Tüm dünya 7 Aralık Sivil Havacılık gününü kutlarken, Türkiye’de sivil havacılık ciddi sorunlarla boğuşuyor. İki büyük havayolu şirketi uçamaz hale gelmiş, yaklaşık bin 500 pilot, binlerce kabin memuru ve yer görevlisi işsiz kalmış durumda… İki yıldır tek kuruş maaş alamayan bir pilot isyan ediyor: “23 yıllık savaş pilotuyum. Yüzlerce arkadaşım işsiz evde ama 850 yabancı pilot Türkiye’de uçuyor.”
7 Aralık 1944, tüm dünya havacılığını yöneten Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’nün (ICAO) kurulduğu gün. 51 yıldır Dünya Sivil Havacılık Günü olarak kutlanıyor.
Türkiye sivil havacılığı ise kutlama bir yana iki büyük havayolu şirketi uçamaz hale gelmiş, binlerce işsiz ve sorunlar yumağıyla boğuşuyor.
Pandemi başlamadan iflas eden Atlas Global ve uzun yıllar Türkiye’nin en büyük özel havayolu şirketi Onurair’in kokpit, kabin ve yer ekiplerindeki binlerce çalışanı yaklaşık iki yıldır işsiz veya maaş alamıyor.
İflas eden Atlasjet’teki 200’e yakın tecrübeli pilot, Onur Air’de 22 aydır tek kuruş maaş almayan 150’nin üzerinde pilot, tüm havayolu şirketlerinde ücretsiz izinde bulunan yüzlerce pilot ve THY Akademi’den mezun olmuş tam 1100 pilot kenarda bekliyor.
ONUR AIR ÇALIŞANININ İNTİHAR TEŞEBBÜSÜ
Milyarlarca lira harcanarak üst düzey eğitim alan binlerce havacılık çalışanını geçinebilmek için farklı yollar deniyor. Taksicilik yapan, kurye olarak çalışanlardan sıkça bahsediliyor. Son olarak iki yıldır maaş alamayan bir Onur Air çalışanının geçtiğimiz hafta intihar girişimi
THY’nin çalışanları ise halen pandemi nedeniyle önemli bölümü kesilmiş, TL’nin değer kaybıyla yurtdışındaki meslektaşlarının yanında pula dönmüş maaşlarıyla uçuyor, fırsatını bulan kaçıyor.
’23 YIL SAVAŞ PİLOTU OLARAK GÖREV YAPTIM’
İşsiz bir pilotun CİMER’e yazdığı mektup Türkiye sivil havacılığı hakkında çok önemli bilgiler veriyor:
- Onur Havayolları’nda 300 pilot, Atlas ve Borajet havayolları iflasından sonrada 200 pilot olmak üzere yaklaşık 500 civarı tecrübeli pilot işsiz durumda olmak üzere, son üç yıldır pilotaj eğitimini tamamlamış 1100 tecrübesiz pilotla birlikte toplamda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı yaklaşık 1600 pilot hali hazırda işsiz durumda atıl kullanılmayan bir kaynak olarak bekletilmektedir.
- Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın 2020 yılında yüzde 11 olan yabancı pilot oranının düşürülmesi için verdiği sözlü talimat neticesinde SHGM tarafından Tüm Havayollarına söz konusu talimat bildirilmiş, ancak gelinen süreçte Yabancı pilot sayılarında gözle görünür tatmin edici bir azalma olmamıştır.
- Türk Hava Kuvvetleri’nde şerefimle 23 yıl savaş pilotu olarak görev yapmış ve bu ülkenin bekası için her türlü fedakârlık konusunda ant içmiş bir vatandaş olarak ülkemizde çalışan yabancı pilotlar konusunda ve özellikle Yunanistan vatandaşı pilotlara dikkatinizi çekmek işitiyorum.
- Hali hazırda THY ve Pegasus Havayolları başta olmak üzere Türkiye’de 150 den fazla Yunan pilotu görev yapmakta hatta bunlara çalıştıkları şirketlerde Öğretmen Pilot ve Kontrol Pilotu yetkileri de verilmektedir.
