Hükümetin Meclis’e önceki gün sunduğu torba yasa tasarısına eklenen maddede “Kamu payı yüzde 50’den az olan ve Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlere ilişkin ilgili mevzuatı uyarınca düzenlenen bağımsız denetim raporları Sayıştay’a gönderilir” ifadesi yer aldı.
Hükümetin THY, Türk Telekom ve Anadolu Ajansı gibi kamu hissesi yüzde 50’nin altında olan şirketleri Sayıştay denetiminden muaf tutma girişimi daha önce Anayasa Mahkemesi’nden dönmüştü.
Cumhuriyet’ten Emine Kaplan‘ın haberine göre, yeni torba yasalaşırsa Sayıştay’ın doğrudan denetimi engellenecek, Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlere ilişkin bağımsız denetim raporları Sayıştay’a gönderilecek. Sayıştay, kendisine sunulan bağımsız denetim raporlarını esas alarak hazırlayacağı raporu TBMM’nin bilgisine sunacak.
AKP hükümeti, 2013’te Sayıştay Yasası’nda getirdiği düzenlemeyle Sayıştay’ın “Merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarını, mahalli idareleri, sermayesindeki kamu payı doğrudan veya dolaylı olarak yüzde 50’den fazla olan özel kanunlar ile kurulmuş anonim ortaklıkları; kamu payı yüzde 50’den az olmamak kaydıyla söz konusu idarelere bağlı veya bu idarelerin kurdukları veya doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak ortak oldukları her çeşit idare, kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketleri” denetleyeceği hükmünü getirdi.
CHP’den başvuru
CHP’nin iptal başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesi, “yüzde 50’den az” ve “yüzde 50’den fazla” kriterlerinin yer aldığı denetim yetkisini anayasaya aykırı bularak iptal etti. İptal gerekçesinde, söz konusu düzenlemenin “Sayıştay’ın kamu kaynaklarının kullanımına ilişkin denetim yetkisini ortadan kaldırdığı, yasama organının yürütmenin bütçe ile ilgili işlemlerini kanunlara uygun bir şekilde yürütüp yürütmediğini denetleme imkânını sınırlayarak demokratik devlet ilkesine zarar verdiği”ne dikkat çekildi.
AKP, iptal kararı üzerine TBMM’ye önceki gün sunduğu torba yasa tasarısına bir madde ekledi. Maddede, “Kamu payı yüzde 50’den az olan ve Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlere ilişkin ilgili mevzuatı uyarınca düzenlenen bağımsız denetim raporları Sayıştay’a gönderilir.
TBMM’ye sunulacak
“Sayıştay, kendisine sunulan bağımsız denetim raporlarını esas alarak hazırlayacağı raporu TBMM’nin bilgisine sunar” hükmü öngörüldü. AKP, bu maddenin gerekçesinde Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararına dikkat çekmesine karşın, öngördüğü düzenlemede Sayıştay’ın doğrudan denetimini yine engelledi.
Sayıştay, yalnızca bağımsız denetim raporları üzerinden denetim yapabilecek. Sayıştay’ın dolaylı denetimine de şirketlerin Borsa’da işlem görme koşulu getirildi. Söz konusu düzenlemeye Türk Telekom, THY ve Anadolu Ajansı da giriyor.
Bütçeyi dengeleme çabası mı?
AKP, aynı torba yasa tasarısında “Özel tüketim vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi, özel iletişim vergisi, şans oyunları vergisi”nin tahsilinde mali tatilin uygulanmamasını öngördü. Maddenin gerekçesinde, “Aylık Hazine gelir- gider dengesinin gözetilmesi amacına yönelik olarak, merkezi yönetim bütçe gelirlerinde önemli bir paya sahip olan özel tüketim vergisi ile mükellefi sınırlı sayıda olan banka ve sigorta muameleleri vergisi, özel iletişim vergisi, şans oyunları vergisi ile mali tatil nedeniyle beyanname verme süreleri uzamış olan vergilerin aynı ay içerisinde Hazine hesaplarına intikalinin sağlanması amaçlanmıştır” dendi.
