Değerli okurlar, THY’de yaklaşık 9 aydır devam eden Prim dizisinin sezon finali geçen hafta gösterildi ve sona erdi. Reytingleri bayağı da iyiydi. Yönetmen önceki bölümlerde merakı, ilgiyi diri tutmuş son haftalarda da beklentiyi giderek yükseltmişti. Ama sezon finali olan filmin son bölümü izleyicilerin önemli bir bölümünü memnun etmedi.
Bay Hamdi’nin icadı olan havuç-sopa stratejisi halefleri tarafından da titizlikle uygulanıyor. Çok çalışın, dinlenmeyin, bize çok kar ettirin biz de size ekstra para verelim. Fedakarlık yapmazsanız, limitleri zorlamazsanız biz güzel karlar edemezsek, size Toplu Sözleşmelerde soğuk bakarız, bu karı daha az personelle elde etmek için bazılarınızı kapıya koyarız.
Şimdi geriye dönüp bir mukayese yapalım. 2015 yılında şirket 1 milyar dolar kar etmiş. Bunun karşılığında Nisan 2016’da tüm personele 5000 TL fiks prim vermiş. O tarihteki 2.84 TL/dolar kuruna göre 1.760 dolar ediyor. 2022 yılının ilk 9 ayında elde edilen kar ise ikiye katlamış ve yaklaşık 2.1 milyar dolar olarak gerçekleşmiş. Yani kabaca kar artışına göre 1.760 doları iki ile çarparsak en az prim alanın 3520 dolar alması gerekiyor. 18.60 TL/dolar kuru üzerinden 65.500 TL prim ödeme tabanı olması gerekiyor. Oysa bakıyoruz, pilotlar ve kabin amirlerinin bir bölümü hariç kalan tüm personelin aldığı prim bu rakamın altında kalmış. Şirketin yaklaşık % 75’i, 40 ila 60 bin lira arasında prim almış. Bakın 2020 yılından bugüne kabin ve kokpit ekipleri iç edilen Pazar mesailerini hesaplasın, emin olun bu primden daha fazla tutar. O halde “THY prim adı altında, 34 aydır kestiği Pazar mesailerini verdi.” desek abartmış olmayız sanırım.
PANDEMİ KAYIPLARININ ÜSTÜNE BİR SÜRAHİ SOĞUK SU !
Tabii bir de işin pandemi boyutu var. Kafadan 1,5 yıl boyunca insanlar yarım maaşa talim etmişlerdi. Düşünün bir kaptanın aylık kaybı yaklaşık 30.000 TL ise 1,5 yıllık 540.000 TL’ye ulaşmıştı. Eee ne veriyorsunuz kaptana 200.000 TL…Her çalışan bu mantıkla pandemi zararını hesaplayıp alınan primin pandemi zararını bile gidermekten ne kadar uzak olduğunu hesaplayabilir. Tamam, İlker Aycı giderayak hiç de fena sayılmayacak bir zam verdi ama o zam 2022 Ocak ayından geçerli idi. Geçmiş kayıplar ne olacak peki?
Bay Hamdi’nin işçiye az zam vermek için bulduğu bir formüldü bu prim işi. Hatta işin öyle suyunu çıkardılar ki, yetkili sendika ile anlaşarak Toplu Sözleşme imzalandığında “imza parası ” diye bir usül icat ettiler. Başlık Parasını biliyorduk ama İmza parasını ilk kez duyduk THY’de…
İşte o nedenle ısrarla yazıyorum Prim de istemem, özveride de bulunmam. İşveren olarak senin görevin benim paramı zamanında ve eksiksiz olarak ödemendir. Kötü günler için artık nasıl yaparsın bilmem, ihtiyat akçesi mi ayırırsın, başka tedbir mi alırsın, o senin görevin…Haa diyeceksiniz ki, şirket uçakları yere indirdi, para kazanamıyor ki maaş ödesin. Doğru da, pandemide ödeyemedi isen personele borçlanır, işler düzelince pandemide ödeyemediğin maaş alacaklarımı peyder pey ödersin. Faiz falan da istemem. Pandeminin faturasını bana niye kesiyorsun? Çin’de yarasa çorbasını içen ben miyim? Kaldı ki, kargodan dünyanın parasını kazandın pandemide… Avrupa’da, aylar boyunca en fazla uçan havayoluydun…
ÖDENMEYEN PROMOSYONUN SORUMLUSU KİM?
Bu noktada promosyonu ayırmak gerekiyor. Daha önce de yazdım. Promosyon parası, çalışanın anasının ak sütü gibi hakkıdır. İşverenin buradaki rolü aracılıktır. Banka üzerinden geçirdiği milyarlarca liralık maddi gücünü kullanarak yüksek bir oranla anlaşmayı yapar ve aradan çekilir. O banka da her ay personelin hesabına paşa paşa o parayı öder. Bu sistem çalışmıyor mu, üyelerden her ay milyonlarca aidat alan yetkili sendika Hava İş devreye girer, üyesinin hakkını korur. Korumuş mu bugüne kadar? Korumamış. O zaman hesabı soracağınız yer hem işveren hem de yetkili sendikadır.
10 KASIM
84 yıldır olduğu gibi bu 10 Kasım sabahında da yüzyılın en büyük devrimcisi Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü selamladık. O’nun yüzünü görmeyen, O’nun devrinde yaşamayan 7’den 70’e vefalı milyonlarca insanın 1 dakikalık saygı duruşunu tüm dünya hayranlıkla izledi. Yolun yolumuzdur. Ruhun şad olsun büyük ve eşsiz Önder…
Adam prim verdi suçlu oldu olaya bak. Hiç vermeseydi kimse bir şey diyebilir miydi? Diyemedi. Çünkü bu yasal bir ödeme değil. Vermese vermezdi yani. Verdikten sonra da siz kazandiniz anamızın ak sütü gibi helal olsun dedi. Madem beğenmiyorsunuz o zaman geri EFT yapın şirkete. Hem parayı alıp hem de dırdır etmek insan olana yakışmaz
Gönül ister ki prim en az 100.000 TL olsun fakat bu şirketin çalışanları her zaman özveri yapmayı bilmişlerdir; basiretsiz yöneticilerin nesli hala tükenmedi fakat Dr. Ahmet Bolat’ın niyetinin samimi olduğuna inanıyorum; gün gecenin en karanlık anından sonra bir anda değil kademeli doğar; sabırla ve destekle tüm sorunların üstesinden gelinir. Bu nedenle prim kısmındaki eleştirilerinize katılmıyorum.