Gökyüzünde giderek büyüyen bir tehlike var: uzay çöpleri. Bilim insanları, kontrolsüz olarak Dünya’ya dönen roket parçaları ve eski uyduların, uçak kazaları için potansiyel bir risk oluşturduğunu belirtiyor. Henüz bir uzay çöpünün bir uçağa çarptığına dair bir örnek olmasa da böyle bir olayın sonuçlarının yıkıcı olacağı konusunda uyarılar artıyor.
Araştırmalar Ne Gösteriyor?
Kanada’daki British Columbia Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, uçakların gökyüzündeki dağılımını ve kontrolsüz roket gövdelerinin yeniden girişlerini modelledi. Araştırmacılar, büyük havalimanlarının çevresinde bu riskin yılda %0,8, yoğun hava sahasına sahip bölgelerde ise %26’ya kadar çıktığını belirtti.
Starlink ve Kitlesel Uydu Yerleştirme
Uzay çöplerindeki artışın önemli bir nedeni, SpaceX gibi şirketlerin kitlesel uydu konuşlandırmaları. Starlink gibi projelerle binlerce uydu yörüngeye gönderiliyor ve bunların birçoğu ömürlerini tamamladıktan sonra Dünya atmosferine geri dönüyor. Bu süreçte, yörüngede kontrolsüz bir şekilde dolaşan uzay çöpleri, hem uydular hem de uçaklar için ciddi tehdit oluşturuyor.
Tehlikenin Boyutu
The Aerospace Corporation’ın verilerine göre, 2021’de bir uçakla düşen uzay çöpünün ölümcül bir çarpışma olasılığı 100.000’de 1’di. Ancak bu risk, uzay trafiğinin ve uçuşların artmasıyla birlikte giderek büyüyor. Araştırmalara göre, uzaydan düşen bir gramlık bir nesne bile bir uçağın camına veya motoruna çarptığında ciddi bir kazaya yol açabilir.
Hava Sahasının Kapatılması Gündemde
Artan riskler, bazı hava sahalarının önlem olarak kapatılmasını gündeme getiriyor. Bu durum, uçuş gecikmeleri, iptaller ve hava sahasının daha sıkışık hale gelmesi gibi ekonomik ve lojistik sorunlara yol açabilir. Uzmanlar, ulusal otoritelerin bir ikilemle karşı karşıya olduğunu belirtiyor: Hava sahasını kapatmak mı, yoksa risk alarak açık bırakmak mı?
Daha Geniş Önlemler Gerekli
Uzay çöplerinin giriş yollarını önceden tahmin etmek zorlu bir süreç. Bu belirsizlik, geniş alanlarda hava sahasının kapatılmasını gerektirebilir. Örneğin, 2022’de Çin’in Long March 5B roketi kontrolsüz bir şekilde yeniden atmosfere girerken, bazı hava sahaları geçici olarak kapatılmıştı.