Ukrayna’yı işgali uluslararası yaptırımlar getirdiğinden beri, bazıları Rusya’nın kendi uçağını yapabileceğini savunuyor. Yerli üretim, Airbus ve Boeing’den yaptırımlar nedeniyle uçak ve yedek parça temin edilemezliğini çözecek mi? Rusya’nın halihazırda MC-21, Sukhoi SSJ ve Turboprop Il-114-300 gibi yeni uçaklar için programları var .
Ama bir sorun var. Il-114-300 ve Tu-214 dışındaki diğer Rus uçakları yabancı parçalara ihtiyaç duyuyor. Rusya eninde sonunda Ruslaştırılmış versiyonlarla karşımıza çıkacaktır. Ama Rusya bu uçakları ihtiyaç duyduğu sayıda üretmekte zorlanacak. Çin ve CR-929 burada devreye giriyor.
Bu uçağın tasarımı, Rusya ve Çin arasında ortak bir çalışma. İki tarafın tasarım ve üretimdeki sorumluluk alanları üzerinde anlaşmaya varmasıyla projeye geçiş bir yıl önce geldi. Bu anlaşma ile, Çin ve Rusya, COMAC (Çin) ve UAC (Rusya) arasında bir ortak girişim olan CRAIC’i kurdu.
CR-929, Airbus A350 ve Boeing 787’ye benzeyen geniş gövdeli bir uçaktır. Her sırada 9 koltuklu uçak, 240 ila 440 yolcu kapasiteli bir dizi farklı versiyonla gelecek. Dışarıdan bakıldığında, 787’ye ürkütücü bir şekilde benziyor. Kokpit gösterge paneli de A350’ye oldukça yakın görünüyor.
UAC’nin MC-21’inin Airbus ve Boeing’in kullandığı tedarikçilerin çoğuna bağlandığını gördük. Bu nedenle, sistemlerde bazı güçlü benzerlikler şaşırtıcı değil. Diğer yeni Rus ve Çin tasarımları gibi, CR-929 da başlangıcında batı sistemlerine dayanıyordu. Ve başlangıçta, batılı şirketler bu sistemleri tedarik etmeye hevesliydi.
Yaptırımlar, tasarımcıların Rus ve Çin sistemlerini kullanmak için uçağı değiştirmek zorunda kalacağı anlamına geliyor. Kendi içinde, bu muhtemelen bir sorun değil. Rusya zaten MC-21 ve SSJ’yi Ruslaştırmak üzerinde çalışıyor. CR-929’un uçup hizmete girmesine daha yıllar olduğu için, mühendislerin bu sistemleri geliştirmek için zamana sahip olacaklar.
Ve henüz motorlardan bahsetmedik. Plan, başlangıçta batı motorlarını (GE, Rolls-Royce) kullanmaktı. MC-21’in Aviadvigatel PD-14 motorlarının büyütülmüş bir versiyonunu yapma planları vardı ama, bu kağıt üzerinde kaldı. CR-929 için ilk uçuş hedefi 2023’tü.
MC-21 ve SSJ-100 için sistemleri ve motorları oluşturmanın ve sertifikalandırmanın ne kadar büyük bir zorluk olduğunu biliyoruz, bu uzun yıllar alabilecek bir süreç.
Geçen Kasım ayında, Rusya’daki UAC’nin bir yan kuruluşunun CR-929 için ilk kanat üretimi üzerinde çalışmaya başladığını öğrendik. Bu şirket, MC-21 için kompozit kanat ve kanat kutusunu (Wing Box) yapıyor. Hem Airbus hem de Boeing’in üzerinde çalıştığı ilginç bir alan olan otoklav dışı teknolojiyi kullanıyor. Bu nokta Çin-Rus ilişkisinin bazı teknik zorluklarla karşılaşabileceği yer.