Bir yerden başka bir yere uçan birisinin yakınları tarafından uçağının o anda nerede olduğunu, inmesine ne kadar kaldığını bilmesi güzel bir bilgilendirme. Havayolları için de, uçağının/uçaklarının nerede olduğunu bilmesi çok yararlı bir hizmet. İşte, “FlightRadar24”, Flight Aware” ve benzeri Uçuş İzleme web sitelerinin hizmet verdikleri yer burası. Akıllı cep telefonu veya bilgisayar marifeti ile uçuşu izleyebilirsiniz.
Uçuş İzleme siteleri, uçağın tam yerini nasıl buluyor?
Uçuş izleme teknolojisi, havacılık endüstrisinde gerçek bir devrim yarattı. Genelde uçakları takip etmek için veri kaynağı olarak önceleri havalimanları alınıyordu ama bu verinin doğruluğu yeterli olmuyor, biraz eksik kalıyordu.
Artık, yeni yöntemler kullanılarak gerekli olan veriler doğrudan uçağın kendisinden elde ediliyor. Bu verilerin elde edilmesi, modern uçaklarda kullanılan ADS-B teknolojisi (Automatic Dependent Surveillance-Broadcast Technology – Otomatik Bağımlı Gözetim-Yayın Teknolojisi) sayesinde olmuştur.
ADS-B teknolojisi, uçuşları izlemek için kullanılan karmaşık ve nispeten yeni bir sistemdir. Bu yazımda bir uçağın tam yerini bulmak için uçak takip sitelerinin nasıl çalıştığını basit bir şekilde açıklamaya çalışacağım.
ADS-B teknolojisi nedir?
ADS-B teknolojisi, uçaklarda öncelikle pilotların tüm trafiği daha hassas bir şekilde takip etmeleri için tasarlanmış, uydu temelli gelişmiş bir sistemdir. Sistem ayrıca, pilotlara diğer bilgilerle birlikte arazi ve hava durumu güncellenmesini de sağlar.
Bu teknoloji tarafından iletilen bilgiler arasında uçağın hızı, irtifası ve uçağın kimliği de bulunur. Ayrıca hava sahası bilgilerini de içerir.
ADS-B nasıl çalışır?
Sistem, uydu tabanlı bir ağ üzerinden sinyallerin iletilmesiyle çalışır. Sinyaller, diğer ayrıntılarla birlikte, konum bilgilerini içeren uçaktaki ADS-B Transponder’inden kaynaklanır. Yayılan bu sinyaller, daha sonra bir alıcı tarafından alınır.
Teknoloji, sinyalleri iletmek için yüksek bir frekans kullanır, dolayısıyla bilginin erişimi sınırlıdır. Bu sınırlı erişim, bazen okyanusun uzak ucundaki bir uçağın konumunun tam doğru bulunmasına engel olabilir.
Sınırlı erişim nedeniyle, sinyalin uygun şekilde alınmasını sağlamak için uçuş yüksekliğinin, alıcıdan olan mesafeyle orantılı olarak artması gerekir.
Bir uçak ADS-B menzili dışındaysa ne olur?
Bu durumda konum, çeşitli özellikler kullanılarak tahmin edilir ve genellikle oldukça doğru sonuç verir. Ancak, uzun uçuşlarda konum 100 kilometreye (55 mil) kadar yanılma olabilir.
ADS-B’siz uçuşlar nasıl takip edilir?
ADS-B sistemi olmayan uçaklar radar takip sistemi kullanılarak izlenir veya pozisyonlar Çok Yönlü MLAT sistemi (MLAT- Multilateration) kullanılarak hesaplanabilir. MLAT sistemi, Varış Zaman Farkı TDOA (TDOA-Time Difference of Arrival) adı verilen bir yöntem kullanır. Bununla birlikte, MLAT kapsamına yalnızca yaklaşık genel olarak 10.000 feet üzerinde ulaşılabilir.
Gönderilen Sinyali geriye almak için geçen süreyi izleyen bir ModeS-Transponder kullanılarak uçağın konumunu hesaplamak mümkündür. MLAT’in çalışması için, dört veya daha fazla alıcının aynı uçaktan sinyal alması gerekir. Dört veya daha fazla alıcının Transponder sinyalini alma olasılığı uçağın yüksekliği arttıkça doğru orantılı olarak artar.
Siz de, havada sevdiğiniz bir yolcunuz varsa ve uçtuğu uçağın tipini, hızını, şu anda nerede olduğunu, ne zaman ineceğini bilmek istiyorsanız bilgisayar veya akıllı cep telefonunuzda uygun olan uçuş takip sistemlerinden birisini kullanabilirsiniz. Takip edeceğiniz uçağı harita üzerinde bulmak için takip edeceğiniz uçuşun uçuş numarasını bilmeniz ve sisteme girmeniz gerekir.
Veya, AirlineHaber sitesinde “UÇUŞ HARİTASI” nı tıklayarak da sisteme girebilirsiniz.
Erhan İnanç