- Bunların yarıya yakını Yunanistan hava kuvvetlerinden ayrılmış savaş pilotlarıdır. Geçmişte Kahraman Türk pilotlarıyla defalarca karşı karşıya gelip Ege ve Akdeniz’de ülkemizin hava sahanlığına kastetmiş insanların hatta ve hatta Yunan milliyetçiliğini ve Türk düşmanlığını vücutlarına EOKA dövmesi olarak kazıtmış bir pilotun bulunduğu basında yer almıştır.
TÜRK PİLOTA AVRUPA’DA İZİN YOK
- Türk pilotları iş bulamazken başta Yunan, Sırp, Hırvat, Paraguay, İngiliz, Fransız, Şili’den istihdam edilen pilotlarının bu ülkenin kaynaklarını kullanmaları derin üzüntü kaynağımızdır. Zira Yunanistan’da bir Türk pilotunun çalışma izni alması imkânsızdır.
- Neredeyse bütün yabancı pilotlar kazandıkları paraları kendi ülkelerine yatırım olarak götürmekteler ve bunu karşılığı ülkeye hiçbir kaynak girişi olmamaktadır. Bununla birlikte 350 milyon EURO değerinde işsiz Türk Pilotları atıl bırakılması da düşündürücüdür.
- Dünya üzerinde Türk Şirketleri dışında çalışan Türk Pilotlarının sayısı 50-75 aralığında olup öyle sanıldığı gibi ülkemiz için önemli bir döviz girdisi sağladığı da söylenemez.
- Buna karşın SHGM tarafından onaylanan yabancı pilot çalışma müsaadelerinin sayısı yaklaşık olarak 850 civarındadır.
BİR YABANCI PİLOTUN MALİYETİ
- Her bir pilotun çalıştığı şirkete ekonomik maliyeti (maaş+otel ücreti+lisanslandırma ücretleri+aylık memleketlerine gidiş geliş masrafları ve aracı kuruluşlara verilen komisyonlar) 200 bin EURO olmak üzere toplamda yıllık yabancı pilotlara ödenen ücretler 150 milyon EURO olarak hesaplanabilir.
- Başta Türk Hava Yolları olmak üzere ülkemizde faaliyet gösteren Havayolu şirketlerinin işsiz pilotlara daha efektif olarak iş imkanı sunmalarını ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına her alanda öncelik vermelerinin, aynı zamanda SHGM başta olmak üzere bu kadar işsiz Türk pilotu dururken, yabancı pilotların çalışma müsaadelerinin iptal edilmesi istihdamın önünü açarak, Türk sermayesinin geri dönmeyecek şekilde yurt dışına çıkması engellenmiş olacaktır.
HAVASEN: BİR YASAMIZ BİLE YOK
Havayolu Çalışanları Sendikası da (HAVASEN) Dünya Sivil Havacılık Günü dolayısıyla yayımladığı mesajda şu ifadelere yer verdi:
“Ne yazık ki havacılık çalışanları hala kendilerine ait bir yasası olmadan dünya devleri ile mücadeleyi ve başarıyı kendine görev edinerek bir 7 Aralık Dünya Sivil Havacılık Günü’nü daha kutlamaktadır.
Büyük bir aidiyet duygusu ile sahip çıktıkları şirketlerinin; güvendikleri otoritelerin etkinliği ile bir gecede batırılamayacağına, yok olamayacağına inanan; çalışma ve dinlenme sürelerinin kurallara uygun verildiği ve denetlendiği, yöneticilerinin kariyerlerini bizzat havacılık sektöründe tamamladığı, sosyal hakların genişletildiği ve tabana yayıldığı bir yıl olması dileği ile 7 ARALIK DÜNYA SİVİL HAVACILIK GÜNÜMÜZ KUTLU OLSUN…”
Sözcü / YUSUF DEMİR