılar için ciddi bir handikap ise aynı durum THY için de geçerli. Diğer bir risk ise petrol fiyatlarındaki yukarı hareket olasılığı. Dış politik gelişmeler bugün 80 dolar koridorunda seyreden brent petrolü yukarılara taşıyabilir. Kredi Derecelendirme kuruluşu FİTCH de, 2024 yılı içinde brent petrolün 120 dolara kadara çıkabileceğini tahmin ediyor. Yoğun sezona girilirken umarız gerekli değerlendirmeler yapılır ve özellikle kurda yatay seyrin yaz sonuna kadar sürmesi olasılığına karşı aksiyon alınır.
THY’DE YILLARDIR DEĞİŞMEYEN GELENEK: İŞTEN ÇIKARTMA…
Geçtiğimiz haftaların bir diğer gelişmesi de THY’de yaşanan işten çıkartmalardı. Ben buna olağanüstü önem verilmesini anlayamıyorum. Sanki THY’de ilk kez işten çıkartma yaşanıyor ! Bu şirketin klasiğidir oysa işten çıkartmalar. 2001 yılıundaki ekonomik kriz ve ardından 11 Eylül saldırıları sonrası dönemin Genel Müdürü Yusuf Bolayırlı ve Yönetim kurulu yüzlerce çalışanı kapıya koymuştu. Ardından 2003 Nisan ayında ve sonrasında yine yüzlerle ifade edilen işten çıkartmalar yaşandı. 2013 yılındaki 305 olayı ise en dramatik tasfiye operasyonuydu. Bu tasfiyeyi 15 Temmuz 2016 günü yaşanan hain kalkışmayı takip eden ve 211 kişinin işten çıkartıldığı operasyon izledi. Ara ara yapılanları saymıyorum bile. Özellikle bay Candan ve bay Hamdi dönemlerinin dikkatle değerlendirilmesi gerekiyor. En büyük tasfiyelerin yaşandığı dönemlerin iki kahramanıdır bu iki beyefendi ! Bu zevatın başta olduğu dönemde 10.000’e yakın personelin işten atıldığı çokça yazılıp çizildi. Rekor varsa bu beylere aittir. Son işten çıkartmaya gelince, kimi 20 kişi, kimi 30 kişi kimi de 100-110 kişi diyor. Rakam kaç kişi bilmiyoruz bile. Burada THY yönetiminin sessiz kalması, önüne gelenin bir rakam sallamasına yol açıyor. Çıkın açıklayın birader…Sanki bu şirkette ilk kez işten çıkartma yaşanıyor. Burada çalışanın hiçbir kabahati yok. Tüm kabahat,işveren kadar işverenin önünü açan, sesini çıkarmayan yetkili sendikada…Dileriz, insanların sudan sebeplerle işten atılmadığı, işten atılmayı gerektiren bir suç işlemediği takdirde yaş sınırına kadar çalışabildiği günleri görürüz.
HAVA İŞ’E EKONOMİST LAZIM !
Hava İş demişken, merak ediyorum bu sendikada ekonomiden anlayan biri yok mu? Bakın sözleşme görüşmeleri sürerken THY Temmuz 2024’de geçerli olacak artışı Ocak-Haziran 2024 TÜFE’sinin üzerine + 3 puan olarak teklifte bulunmuştu. Bizim Hava İş’çiler akıllı ya, + % 3 puanı beğenmemiş olacaklar ki, geçmiş 6 ayın gerçekleşen TÜFE’sinin % 10 fazlasını ilave olarak imzayı bastılar. Yani % 3 ilaveyi almak için ilk 6 ayın TÜFE’sinin % 30 olması lazım. Ocak_Nisan devresi gerçekleşen TÜFE % 18… Bu hesaba göre , kalan Mayıs ve Haziran aylarında % 12 TÜFE oranı gerekiyor. Mümkün mü, değil. Olsa olsa % 8 daha gelir. Niye mi, enflasyon verilerini TÜİK belirliyor da ondan ! İşin özeti, ilk 6 ayın TÜFE’si % 25-26 olur, üzerine de % 2.5 ilave alınır.
KURBANDA BAYRAM İKRAMİYESİ VAR MI?
Bu arada şu bayram ikramiyesini de atlamayalım. Biliyorsunuz, Toplu Sözleşme imzası ile birlikte Ramazan Bayramında tüm personele 25.000 TL bayram ikramiyesi verilmişti. 2 ay geçti, geldi Kurban bayramı… Bakalım THY, bu bayramda da ikramiye verecek mi? Öyle ya, Ramazan bayramı ikramiyesi için “bir defaya mahsus” açıklaması yapılmıştı. Anlaşılan THY yönetimi bunun sürekli bir hak oluşturmasını istemiyor. Ama doğru olan, Ramazanda verdiysen Kurbanda da vereceksin. Aksi en hafif deyimle ayıp olur…
AHMET BOLAT FAVORİ…
THY’nin Genel Kurulu 24 Mayıs’ta yapılacak. Tüm gözler Yönetim Kurulu başkanlığında olacak. Bu koltuğa içeriden veya dışarıdan yeşillenenlerin olması çok doğal. Ama ben, Ahmet Bolat’ın koltuğunu koruyacağını düşünüyorum. Sonuçta THY’deki yaklaşık 20 yıllık görevinin nerdeyse tamamında hep yöneticilik yapmış bir isim. Değişiklik olursa açıkçası büyük sürpriz olur. Diyeceksiniz ki, değişse ne olur, değişmese ne olur? Bolat kalsa da gitse de, çalışan haklarında olumlu bir gelişme ve ilerleme olmayacağı kesin.