Değerli okurlar, Türkçemizde çok kullanılan bir söz vardır: ”Sen yabancı değilsin.” Bu söz aslında kişinin bir yakınının isteğini yerine getirme, yardımcı olma, işini görme konusundaki taleplerini ötelemek, amiyane tabirle sallamak, belirsiz bir tarihe ertelemek için kullanılır. İsteğin yerine gelmemesi karşı tarafı üzmesin diye de yakınlık vurgulanarak gönlü alınır.
Bazen de insanları kazıklamak için bu deyime başvurulur. Bazı esnaf kakalamak istediği malı kıyak çekiyormuş gibi göstermek için bu sözü kullanır. “Sen yabancı değilsin ben sana şu markayı tavsiye ederim.” diyerek satılmayan bir ürünü pazarlar. Bu konuda oportünizmin (fırsatçılık, kendi çıkarı için ahlaki değerleri yok saymak) babalarından İtalyan düşünür ve yazar Makyavelli’yi de anmadan geçmeyelim. 500 yıl önce bakın ne demiş? “İnsanlar korktuklarına sevdiklerinden daha çok saygı gösterirler.” İşte bu yaklaşım yıllardır öyle ya da böyle kullanılır. “Abi sen yabancı değilsin, Bi ara hallederiz.” Sözünde somutlaşan aslında açık bir ayrımcılıktır. “Bizdensin” diyerek sanki kolluyormuş gibi, önceliği varmış gibi göstererek onore ederken o kişiyi sallamakta ve isteğini yerine getirmemektedir.
5 YILLIK YABANCININ AYRILIŞ TAZMİNATI 400.000 TL !
Bu girizgahı niye yaptık. Biliyorsunuz geçen hafta THY kadrosunda bulunan yabancı pilotlar “görüşme odasına” çağırıldı. 1 dolara kurşun attığımız, Merkez Bankası rezervlerinin eksi bakiyeye düştüğünün birçok uzman tarafından dile getirildiği bir dönemde, yabancılara verilen maaşların dolara, euroya çevrilerek yurtdışına transfer edildiği bir süreçte, üstelik yüzlerce Türk pilotu işsiz kalmışken yabancılar doğal olarak göze batıyordu. THY bununla ilgili ilk adımı yabancı kaptanlara tanınan özel servis, otel-kira yardımı, blok boş gün gibi ayrıcalıkları kaldırarak atmıştı. Bu hamleyi yabancı pilotların ücretsiz izne çıkartılması izledi. Geniş gövdedeki yabancıları uçurmak gibi bir çifte standardı atlamayalım ! İşten çıkartma yasağı bitince THY karar aşamasına geldi. Geçen hafta da yabancılarla masaya oturuldu. Bu toplantıya katılan yabancı arkadaşlardan biri, güvendiği Türk kaptanı arayarak fikrini sormuş. Söylediğine göre THY bu arkadaşlara kıdem ve ihbar tazminatlarını ödemeyi taahhüt etmiş. Ama vapurlardaki seyyar satıcılar gibi “ Bu dikiş setini alıp gitmiyorsunuz, üstüne de bir adet de tarak veriyoruz !” Evet bonkör THY’miz, kıdem ve ihbarın üzerine 8 maaş da bonus teklifinde bulunmuş. Üstelik bu bonus maaşların hesabında dondurulmuş uçuş tazminatları da dikkate alınacakmış. Bana bu bilgiyi veren kaptan arkadaş insan kaynaklarından bir tanıdığına hesaplatmış. Kıdem ve ihbar hariç bu arkadaşın alacağı 8 maaş bonus yaklaşık 290.000 TL tutuyormuş. Kıdem ve ihbarı da katınca rakam 400.000 TL’ye yükseliyormuş. Tabii bu rakamlar brüt. Vergiler kesilince ne olur bilmem. Bu arkadaşımız 5 yıldan fazla kıdemli olduğu için 8 maaş bonus alacakmış. Daha kıdemsizlere 6 maaş bonus verilecekmiş.
BUNUN ADI HALK DALKAVUKLUĞU…
Gerçekten ilginç bir durum. THY’de yaklaşık 450 yabancı pilot var. Bunlardan 330 kadarı kaptan, kalanı First Officer… Görüşmeye bunların hepsi çağırıldı mı bilmiyoruz. Yani tam bir yabancı tasfiyesi mi yaşanıyor, yoksa işbilir THY’miz işine gelenleri tutup diğerlerini yolluyor mu? Benim garibime giden, 330 yabancı kaptanın yaklaşık 75 kişilik bölümü 2019 yılında THY’ye girmiş. Yani düşünün 2019 ortasında işbaşı yapıyorsunuz eğitim, oryantasyon falan taş çatlasa birkaç ay uçmuşlar. Buna bir de Ocak-Mart 2020 dönemini ekleyelim. Ardından zaten pandemi başladı. Şimdi de yol veriyor THY… Peki hepi topu 6 ay uçan bir pilota 6 ay bonus vermek mantıklı mı? Arkadaşın yaptırdığı hesaptan hareketle bu en yeni pilotlara bile 230.000 TL civarında bonus ödenecek. Daha da garibini söyleyeyim, Kasım-Aralık 2019’da işe alınanlar var. Bu arkadaşlar belki de siftah bile yapmadılar.
