Türkiye’nin Rusya’dan S-400 alma kararı sonrası program ortaklığından çıkarılması beklenen F-35’ler konusunda dikkat çekici bir gelişme yaşandı. Üretici firma Lockheed Martin, Pentagon’a yüzde 8.8 oranında indirim yaptı. Bu yolla, Türkiye’nin programdan çıkarılması sonrası programa başka ülkelerin katılmasının amaçlandığı belirtiliyor.
ABD Savunma Bakanlığı, F-35 savaş uçaklarının üretici firması olan Lockheed Martin’le proje için yüzde 8,8 oranında indirim konusunda uzlaşı sağladı. Uzlaşının, Türkiye’nin de parçası olduğu ancak Rus yapımı S-400 sistemi alımı sebebiyle çıkarılma riskiyle karşı karşıya olduğu programa başka ülkelerin katılmasının önünü açabileceği belirtiliyor.
BİR YILLIK BEDEL DÜŞÜRÜLMÜŞ OLDU
Reuters haber ajansına konuşan Pentagon yetkilisine göre, ABD Savunma Bakanlığı Lockheed Martin’le en son verilen F-35 siparişlerinde yüzde 8,8 oranında indirim yapılması için el sıkıştı. Böylece her savaş uçağının 80 milyondan daha az bir maliyetinin olacağı takvimden neredeyse bir yıllık bedel düşülmüş oldu.
Pentagon üç yıl içinde F-35 anlaşmasının değerinin 478 adet F-35 uçağı için 34 milyar dolar olacağını belirtti. Bugüne kadar üretilen en pahalı savaş uçağı olma özelliğini taşıyan uçakların 12’inci partisi için nihai anlaşmanın ise ağustos ayında imzalanması bekleniyor.
Lockheed Martin ile Pentagon arasında varılan ön uzlaşı ilk yılı ayrıntılandırıyor ve sonraki iki yıl için de üzerinde mutabık kalınan seçenekleri listeliyor. ABD Kongresi bu yıllar için yıllık bütçeyi onaylayana kadar resmi olarak alım yapılmayacağı için ön uzlaşmada farklı seçenekler yer alıyor.
HER BİR UÇAKTA YAKLAŞIK 8 MİLYON DOLAR İNDİRİM
ABD Savunma Bakanlığı Müsteşarı Ellen Ford, bu yıl için varılan anlaşmanın her F-35 uçağının maliyetini 89,2 milyon dolardan 81,35 milyon dolara indirdiğini söyledi. Alımın ikinci ve üçüncü yıllarını kapsayan seçenekler uyarınca da her savaş uçağının fiyatının 80 milyon doların altına düştüğünü belirtti. Sonraki yıllarda yılda 160 F-35 savaş uçağı üretileceği belirtiliyor.
F-35 programı uzun süredir filoyu 3 bin savaş uçağını kapsayacak şekilde genişletmek ve F-35’in birim fiyatını da 80 milyon doların altına düşürmeyi amaçlıyordu.
YENİ FİYATLAMA DAHA FAZLA MÜŞTERİ ÇEKECEK
Lockheed Martin’in gelirinin önemli bir parçası olan F-35 projesi kapsamında son dönemde maliyeti kontrol altına almak için daha ucuz şirketler bulmak amacıyla ihale düzenliyor. F-35 projesinde yapılan yeni fiyatlamanın F-35 programına daha fazla sayıda yabancı müşterinin katılmasını teşvik edebileceği belirtiliyor. Lockheed Martin yöneticileri F-16 savaş uçağı bulunan her ülkenin potansiyel bir müşteri olduğunu belirtmişti.
Pentagon’un F-35 projesinden sorumlu olan Koramiral Mathias Winter Kongre’ye verdiği ifadede olası F-35 müşterileri arasında Yunanistan, Singapur, Romanya, İspanya ve Polonya’nın olabileceğini söylemişti. F-35 gibi yabancı ülkelere yapılan satışlar Pentagon’un savunma şirketi ve yabancı bir hükümet arasında aracı konumunda olduğu hükümetlerarası anlaşmalar olarak değerlendiriliyor. Finlandiya, İsviçre ve Birleşik Arap Emirlişkleri de F-35 alımını değerlendiren diğer ABD müttefikleri arasında yer alıyor.
TÜRKİYE HANGİ PARÇALARI ÜRETİYORDU?
Türk savunma sanayi şirketleri iniş takımı, yakıt haznesi gibi parçaları dahil olmak üzere F-35 uçaklarının yaklaşık 937 adet parçasını üretiyor. Türkiye F-35 programının ortaklarından biri olarak toplam değeri 9 milyar doları bulan 100 F-35 savaş uçağı almayı planladığını bildirmişti.
Ancak ABD’den geçtiğimiz hafta Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 füze savunma sistemi nedeniyle F-35 programındaki rolünü askıya alma yönünde adım gelmiş, ABD Savunma Bakan Vekili Patrick Shanahan Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’a yazdığı mektupta Amerika’da F-35 eğitimi alan Türk pilotların 31 Temmuz’a kadar ayrılacakları ve program kapsamında yeni eğitim verilmeyeceğini bildirmişti.