Havacılık sektörü durgun olunca kayda değer ve etkili haberler bulmakta ve köşe yazılarımızda gerçek bilgilerle aksadığını düşündüğümüz konuları yazmakta zorlanıyoruz. Malum virüs, sektördeki şirketler kadar bizleri de etkiledi. Astrologların 2019 yılında,2020 yılı için söyledikleri olası kehanetlerinin tutmuş olduğunu, bu tür varsayımlara inanmayan biri olarak,söyleyebilirim.
Tüm dünyayı kasıp kavuran ve milyonlarca insanı öldüren bu virüsten bir gün mutlaka kurtulacağız ama tam olarak, ne zaman biteceğini söyleyebilmek veya gerçekçi bir tahminde bulunmak mümkün değil.
Dünyamızda ki İnsanları öldüren bu virüs aynı zamanda da çalışma hayatımızı da son derece kötü etkiledi. En çok darbe yiyen sektörler içinde başı turizm ve onun olmazsa olmaz bacağı olan taşımacılık çekti diyebilirim.
Bizler havacılık ile ilgili bir haber sitesini yönetiyoruz. Yani taşımacılığın bir kolu olan havacılığı… Bu nedenle konumuz dışına çıkmadan havacılık ile ilgili bildiklerimizi yazıp yorumlamaya devam ediyoruz.
Sektör çalışanlarının sesi olmaya çalışan bir haber sitesi olarak teyit ettirmeden haber yazmamaya gayret ediyoruz. Şuradan veya buradan aldığımız duyumları teyit ettirmeden yayınlamamaya özen gösteriyoruz. Aksi takdirde dedikodu mahiyetinde birileri tarafından uydurulan veya üretilen konulara alet olmuş oluruz. Net ve belgeli bilgilerimiz varsa yazar yoksa susarız.
İnsanları tahrik etmek ve kışkırtmak aslında çok kolay. Aslı astarı olmayan bir dedikodu yaydığınızda yüzlerce kişi o haber doğru mu değil mi diye bakmaz ve yorumlar atarak başlarlar tenkit etmeye… İşte biz bu tür basit aldatmacalı haberlerle okurları meşgul etmeyiz. Suçlama yaparsak bilin ki mutlaka elimizde belgesi vardır. Ona buna hakaret edip mahkeme köşelerinde dolanmayız. Bizi mahkemeye verenleri de eli boş göndeririz.
Neyse Sadede gelelim…
Dayanağı net olarak söylenmeden veya yazılmadan yapılan her haber bizce haber değildir. Şirketlerimizin nasıl yönetildikleri ve yöneticilerinin özel hayatları bizi ilgilendirmez. Bu konularda görüş belirtmek abesle iştigal olur.
Şimdide gelelim sektörümüze;
Sektörde gerek havayollarımız, gerekse havalimanlarımız olsun fark etmez hepsi kendi çapında zordalar. Hepsi bizim gibi pandemi döneminin bitmesini bekliyor. Hepsi haklı olarak devletin şirketlerine desteğini bekliyor ama hazinenin mevcut durumda bu desteği sağlayabilmesi imkânsız demek istemiyorum ama bana göre çok zor.
THY için her zaman özel şirket görünümlü devlet şirketi dediğimi hatırlarsınız. Bu görüşümü hala savunuyorum. Bu nedenle THY’nin pandemi döneminden en hızlı çıkan şirket olacağına inanıyorum.
Bu arada THY yeni bir kargo şirketi kurma kararı aldı. Bu şirket çok ortaklıklı olacak.
THY kargo taşımacılığını çok iyi götürmekte. Kısa bir zaman dilimi içerisinde Dünyamızdaki kargo taşımacılığı yapan şirketler bazında 40.lıktan 7.liğe yükselmiş görülüyor.
THY’nin filosunda kargo taşımacılığı yapabilecek durumda kendi malı veya wetlease kiralama sistemli uçaklar da var. Bunların 10 adedi A330-200F, 6 adedi; Boeing 777F, ACT’den wet lease olarak kiraladığı 4 Adet B747-400F, 2 Adet A310–300F ve 2 Adet A310-600 (ULS’DEN wetlease kiralık) ve MNG kargodan sadece ihtiyaç durumlarında kiralanan 1 Adet A300-600F olarak sayabilirim.
THY YENİ KARGO ŞİRKETİNE NEDEN GEREK DUYDU?
Bu konsept ilk değil. Bu sistem ilk defa 1990 lı yıllarda Lufthansa tarafından başlatılmıştı. Lufthansa her bölümünü ayrı bir şirket haline getirip yönetmeye başlamıştı. Lufthansa grubu altında onlarca hatta yüze yakın şirket olduğunu söyleyebilirim.
Aslına bakacak olursanız THY Grup altında mevcut durumda THY AO-THY Teknik-TEC-TSI-TCI-TGS-SunExpress ve Turkish Do&Co var. Bunların bazıları THY’nin bazıları ise ortaklık şeklinde.
THY sanırım Lufthansa’yı örnek almış gibi görünüyor. Bu nedenle kuracağı yeni kargo şirketi mutlaka yerli veya yabancı ortaklıklı olacaktır diye düşünüyorum.
Kargo taşımacılığı, yolcu uçakları gibi para kazandırmaz ama yaşanan pandemi döneminde THY’yi biraz nefes alacak hale getirdiği de bir gerçek.
