Uçakların burunları yukarıda iniş yaptığını hemen hemen görmeyen yoktur. Ancak nedenini pek de sorgulayana rastlamadım. Davetli olarak gittiğim, sivil havacılık konularında öğretim yapan birçok okulda, “A dan Z ye Havacılık” isimli söyleşimi yaptıktan sonra soru cevap bölümünde gençlerimiz o kadar ilginç sorular soruyor ki şaşırmamak elde değil.
Gördüğüm kadarı ile yeni nesil havacılığa çok meraklı ama maalesef istedikleri kalitede eğitim aldıkları söylenemez. Söyleşilerimde bu konuyu okulun hocaları varken açıyorum ve yüzlerine söylüyorum.
Maalesef, okul var mı var mantığında açılmış ve ticarethane gibi yönetilen birçok okulumuz var.
Sosyal paylaşım sitelerinde sayfamda yer alan gençler ile zaman zaman sanal ortamda mesajlaşıyoruz. Okullarına davet ediyorlar. Bugün yine bir davet aldım. Bilgi Üniversitesinde 18 Aralık ta söyleşim olacak. Üç saatlik bir programda gençler istedikleri her konuyu sorabiliyorlar. Bu daveti okul yaptı. Daveti yapan hocamızla yaptığım konuşmada, Öncelikle bir konuda anlaşalım. Okulunuzdaki öğrenciler benim için çok önemli. Okul hakkında soru sorarlarsa lafımı sakınmam direk söylerim. Kırılmak gücenmek yok dediğim halde davet konusunda ısrarcı oldular. Ne yapalım tabii ki söz verdim gideceğim.
Gençler neler soruyorlar neler…
Sordukları her soruyu cevaplamaya çalışıyorum. Airlinehaber’de devamlı haber paylaşmak işin kolay yanı. Gençlere pek getirisi yok. Tüm haber siteleri gibi, yerli yabancı sitelerden aldığımız haberi aynen paylaşıp duruyoruz. Bilgi gerektirmeyen haber ve paylaşımlar. Gerekli mi? En azından Dünyada ve ülkemizde ne olup bitiyor anlamında önemli olabilir. Kısaca; Hepiniz haber sitesi kurabilirsiniz.
Ancak;
Benim bile köşe yazılarını merakla beklediğim birkaç köşe yazarımız var ki, çok önemli konulara profesyonelce dokunuyorlar. Keyifle okuyorum ve gözlemlediğim kadarı ile sizlerde köşe yazılarımızın takipçisi olmuşsunuz. İşte bu konuda rakibimiz şimdilik yok. Ancak olacaktır. Olmalıdır da…
Neyse, ben yine sıklıkla sorulan teknik bir konuya açıklık getireyim.
Neydi Konumuz; Uçaklar iniş için alçalırken neden burunları havadadır?
Bildiğiniz üzere uçaklar alçalmaya geçtiklerinde hem irtifa kaybeder hem de süratlerini düşürürler. Uçaklar süratlerini birden değil kademeli olarak düşürür. Uçağın sürati azaldıkça doğal olarak kanatların kaldırma gücü düşer. Hava hızının düşmesi nedenli kaldırma gücünü dengelemek gerekir. Bu arada süratlerini düşürdükçe havada düşük süratte tutunabilmek içinde flap ve varsa slatlarını açarak kanat yüzeylerini büyüterek düşük süratte yeterli kaldırma gücü kazanırlar.
İniş sırasında bu yazdıklarımı mutlaka gözlemişinizdir. Düşük süratte yapmamız gereken yukarıda yazdıklarımın yanı sıra hava akışını dengelemek için uçağın burnunu hafice kaldırmak gerekir. Havanın akışına göre hücum açısını artırdığımızdan, uçağın burnu da bu nedenle kalkmış olur. Bu durumun havacılık adı Palye’dir.
Kısaca;
Flap+Slat ve hafifçe burun kaldırma işlemlerinin görevi düşük süratte maksimum kaldırma gücü yaratmak ve yere ilk temasın ana dikmelerle yapılmasını sağlamaktır.
Tabii ki bütün uçaklar jet motorlu değil pervanelilerde var.
Pervaneli uçaklarda ise durum biraz değişiktir. Pervaneli uçaklar jet motorlu olanlara göre daha düşük sürate sahiptirler. Bu nedenle kanat satıhları daha geniş olup düşük süratte yeterli kaldırma gücü sağlayabilir. İniş için alçalmayı burun aşağı olarak yaparlar. Ancak yere temas etmeden hemen önce burun kaldırılarak palye durumuna geçerler. Böylece hem hücum açısı büyütülüp kaldırma gücü artırılır ve hem de yere ilk temas ana tekerleklerle yapılması sağlanmış olur. İnişte (touch down) yapısal hasar oluşmaması için hiçbir zaman önce burun dikmesi veya 3 dikme aynı anda yere temas etmemelidir.
Sefa İnan
