Bir uçağı uçurmak yoğun bir teorik ve pratik eğitim gerektirir. ABD Malibuda yer alan HRL şirketi laboratuarındaki araştırmacılara göre deneyimli pilotların kaydedilmiş beyin paternleri referans alınarak transkraniyal doğru akım stimülasyonu (tDCS) yoluyla acemi pilot becerilerinin geliştirilebileceği ortaya konmuştur.
Matthew Phillips konuyla ilgili 6 ticari ve askeri pilotun beyin aktivitesi paternlerini ölçtüklerini ve daha sonra bu paternleri gerçek bir uçuş simülatöründe acemi pilot deneklere uçağı kullanmayı öğrenirken aktardıklarını belirtiyor.
Frontiers’in Human Neuroscience dergisinde açık erişimli bir makale olarak yayınlanan çalışma, gömülü elektrot başlıklar aracılığıyla beyin stimülasyonu alan acemi pilotların, sahte stimülasyon alanlara kıyasla beceri tutarlılığında yüzde 33’lük bir artış ile pilotluk yeteneklerini geliştirdiğini ortaya koymuştur. Phillips konuyla ilgili olarak simülasyonda uçağın inişi sırasında ortalama g-kuvvetini ölçtüklerini ve bunu sahte beyin stimülasyonu alan kontrol denekleriyle karşılaştırdıklarında anlamlı farklılıklar olduğunu belirtmiştir.
Araştırmacılara göre pilotun beceri gelişimi farklı bilişsel yetilerin senteziyle meydana gelir. Bu bilişsel yetiler el becerisi, mental aritmetik, bilişsel esneklik, vizüo-mekansal akıl yürütme ve çalışma belleği şeklinde sıralanır ve bu yetilerin çoğu tDCS ile arttırılabilir.
Yapılan çalışmada, transkraniyal doğrudan akım stimülasyonunun (tDCS) pilotların simülasyon eğitimi sırasında öğrenme becerisi ve performansını iyileştirmek için nöronal işlevi değiştirip değiştiremeyeceği hipotezi test edilmiştir. Baskın olarak sağ elini kullanan rastgele seçilmiş 32 katılımcı 4 gün ard arda yapılacak çift kör deneyi kabul ederek çalışmaya alınmıştır. Yapılan araştırmada bir çalışma belleği alanı olan sağ dorsolateral prefrontal korteks (DLPFC) ve sol motor kortekse (M1) odaklanılmıştır. Deneyde DLPFC ve M1 alanına sahte veya anodal yüksek çözünürlüklü tDCS uygulanmıştır. Orta hat frontal teta bandı aktivitesini izlemek için sürekli elektroensefalografi (EEG) kullanılırken nöronal aktiviteyi anlamak ve kan oksijenlenmesini izlemek için fonksiyonel yakın kızılötesi spektroskopi (fNIRS) kullanılmıştır. Çalışma sonucunda iki grup arasında öğrenme hızlarında önemli ölçüde farklılık olduğu saptanmıştır. DLPFC stimülasyon grubunda uçuş ve n-back görevlerinde katılımcılar arası davranışsal değişkenliğin önemli ölçüde azaldığı belirlenmiştir. Ayrıca tDCS gücü arttıkça DLPFC ve motor korteksin(M1) nöronal işlev ve pilot reaksiyonu arasında daha güçlü bir bağlantı sağlandığı tespit edilmiştir.
Araştırmacılar uçuş simülasyonu eğitimi için X-Force PC’nin XForce Dream Simulator paketini ve Laminar Research’ün X-plane 10 uçuş simülatörü yazılımını kullanmışlardır.
Geçmişteki araştırmalar, tDCS’nin hem hastaların felçten daha çabuk kurtulmasına yardımcı olabileceğini hem de sağlıklı bir kişinin yaratıcılığını artırabileceğini göstermiştir; HRL’nin yeni çalışması, tDCS’nin pratik öğrenmeyi hızlandırmada etkili olduğunu gösteren ilk çalışmalardan biridir.
Phillips, beyin stimülasyonu ile öğrenmeyi artırma uygulamasının hızlı öğrenmeyi sıradan hale getirebileceğini düşünüyor. Bunun yanısıra beyin stimülasyonu protokollerini optimize etme, bireyselleştirme ve adapte etme konusunda daha fazla şey keşfettikçe, bu teknolojilerin eğitim ve sınıf ortamlarında rutin olarak kullanılacağını ifade ediyor. Beyin stimülasyonunun sürücü eğitimi, SAT hazırlığı ve dil öğrenimi gibi dersler için de uygulanmasının mümkün olduğunu sözlerine ekliyor.
Uçuş Fizyoterapisti Cumali ALTUNDAĞ
