Uçak yolcuğu yapanlar “şimdi lütfen, cep telefonlarınızı kapatın veya uçak moduna alın” anonsuna aşinadır. Bunun uçağın elektronik sistemlerinde yaratacağı olası karaştırmayı (interference) önlemek için olduğu biliniyor. Bu doğru ancak, yerdeki GSM baz istasyonlarına ve cihazınızın pillerine de zararı olabiliyor.
Uçak Modu (veya Uçuş Modu), artık akıllı telefonların hemen hepsinde mevcut. Önceleri, telefonların ve diğer elektronik cihazların uçuşta tamamen kapatılması gerekiyordu. Avrupa ve ABD’de 2013 yılında yapılan düzenleme, cihazların uçak modunda olması şartı ile, açık kalmasına izin verdi. Ancak, bununla ilgili kurallar, ülkeler ve havayolları arasında farklılık gösterebilmektedir.
Android telefonlar, iPhone’lar, iPad’ler, Windows tabletler ve dizüstü bilgisayarlar gibi hemen hemen tüm cihazlarda Uçak Modu var. Uçak Modu’nu etkinleştirince, cihazın tüm hücresel iletişimi, Wi-Fi ve Bluetooth’u devre dışı olur. Bazı cihazlar, uçak modundayken Wi-Fi’nin etkinleştirilmesine izin veriyor. Bu özellik, eğer uçakta yolcular için Wi-Fi kurulumu varsa, bu hizmetten yararlanmak içindir. Ancak, güvenlik için genellikle yalnızca 10.000 fitin üzerinde Wi-Fi hizmeti alınmasına izin veriliyor.
Cep telefonu Uçak Modu’na alınınca cihazın elektromanyetik radyo sinyali yayması durur yani konuşma yapılamaz. Radyo sinyalleri, uçak sistemlerinde, elektronik aksamlarda elektromanyetik parazite neden olabilir. Elektromanyetik parazit, pilot ile ATC’nin telsiz iletişimine veya navigasyon sistemlerine zararı dokunabilir.
Uçakta Cep Telefonu kısıtlamalarının pek bilinmeyen başka bir nedeni daha var. Bu, GSM-hücresel yer ekipmanları üzerindeki potansiyel etkisi ile ilgili. Yükseklerde uçarken Uçak Modu’na alınmamış bir mobil cihaz, uçak hızla hareket ederek yer değiştirirken aynı anda birden fazla baz istasyonu ile iletişime geçebilir. Bu da, uçuş kuleleri tarafından kullanılan frekansları, çok daha fazla engelleyebilir. Bu nedenle ABD’de, uçuşta elektronik cihazların yasaklanması, FAA değil, ABD Federal İletişim Komisyonu (FCC) tarafından getirilmiştir.
Tüm elektronik cihazları tamamen devre dışı bırakmanın aşırı ihtiyatlı olduğu yaygın olarak kabul edilmektedir. Ancak havacılık, maksimum güvenlik seviyelerini sağlamak için sıkı gereksinimlerle çalışmak zorundadır.
Cep telefonu kullanımın ilk yıllarında, uçuş sırasında kapatılmamış bir cep telefonunun baz istasyonu ile her bağlantı kurmaya çalıştığında, pilotların telsizlerinde tıklama sesleri duyduğuna dair raporları var.
Bu günlerde modern uçak sistemleri ve elektronik aksamları, parazitleri minimuma indirmek için iyi bir şekilde üretilmekte ve test edilmektedir. Havayolları ve havacılık otoriteleri, anonslara rağmen, aslında uçaktaki tüm mobil cihazların bazı inatçı yolcular tarafından kapatılmayacağını biliyor ve elbette, bunun sonucunda uçakların telsiz iletişimini kaybettiğini veya rotadan çıktığını görmüyoruz.
Bununla birlikte, havacılıkta uçuş güvenliği öncelikli ve her şeyden önemlidir (Flight Safety First) ve elektromanyetik radyo sinyallerinin yaratacağı parazitlerin uçakların elektronik sistemlerinde ciddi sorunlar yaratma olasılığı her zaman vardır.
Sizin de içinde bulunduğunuz uçağın emniyetli bir uçuş yapması için, lütfen cep telefonunuzu Uçak Modu’na alın veya tamamen kapatın.
Erhan İnanç
