Türkiye’nin en büyük savunma fuarının açılışında konuşan Cumhurbaşkanı, askeri ihracatı %36 oranında arttırma sözü verirken, savunma sanayi başkanı da geçen hafta Riyad’la yapılan insansız hava aracı anlaşmasının tek başına 3,1 milyar dolar değerinde olduğunu açıkladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Salı günü yaptığı açıklamada, Türkiye’nin 2023 yılında silah satışlarında 6 milyar dolara ulaşmayı beklediğini ve geçen yılki 4,4 milyar dolardan yaklaşık %36,3’lük bir artış umduğunu söyledi.
Erdoğan, 25-28 Temmuz tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen Uluslararası Savunma Sanayi Fuarı 2023’e (IDEF’23) gönderdiği video mesajında “Yılın ilk yarısında 2,3 milyar dolarlık rekor bir ihracat seviyesine ulaştık” dedi.
Türk savunma ve havacılık sektörünün 2021’de 3,2 milyar dolar olan ihracat geliri 2022’de 4 milyar doları aştı. Savunma ihracatındaki keskin artış esas olarak havacılık ve 30’dan fazla ülke tarafından kullanılan ülkenin popüler insansız hava araçlarına bağlanıyor.
Türkiye’nin önde gelen silahlı insansız hava aracı ihracatçısı Baykar Teknoloji, Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı ile teknoloji transferi ve gelişmiş Akıncı insansız hava araçlarının ortak üretimi için iki milyar dolarlık sözleşme imzaladı. Baykar Yönetim Kurulu Başkanı Haluk Bayraktar, anlaşmanın bir yıldır üzerinde çalışıldığını söyledi. Bayraktar anlaşmayı “bir Türk firmasının bugüne kadar yaptığı en büyük anlaşma” olarak nitelendirse de detayları, zamanlaması ve kesin tutarı hakkında bilgi vermedi.
Savunma Sanayii Başkanlığı’na yeni atanan Haluk Görgün CNN-TÜRK’e verdiği demeçte Türkiye’nin bugüne kadar yaptığı en önemli ihracat anlaşmasının yani Baykar’ın Akıncı anlaşmasının 3,1 milyar dolardan fazla olduğunu söyledi ve daha fazla ayrıntı vermedi.
Suudi Arabistan yüksek irtifada uzun süre kalabilen Akıncı insansız hava araçlarını tercih ederken, pek çok ülke de Ukrayna’nın Rus işgaliyle mücadelesinde ve Azerbaycan’ın 1990’lardaki ilk savaşta Ermenistan tarafından işgal edilen Dağlık Karabağ bölgesini yeniden ele geçirmek için kullandığı daha küçük ve daha ucuz Bayraktar TB2’leri tercih etti. Şarkılara ve takma isimlere ilham veren Bayraktarlar, o zamandan beri NAT0 üyeleri Polonya ve Romanya, Katar ve Nijerya ve Nijer gibi çeşitli Afrika ülkeleri de dahil olmak üzere birçok ülkenin istek listesinde yer alıyor.
Tüm görevler için bir drone
“Bayraktar en bilinen Türk insansız hava aracı olsa da Türk kamu veya özel şirketleri tarafından üretilen farklı görevlere uygun birçok farklı İHA var. Bunlar ya ihraç ediliyor ya da dünya çapındaki müttefiklerle ortak üretiliyor,”
“Örneğin Kırgızistan 2021’de Bayraktar TB2 insansız hava aracı satın aldı. Bölgesel güç merkezi Kazakistan ise Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından ortak üretilen ve keşif görevlerine uygun orta irtifa uzun havada kalışlı insansız hava aracı Anka’yı tercih etti. Türk-Suudi insansız hava aracı Akıncı anlaşmasından çok önce, iki Suudi Arabistanlı üretici, Türk savunma şirketi Vestel Savunma’nın lisansı altında, Türk yapımı orta irtifa ve uzun havada kalışlı insansız hava aracı Karayel-SU’nun ortak üretimine başlamıştı.”
Erdoğan IDEF’23’te Türkiye’yi “drone teknolojisinde ilk üç ülkeden biri” ve “kendi savaş gemisini yapan 10 ülkeden biri” olarak tanımladı.
