Rusya’daki havayollarına kiralanan uçakları geri almak isteyen bir avuç Batılı şirket için umut hızla söndü, oradaki yetkililer yabancı kayıtlı uçakları ülke içinde tutmaya niyetli ve Başkan Vladimir V. Putin açıkça yabancı işletmelerin varlıklarını kamulaştırmayı tartışıyor.
Bir danışmanlık firması olan IBA’ya göre Perşembe günü, ülke dışındaki şirketler tarafından Rus taşıyıcılarına kiralanan 523 uçak vardı. Bunlardan 101’i S7 Airlines’a ve 89’u Aeroflot’a kiralanmıştır. Her iki havayolu da uluslararası uçuşları durdurdu ve uçakları yabancı topraklarda yeniden ele geçirme şansını ortadan kaldırdı.
Embry-Riddle Havacılık Üniversitesi’nde finans profesörü olan Vitaly Guzhva, “Genel fikir birliği şudur: İşte bu, onları kurtaramayacağız” dedi. Dr. Guzhva ve San Diego’da yakın zamanda düzenlenen bir endüstri konferansına katılan diğerleri, Uluslararası Taşımacılık Uçak Ticareti Derneği tarafından düzenlenen etkinliğin ana konusunun kiralama şirketlerinin içinde bulunduğu çıkmaz olduğunu söyledi.
Oradaki uzmanlar, genel olarak şirketlerin büyük kayıplar olasılığıyla karşı karşıya olduğu görüşü etrafında birleştiler. Bir havacılık danışmanlık firması olan Ishka’ya göre, tüm uçakların değeri 12 milyar dolar kadar. Dünyanın en büyük ticari uçak kiralama şirketi olan AerCap, IBA’ya göre Rusya’da diğer tüm şirketlerden daha fazla 142 kiralık uçağa sahip.
AerCap yorum yapmaktan kaçındı, ancak yakın tarihli bir mali açıklamada, Rusya’daki uçaklarının filosunun yaklaşık yüzde 5’ini oluşturduğunu söyledi.
Bir yorum talebine yanıt vermeyen SMBC Aviation Capital, Rusya’da kiraladığı 35 uçakla en çok riske maruz kalan ikinci işletme oldu.
Avrupa yaptırımlarına göre, İrlanda merkezli AerCap ve SMBC gibi kiralayanların Rus havayolları ile sözleşmelerini feshedip uçaklarını geri almak için 28 Mart’a kadar süreleri var. Perşembe günü, Singapur merkezli bir kiralama şirketi olan BOC Aviation’ın baş işletme görevlisi David Walton, 28 Mart’a kadar olan son tarihin yüzlerce uçağı ülkeden çıkarmak için “açıkçası gerçekçi olmayan bir zaman çizelgesi” olduğunu söyledi.
Şubat sonu itibariyle, Rus havayolları BOC’ye ait 18 uçak veya şirketin filosunun yaklaşık yüzde 4,8’ini kullanıyordu. Indiana firması Sage-Popovich’in uçakların geri alınmasını gerçekleştiren Nick Popovich, uçaklarını Rusya’dan geri almakla ilgilenen bazı büyük küresel kiraya verenlerin kendisiyle temasa geçtiğini söyledi.
Şirketlerin adını vermeyi reddetti, ancak çoğunlukla bunun kayıp bir dava olduğunu kabul ettiklerini söyledi. Bay Popovich, hala neler yapılabileceğini araştırdığını, ancak uçakları kurtarmanın hemen geçerli bir yolunu görmediğini söyledi.
Yapabileceğimizden emin olmadığımız bir görevi kabul etmeyeceğiz” dedi. “Hâlâ yasal olarak yapabileceklerimizi ve yapamayacaklarımızı araştırıyorum.” Uzmanlar, uluslararası uçuşlar durdurulmadan önce yurtdışında birkaç uçak kurtarılmış olsa da, her uçağa eşlik eden ve genellikle havayollarının kendileri tarafından saklanan titiz bakım kayıtları olmadan sahiplerine çok az fayda sağlıyor.
Ve bir uçak Rusya’da ne kadar uzun süre mahsur kalırsa, jetin gövdesi, motorları ve uçuş sistemleri üzerinde yapılan çalışmaların günlüğe kaydedilmemesi ve değerinin düşmesine neden olma endişesi o kadar artar.
ACI Aviation Consulting’in kurucusu ve CEO’su Quentin Brasie, “Bu kayıtlara sahip değilseniz, uçak neredeyse değersizdir” dedi. “Kelimenin tam anlamıyla varlığın kendisinden daha önemliler.” Uçakların Rusya’da tutulmasının mali sonuçları da geniş kapsamlı olabilir.
Bu tür uçaklar, bankalardan, finansal kiralama şirketlerinin kendilerinden ve menkul kıymetleştirilmiş borç yatırımcılarından gelen fonlar dahil olmak üzere çeşitli şekillerde finanse edilmektedir. Uzmanlar, sigortacılar ve reasürörlerin de tehlikede olabileceğini söyledi.
Bir veri ve analitik şirketi olan Russell Group’a göre, özellikle havacılık savaş sigortacıları endişeli ve 11 Eylül terör saldırılarından bu yana en büyük potansiyel kayıplarıyla karşı karşıya.
Sektör son yıllardaki yıllık kayıpları karşılamak için mücadele ederken, uçak sigortası primleri yıllardır artıyor.