İşin özü bir işbilmezlik ile karşı karşıyayız. Karşımızda dağılmış, savrulmuş bir yönetim anlayışı var. Düşünebiliyor musunuz, yabancılardan (en kötü ihtimalle yarısından) kurtulmak için milyonlarca doları gözden çıkartmış bayrak taşıyıcımız ! Gelelim başlığımıza… Ne demiştik “Sen yabancı değilsin.” İşte THY’miz de bunu söylüyor bizim Türk pilotlara… Bizimkileri kıdemini ve ihbarını verip kapıya koyuyor. Ekstrası yok. “İkile, mahkeme orada…” diyor. Baktığınız zaman başlık iki yönlü de uyuyor. “Sen bizdensiz, sen yabancı değilsin, anlayışlı ol, sen hancısın onlar yolcu.” anlamında da kullanabilirsiniz, “Onlar yabancı, sen yabancı değilsin, Türk’sün.” anlamında da.. Sonuçta, yabancılarla Türkler arasında açık bir ayırımcılık yapıyor milli havayolumuz. Aslında yaptıkları tam bir halk dalkavukluğu, popülstlik. Onları atıyorum ama size ekmek vermeye devam ediyorum, yerli ve milliyim mesajı… Tabii nalıncı keseri gibi tek taraflı yontmayalım. Adamları taa Latin Amerika’lara kadar gidip otel salonlarında road showlara davet etmişsin, gelip işe başlasınlar diye binbir takla atmışsın, şimdi işler terso gidince “nasıl etsek de bunlardan kurtulsak?” arayışına girmişsin. Elin oğlu sana güvenip gelmiş, şimdi kapıyı gösteriyorsun. Bence bu işte yabancıların suçu yok. Onları ayaklarına kadar giderek allem edip kallem edip THY’de uçmaya razı eden, bir sürü ekstra avantaj sağlayan şimdi de “hiç” gibi ortada bırakan THY yönetiminde asıl kabahat… Bari biraz tutarlı olun, samimi olun, tüm yabancılarla ilişiğimizi kesiyoruz deyin, geniş gövdede muhtaç olduğunuz 200’e yakın pilota da yol verin…
GECEYARISI ZAM(!) OPERASYONU
Biliyorsunuz, 1 Eylül 2020 tarihinde THY Yönetim Kurulu Başkanı İlker Aycı ile Hava İş Genel Başkanı Ali Kemal Tatlıbal geceyarısı buluşmuşlar ve THY çalışanlarının ücretlerini budayan, kuşa çeviren tadil protokolünü imzalamışlardı. Protokolün , her 6 ayda bir gözden geçirileceği de imza altına alınmıştı. Şubat ayında ilk 6 ay doldu, arkadaşlardan ne ses ne nefes? Havasen hatırlattı, yine tınmadılar. Neyse baktılar ki olacak gibi değil, Toplu Sözleşme gereği zaten vermek zorunda oldukları % 8.45’in üzerine % 10 daha vererek sanki % 18.45 zam yapmış gibi çalışanlara duyurdular. İşin garibi, anlaşma yine geceyarısı imzalanmıştı. Arkadaşlar niye bu işleri hep geceyarısı yapıyorsunuz? Gecenin karanlığında görünmesini istemediğiniz bir şey mi var? Gündüzler çuvala mı girdi? Daha önce de yazdık, gündüzün şerri, gecenin hayrından iyidir.
Neyse dönelim açıklamaya… Ne deniyor? Minimum % 18.45… Hayrola, bazı gruplara mesela yönetici tayfasına daha fazla mı artış uygulayacaksınız? Ya o önümüzdeki dönemlerde yeni artışlar yapılacağı “havucuna” ne demeli? Milleti aptal yerine koymak yakışıyor mu? Daha önce de yazdım. Pilotları pandemi öncesi eski maaşlarına ulaştırmanız için % 100 zam yapmanız lazım. % 10’u verdiniz, kaldı % 90 ! Ha gayret, kalan 5 ayda taksit taksit tamamlarsınız artık. Neyse ki, diğer personelde işiniz kolay. Örneğin 4.500 TL alırken aylığını % 30 kesinti ile 3.150 TL’ye düşürdüğünüz yer personelini eski maaşına kavuşturmak için % 43 zam yapmanız yeterli ! Yapar mısınız? Hiç sanmam. Hazır ücretleri indirmişsiniz, bu güdük ücretlerle masaya oturduğunuzda zaten maça 3-0 galip başlıyorsunuz. Yabancılara gelince paraya kıyan THY, iş Türklere gelince cebindeki akrebi gösteriyor. Ne diyelim, böyle başa böyle traş…