Cumhurbaşkanı, geçen hafta özellikle Körfez ülkelerine atıfta bulunarak, “Savunma sanayindeki bilgi ve tecrübemizi dostlarımızın istifadesine sunmaktan memnuniyet duyuyoruz” diye ekledi. “Fuar sırasında daha fazla anlaşma imzalayacağımıza da inanıyorum” dedi.
Türkiye Savunma Sanayii’nin çiçeği burnunda başkanı Görgün fuarın açılışında CNN-TURK’e yaptığı açıklamada “Türkiye’nin gelişen savunma sanayii IDEF’e her geçen gün artan sayıda şirket çekiyor” dedi. “Bu yıl fuara 81’den fazla ülke katılıyor, 5,000 görüşme planlandı ve fuar sırasında imzalanmasını umduğumuz 120 anlaşma hazırlanıyor.”
Aralarında F-16 Savaşan Şahinlerin üreticisi Lockheed Martin’in de bulunduğu Amerikan şirketi iki yılda bir düzenlenen IDEF’te yer alıyor. Erdoğan’ın geçen hafta yeni bir uzay ve savunma geliştirme anlaşması imzaladığı Birleşik Arap Emirlikleri de öyle.
ABD merkezli Defense News’e göre 60’tan fazla Çinli savunma, lojistik ve bilgi teknolojisi şirketi de uzun vadeli hedeflerine uygun Türk şirketlerini satın almak için bulunuyor.
Erdoğan, Türkiye’nin savunma sektöründe 850 farklı projeyi hayata geçirdiğini söylerken, Türkiye’nin IDEF’23 sırasında ilk kez sergileyeceği birkaç yeni silaha da atıfta bulundu. Devlet şirketi Aselsan mobil lazer silah sistemini ve silahlı ve insansız hava araçları, savaş uçakları ve helikopterleri, gemi savar füzeleri ve seyir füzelerinin tehditlerine karşı koymak üzere tasarlanmış yeni bir hava savunma füze sistemini ilk kez sergileyecek.
Sadece bizi daha güçlü yapar
Cumhurbaşkanı Erdoğan ayrıca Türkiye’ye yönelik “uluslararası ambargo ve silah kısıtlamalarına” da açıkça “Karşı karşıya kaldığımız açık ya da örtülü ambargolara rağmen Türkiye savunma sanayisini geliştirmek için kararlılıkla çalışmaya devam ediyor” dedi.
Erdoğan, Türkiye’ye silah satışındaki ambargo ve kısıtlamaların kaldırılmasını İsveç’in NATO üyeliğine yeşil ışık yakmak için bir koz olarak kullanıyor ki bu da Ankara’nın askeri ittifak içindeki müttefikleri için sıkıntılı bir nokta. İsveç ve Finlandiya Türkiye’ye karşı ambargo uygulamadıklarını söylerken, Erdoğan diğer NATO müttefiklerinin özellikle ABD, Kanada ve Hollanda’nın kısıtlamaları kaldırmasını istiyor.
ABD yönetimi Türkiye’ye F-16 ve modernizasyon kitlerinin satışını desteklediğini ancak bunu engelleme gücüne sahip Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler ve Senato Dış İlişkiler komitelerindeki Demokrat ve Cumhuriyetçilerin onayına ihtiyacı olduğunu belirtti.
Erdoğan’ın NATO Vilnius Zirvesi sırasında Kanada Başbakanı Justin Trudeau ile görüştüğü ve konuyu gündeme getirdiği bildirildi. Kanadalı haber kaynakları, Türkiye’ye yönelik silah ihracatı kısıtlamalarını, bu ülkenin Batılı meslektaşlarıyla bağlarını güçlendirmek için hareket ettiği için gevşetebileceğini bildirdi.
Kanada hükümeti bu haberleri doğrulamadı.
“Türkiye’ye yönelik ihracat kontrolleri önemli nedenlerle uygulanmıştır. Bu kontroller halen yürürlüktedir” diyen Başbakanlık Basın Sözcüsü Alison Murphy, zirvenin ardından yaptığı açıklamada şunları söyledi
Murphy, “Kanada, müttefikler arasında savunma ticareti ve yatırımlarına yönelik herhangi bir kısıtlama, engel ya da yaptırım olmaması gerektiği ilkesine bağlılığını sürdürmektedir” diye ekledi.
Hollanda bu ayın başlarında, Türkiye’nin Suriye’ye askeri müdahalesinin ardından 2019 yılında Türkiye’ye karşı uygulamaya koyduğu ambargoları kaldırdığını açıklamıştı.