Değerli okurlar, yaşanan sendika savaşlarında başta İskender Çarkcı gibi duayen bir kaptan olmak üzere 6 pilotu gözünü kırpmadan kapıya koyan THY’de kokpitle ilgili paçalar tutuşmuşa benziyor.Bu yıl filodan çıkacak ve filoya girecek uçaklarla 2018 yılını 327 uçakla çevirmeyi planlayan THY, harıl harıl pilot arıyor. 2016 yılı sonu ile Mayıs 2018 verilerini karşılaştırdığımızda A340/330 filosunda 4 uçaklık bir azalma, B 777 tipinde ise 3 uçaklık bir artış görülüyor. Kabaca, A 340/330 filosunda her uçak için 9 kaptan, 6 F/O ihtiyacı var. B 777 filosunda ise bu sayı yükseliyor ve bir uçak için yaklaşık 12 kaptan, 10 F/O ihtiyacı ortaya çıkıyor. Geçen 1.5 yıllık sürede dar gövdede gelişme Boeing lehine gerçekleşmiş. Airbuslar 109’dan 102’ye düşerken Boeingler 104’den 121’e yükselmiş. Önümüzdeki 4 yılda filoya katılacak uçak sayısı ise 230. 1980 öncesi “hızlandırılmış eğitim” diye bir kavram vardı. 45 günde öğretmen yetiştirip okullara gönderiyorlardı. İhtiyacı karşılamak için 3 ayda pilot yetiştirip kokpite oturturlarsa hiç şaşırmamak lazım !
BEYİN GÖÇÜ-PİLOT GÖÇÜ
Bugüne kadar pilot açığını yabancı ülkelerden karşılayan THY, döviz kurlarındaki anormal artış süreci ile birlikte artık bu kaynaktan pilot temin edemiyor. Bu kadarla kalsa iyi, elindekileri de tutamıyor. Bakın sadece son 2 yılda yani 7 Mayıs 2016 – 7 Mayıs 2018 arası Euro’daki artış tam % 50 ! Hadi TİS zamlarını % 20 olarak kabul edelim. Bu hesaba göre yabancı pilotların kaybı 2 yılda yaklaşık % 30… Bu kayıpla bağlasan durmaz adamlar. Nitekim durmadılar da… Kaçan kaçana… Kala kala 600 civarında yabancı kaldı…Geçtik yabancıları, artık Türk pilotlar da kaçıyor. Körfezde, Çin’de, Vietnam’da döviz cinsinden para alıp her ay döviz kurundaki artışla maaşları artıyor. Tabii, tek sorun sadece para değil. Çalışma şartları da giderek kötüleşiyor. Gidenlerin yükü kalanlara bindiriliyor. Daha fazla çalıştırılıyorlar. İşin kötüsü, tüm dünyada da pilot açığı artıyor. Neredeyse havacılıkta başa güreşen ülkelerin çoğu küresel büyümeye paralel olarak pilot arıyor ve çok daha insani çalışma şartları ve ekonomik olanaklar sunuyor.
THY’DE EĞİTİM SEVİYESİ DÜŞECEK
THY’de plan bitmez biliyorsunuz. Geleceğe yatırım yapmak, kendi pilotunu yetiştirmek yerine kaliteyi düşürerek potansiyel havuzunu genişletmeye çalışıyor. Daha önce yabancı pilotlarda Lise diplomasını yeterli gören THY artık Türk pilotlarında da Üniversite şartını kaldırdı. İnanılır gibi değil. Bu milli havayolumuzu sabote etmek değilse nedir ? İster kaptan, ister FO olsun fark etmiyor. Lise diploması yeterli. Hatta daha ileri gidelim Lise mezunu SFI dönemini bile başlattı THY’miz ! Bitmedi, 1500 saati dolduran F/O’yu da Kaptan yapıyor, iyi mi? Yahu birader, 1500 saat dediğin taş çatlasa 2 sene eder. Bu nasıl mantıktır?
3 YIL UÇACAK KAPTAN ARANIYOR
Bitmedi. THY’nin sorunu kökten çözme yerine günü kurtarma niyetinde olduğunu gösteren başka bir detay daha var. Kaptan olarak alacağı pilotlarda yaş üst sınırı ne biliyor musunuz? 62… Yani 62 yaşını doldurmadıysanız THY sizi işe alıyor ! Peki ne kadar yararlanır bu pilottan? En fazla 3 yıl…3 yıl sonra eline bir teşekkür belgesi verip yollar. Ondan sonra gelsin yeni pilot arayışları. 60 yaşındakini aldıysan da en fazla 5 yıl yararlanırsın. F/O larda ise üst sınır 53… Eğer kokpitteki sorunu kısmen de olsa çözmek istiyorsan yaş sınırını aşağı çekersin, kaptanlarda en fazla 50, F/O’larda 40 yaşında olanları alırsın, hiç olmazsa en az 15 sene uçurursun.
65 YAŞ SINIRININ ARTMASI ÇÖZÜM MÜ?
Sivil havacılık koridorlarında bugünlerde sıkça dillendirilen bir başka formül ise, yaş sınırının 65’ten 67’ye çıkarılması. Bunun kesin bir çözüm olmayıp suni teneffüsten ileri gidemeyeceğini söylemek mümkün ise de, geçiş dönemi için denenebileceğini düşünenler az değil. Bu noktada iki görüş ortaya çıkıyor. Birinci görüş, yaş ilerledikçe rahatsızlıkların da arttığı bunun da inkapasite ihtimalini artırdığı yönünde. Karşıt görüşte olanlar ise, 60 yaşından sonra pilotların altı ayda bir periyodik sağlık kontrolüne girdiğini belirterek her uçuş saatinin kazandırdığı tecrübeden yararlanılması gerektiğini belirtiyorlar. Ayrıca, meydana gelen kazalarda pilotun yaşından kaynaklanan bir olumsuzluğu gösteren verilerin sözkonusu olmadığını ekliyorlar. Belki bir ara çözüm olarak mevcut yaş sınırına 1 yıl ilave ederek işi 66’ya bağlamak çözüm olabilir. THY de 66 yaşındaki Moskova Müdürünün yaşından hareketle bu işi kolaylıkla kotarabilir !
Şaka bir yana, bu işlerin son anda çözülemeyeceğini, baştan planlanması gerektiğini THY herhalde öğrenmiştir artık. Onlarca uçak için şakır şakır imza atarak bu ülkeyi milyarlarca dolar tutarında borçlandıran muhterem THY yönetiminin “bu kadar uçak alıyoruz da, bu uçakları kim kullanacak?” gibi bir detayı (!) atlamamaları gerektiğini birilerinin hatırlatmasına gerek olmaksızın yaşayarak üstelik gerek pilotları, gerek uçuş emniyetini riske ederek öğrenmeleri ise gerçekten vahim ötesi.
Son söz:
Çıraklığını yapmadığın işin ustalığını da yapma.