Türkiye’nin ilk uçak fabrikası TOMTAŞ Havacılık ve Teknoloji A.Ş., neredeyse bir asır sonra yeniden üretime başladı. Uçak ve helikopter parçaları üretmek için yaklaşık 205 milyon liralık yatırımla Kayseri’de faaliyete başlayan TOMTAŞ, adeta küllerinden doğdu.
Türkiye’nin ilk uçak fabrikası Tayyare ve Motor Türk A.Ş (TOMTAŞ), bir asır sonra 205 milyon liralık yatırımla küllerinden doğdu.
Yıllık 420 bin kilogram üretim kapasitesi olan fabrikada, Türk havacılık sanayiinin yarım kalan macerası yerli ve milli üretimle devam edecek.
Cumhuriyetin ilanından 3 yıl sonra açılan ve ardından Kayseri Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı’na dönüştürülen TOMTAŞ, Kayseri’nin merkez Melikgazi ilçesinde küllerinden yeniden doğdu.
10 MİLYON DOLARLIK MAKİNE VE TEÇHİZAT İTHAL EDİLECEK
Uçak gövdesi, kanatları, kapıları, kumanda yüzeyleri, iniş takımları gibi ana montaj parçaları, pervaneler, helikopter rotorları ve motor parçalarının üretimi için start veren TOMTAŞ’a 10 milyon 207 bin 500 dolarlık makine ve teçhizat ithal edildi.
“Bölgesel öncelikli yatırım” kapsamında değerlendirilen tesis için faiz desteği, gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, sigorta primi işveren hissesi 7 yıl, vergi indirimi yüzde 80, yatırım katkı oranı yüzde 40 olmak üzere bir dizi teşvik imkanı sağlandı.
100 YILLIK HASRET SONA ERDİ
Ve nihayet Türk havacılık sanayiinin yarım kalan macerası, 100 yıllık hasretin ardından yeniden başladı. TOMTAŞ bir asırlık sessizliğin ardından bugün üretime başladı. Yıllara damga vuran bu fabrika, büyük bir istihdam da sağlayacak.
KÜLLERİNDEN DOĞDU
Külleriden doğan TOMTAŞ Havacılık ve Teknoloji AŞ’nin geçmişi ise 1920’li yıllara uzanıyor. Türk Tayyare Cemiyetinin 1925’te kurulması sonrasında Alman Junkers firmasıyla ortaklaşa kurulan fabrika İsmet İnönü döneminde çeşitli nedenlerle kapanıyor.
Almanya ile başlayan ortalık 1947’de ABD’nin müdahelesi ile TOMTAŞ’In kaderini değiştiriyor. 2. Dünya Savaşı’nın ardından elinde kalan binlerce uçağı müttefiklerine dağıtmak isteyen ABD, Alman yapımı uçakların imha edilmesi karşılığında Türkiye’ye de bir teklifte bulunuyor.
Türkiye, ABD’nin baskısıyla teklifi kabul ederek, 72 adet Alman uçağını imha etti.
TOMTAŞ ise çeşitli değişimler geçirdikten sonra bugünkü Kayseri Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığına dönüştü.