TUSAŞ Genel Müdürü Kotil, “Seri üretim sürecinde ilk yıl 6-7 uçak yapıp, sonraki yıldan itibaren ayda 2, yılda 24 uçak yapmayı hedefliyoruz. 2025’ten sonra her ay 2 Hürjet hangardan çıkıp müşteriye teslim edilecek.” dedi.
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) Genel Müdürü Temel Kotil, Hürjet projesinin geldiği aşama, seri üretim süreci ve Malezya’da katıldıkları ihaleye ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Hürjet prototiplerinin imalatını yaptıklarını 1-2 ay içinde uçağı bütünüyle gösterebileceklerini ifade eden Kotil, “18 Mart 2023’te de ilk uçuşu emniyetli şekilde yapacak. Tünelin ucuna, çıkışa geldik” dedi.
Hürjet için devlet proje açmadan çalışmalara başladıklarını belirten Kotil, şöyle konuştu:
“Milli Muharip Uçak (MMU) yıllar önce planlandığı zaman aslında önce bir jet eğitim uçağı vardı. Hürkuş’un devamı olsun diye adını Hürjet koyduk. Sonra da MMU vardı. Niye bir silsile var? Hürjet daha küçük, daha düşük maliyetli, daha önce yapılabilir, üzerinde öğrendiklerimiz var. İkisi de süpersonik, aynı kategoride, biri küçük, diğeri büyük. Bunu yapmamızı Savunma Sanayii Başkanımız İsmail Demir söyledi. 2016 yılında göreve başladığımda ilk konuşmamız buydu. İlk yaptığım, Hürjet’in dosyasını, yapılan çalışmaları aldım, Yönetim Kurulumuza gittik. Yönetim Kurulumuz destek verdi ve Hürjet’e başladık.”
Hürjet Projesi’ni MMU’nun önüne koyduklarını dile getiren Kotil, burada öğrenilenleri milli savaş uçağına transfer edeceklerini söyledi. Kotil, projeler üzerinde 2 farklı genel müdür yardımcılığının çalıştığını ve sürekli iletişim halinde olduklarını kaydetti.
“SSİK’te bizi onore ettiler, sipariş verdiler”
MMU ekibinin çok hızlı büyüdüğünü ve 1000 mühendisi geçtiğini anlatan Kotil, bu sayının 3 bine çıkacağını ifade etti. Kotil, Hürjet için bu kadar büyük bir ekibe ihtiyaç olmadığını aktardı.
Temel Kotil, “Hürkuş’u yapmışız, Hürjet’i bitiriyoruz, arkasından Milli Muharip gelecek. Zaten sıra buydu. Hürjet yoktu süreçte. İsmail Demir Başkanım koyun dedi, koyduk. Bu arada da Savunma Sanayii İcra Komitesinde (SSİK) bizi onore ettiler, sipariş verdiler. Tabii sipariş bekliyorduk aslında ama 2018’den beri devamlı projeyi öz kaynakla götürmek o kadar kolay olmuyor. İletişim adına da olmuyor. O açıdan bizim için biraz duygusal boyutu da var.” diye konuştu.
Projenin seyrine ilişkin de bilgiler veren Kotil, önce 4 prototip yapılacağını ve bunların uçuş testlerinde kullanılacağını söyledi.
Kotil, “Seri üretim sürecinde ilk yıl 6-7 uçak yapıp, sonraki yıldan itibaren ayda 2, yılda 24 uçak yapmayı hedefliyoruz. Malezya ihalesi de 2025’te teslimat içeriyor. 2025’ten sonra her ay 2 Hürjet hangardan çıkıp müşteriye teslim edilecek.” dedi.
“(18 uçaklık Malezya ihalesi) Hürjet’e güveniyoruz, herkesle yarıştırırız”
Hürjet’in de katıldığı Malezya’daki 18 uçaklık hafif taarruz uçağı ihalesine yönelik soruları da yanıtlayan Kotil, uzun süredir uçan rakip uçaklar karşısındaki iddialarını ortaya koydu.
Bu yüzyılda bilgiye çok daha çabuk ulaşabildiğine işaret eden Kotil, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Gençliğimizde bir kuruluşun uçak yapabilmesi için bir tarihçeye sahip olması gerekiyordu. Daha önceden uçak yapmış, ona göre üretimler, testler gerçekleştirmiş olmak gerekiyordu. Bu 1970’lerin durumuydu, üstünden 50 sene geçti. Mühendislik yazılımları çok daha yetenekli, zamanla geliştiler. Yapay zekayla işler daha kolay, tarihçeye de pek ihtiyaç kalmadı. Çünkü bilgisayarda simülasyon yaparken gerçeğe çok yakın sonuç bulunuyor. Rüzgar tünelinde bunlar test ediliyor. Herkes yapabilir ama yapmak istemeniz gerekiyor. Sayın Cumhurbaşkanımızın dirayeti olduğu için bunları yapıyoruz. Dirayet, finansman, arzu ve genç personel gerekiyor. Hürjet’e güveniyoruz. Herkesle yarıştırırız onu, her ihalede varız. Malezya ihalesinde de varız. Gidip anlatıyoruz yetkililere. Öyle bir teklif verip geri çekilmiş değiliz. Bu konuda Malezya’ya 3 defa ben gittim, şimdi dördüncü gidişimi yapacağım ve ürünümüze inanıyoruz.”
“Fiyatında da teknolojisinde de teslimatında da varız”
Artık Türkiye’nin de referans verilebilecek bir ülkenin yaptığını yapabilecek seviyede olduğunu dile getiren Kotil, yürüttükleri çalışmalarla aynı zamanda bu çalışmaları yapacak mühendisleri yetiştirdikleri belirtti.
Hürjet’in rakipleri karşısında en yeni teknolojilerle geliştirilip üretildiğine işaret eden Temel Kotil, şunları kaydetti:
“Bir uçak 10 sene önce tasarlandıysa ben ona 10 sene sonra rakip uçak tasarlıyorsam benim uçağım ondan iyi olur. Kullandığımız metot, yaklaşımlar aynı ama 10 sene içinde değişen malzeme, imalat teknikleri var. Onun için son yapılan bir öncesinden iyi olur. Buna herkes inansın. Onun için Malezya ihalesinde varız, inşallah nasip olur. Kampanyamızı yürütüyoruz. Fiyatında da teknolojisinde de teslimatında da varız.”