B737MAX’ler NASIL VE NE ZAMAN UÇACAK?
FAA ve EASA, Boeing tarafından uçakta yapılan değişikleri geçenlerde onayladı ve sitemizde haber olarak yayınlanmıştı. Şimdi bu değişiklik işlemlerinin MAX’leri elinde tutan ülkelerin sivil havacılık otoritelerinin de kabul edip onaylanması gerekiyor. Yerde yatan uçaklara uygulanacak İşlemler AD ve SB ile uygulanacaktır.
Bunun için Boeing’in, FAA ve/veya EASA’dan bu dokümanların ve gerekli software ve yedek parçalarını sağlaması lazım. Uçakların yasaklı olma nedeni Boeing’in kusuru olduğu için, bütün bu gereksinimlerin ücretsiz olarak sağlanacağını düşünüyorum.
Sadece bu yeterli mi? Tabii ki Hayır...
Uçaklarda gerekli modifikasyonlar uygulanırken diğer taraftan bu tip uçaklarda uçacak pilotların önce teorik, sonra simulator eğitimlerinden geçmeleri gerekecektir. MAX’lere özel bu eğitimlerden geçmeyen B737 pilotlarının sivil havacılık otoriteleri tarafından MAX’leri uçurmalarına izin verilmeyeceğini sanıyorum.
Ayrıca bu uçakların üst geçiş ve konma-kalkma yapacakları ülkelerin sivil havacılık teşkilatlarının koydukları yasakları kaldırmaları beklenecek. Bunlar tamamlandıktan sonra MAX’ler yolculu olarak uçmaya serbest kalacaklardır ki, bu süreç 2021 Nisan, Mayıs aylarını bulabilir.
Sektörün ikinci büyüğü Pegasus havayollarına bir bakış atalım; .
Pegasus havayollarının 2020 ilk 9 aylık sonuçlarına baktığımda en az bir sene nakit ihtiyacı çekmeyecekleri görünüyor. Tabii ki bu benim tahminim. Bu konuda ahkam kesecek kişi Mehmet Nane dir. Diğer şirketler, THY ve Pegasus gibi borsaya kote olmadığından değerlendirme yapamıyorum. Ancak onlarında pandemi döneminden etkilendiklerini kesin… Umar ve dileriz ki her havayolu ve her havalimanı bir an önce bu krizden çıkabilsinler.
Onur Air ise hala aynı. Bakım hangarında minimum sayıda teknisyen bulunuyor. Pilotlar ve kabin memurları uçuş paralarını,hatta uçuş görevine gelirken ki taksi ücretlerini bile alamıyor. Tabii ki teknisyenlerde zorda… Bu durum bana Atlas Global’in iflas etmeden önceki sürecini hatırlattı.
Hatırlayacağınız üzere, Atlas ekipleri de uçuşa gider paralarını alamaz ve ha bugün ha yarın paralarınız verilecek diyerek kandırılırlardı.
Atlas Global’in iflas etmeden önceki sürecin aynısı şu anda Onur Air’de yaşanıyor. Gördüğümüz ve duyduğumuz kadarı ile benzerlik %100… Bu gidişat hayra alamet değil.
Kısaca tüm sektör devlet babanın eline bakıyor…
Sektörümüz, maalesef Atlaszedelerden sonra Onurzedeleri de görecek gibi… Hani bir söz vardır. “Eli kulağında” derler ya işte aynı böyle bir durum söz konusu.
Çalışanlar ne yapsın? Bir başka şirket olanağı olmayınca belki ilerde paralarımızı alırız diye bekliyorlar. 2005 yılında Onur Air hisselerinden bazılarını satışa çıkartmış ve tamı tamına 210 Milyon Dolara satmıştı. Satın alınan hisselerin paraları gelmeyince Cankut Bey tekrar hisselerini geri almış ve Onur Air’e yatırım yapmıştı.
Onur Air’in sahibi Cankut Bagana’yı çok iyi tanırım. AirportTV’nin yönetim kurulu başkanlığını yaptığım zamanlarda kendisini KARAKUTU isimli canlı yayına çağırmış ve geldiğinde, “Sefa bey şimdiye kadar beni kimse TV ye cıkaramadı ama sizi kıramadım geldim” diyerek bizi onore etmişti.
Onur Air’in sahibi Cankut Bagana ile yapmış olduğum görüşmede, Cankut Beyin kredi alabilmek için Cumhurbaşkanı ile görüştüğünü ama müspet bir cevap alamadığını söyledi. Mayıs ayına kadar bu sorunlar çözülmezse yandık diyor.
Havalimanlarımıza gelindiğinde ise Sabiha Gökçen’in yıllık kirasının zamanı geldi. 115 Milyon Euro yıllık kira… Ocak 2021 in ilk haftasında ödenmesi gerekiyor. Bu yüksek rakamın mutlaka ötelenmesi veya taksitlendirmesi lazım. Aksi takdirde bu kirayı ödeyebilmek malum pandemi dönemi nedeniyle imkânsız görünüyor. Sabiha Gökçen havalimanının başka çaresi yok. Kredi alalım deseler, daha önce alınmış kredilerin ödemesi devam ederken yeni kredi almakta çok zor olacaktır.
Sonuç olarak bu kira öyle veya böyle ödenecektir.