Değerli okurlar, THY’de Toplu İş Sözleşmesi geldi çattı ama ortada hiçbir hareket yok. Diyeceksiniz ki, Hava iş ne yapsın? THY ne derse o olacak. Toplu Sözleşmede yıllar boyunca elde edilen kazanımlar birer birer kaybedilirken THY’ye kafa tutacak hali de yok, mecali de…
Tam bu aşamada pazar mesaileri ile ilgili davanın sonuçlanması Toplu Sözleşme sürecinin ortasına bomba gibi düştü. Aslına bakarsanız, bu dava sendikanın görüşmelerde elini güçlendirecek bir gelişme. Zaten Ahmet Bolat’tan da ertesi gün karşı hamle geldi. Bay Hamdi’nin THY’ye armağanı(!) prim kartını açıverdi. Böylece dava sonucuna bağlı olarak büyüyen öfkeyi yatıştırmayı denedi. Bunu yaparken de, doğrudan pilot ve kabin memurlarını ilgilendiren bir hak kaybını, tüm çalışanlara hatta iştirak çalışanlarına prim sözü vererek gidermeyi düşündü. hiç kuşku yok ki, bu bonkörlüğün ve çok da hesaplanmadan verilen bu ani reaksiyonun acısının Toplu Sözleşmede THY çalışanlarına daha az zam olarak etki edeceğini söylemek yanlış olmaz. Bu noktada, Hava iş’in Temmuz’da verilen prime itiraz edip aylık ücretlere ekstra zam olarak yansıtılması konusunda gösterdiği iradeyi bu kez ortaya koyamadığını eklemekte yarar var. Bu sessizliğin, mahkeme kararında yer alan “THY’nin çalışanların yararına uygulayacağı hak ve menfaatler için sendikanın onayına gerek olmadığı” şeklindeki hükmün de etkisi olduğu anlaşılıyor. Bolat’ın bu hamlesi aslında, THY’nin “bundan böyle de pazar mesailerini vermemek, geriye dönük de ödeme yapmamak” olarak açıkladığı kararın yarattığı tepkiyi yatıştırmanın yanısıra Hava iş sendikasını Toplu Sözleşme sürecinin başında bileğini bükme ve etkisizleştirme amacına da hizmet edecek gibi görünüyor. Aslında bu olayın mucidi de, stajını bakkallık ve fırıncılıkta yapan, serbest muhasebeci Bay Hamdi’dir!
TOPLU SÖZLEŞME SÜRECİ NASIL SABOTE EDİLİR?
Birçoğumuz unutmuşuzdur. 1 Ocak 2009 tarihinde başlayan 22. Dönem Toplu İş Sözleşmesi görüşmeleri devam ederken işçiyi yanına çekmek ve Atılay Ayçin’in başkanı olduğu Hava İş sendikasını etkisizleştirmek amacıyla 24 Mart 2009 tarihinde ilk 6 ay için % 6 zam yaptığını açıklamıştı. Gerekçe de ilginçti: “Çoğunluk tespiti ve yetkiye ilişkin prosedürün uzaması.” Düşünün, çalışanların neredeyse tamamının üye olduğu bir sendikaya karşı “Dur bakalım gerçekten üye sayın yeterli mi” diyerek itiraz edip süreci savsaklayıp sonra da “süreç uzuyor, hadi size bir kıyak yapalım, sendikayı boşverin , size % 6’yı peşinen verdim.” demek ancak emeğe, iş barışına, sendika kurumuna saygısı olmayanların akıl edebileceği bir formüldü.
Şimdi de benzer bir formülün işletildiği ve “önden yüklemeli” TİS sürecinin başlatıldığı anlaşılıyor.
Evet, 3 yıldır ödenmeyen Pazar mesaileri konusunda THY kadar Hava İş’in de çok ağır bir sorumluluğu var. 2020 başında kaldırılan Pazar mesaileri sorunu ortada dururken 2020 yılının sonunda koşarak 27. Dönem Toplu İş Sözleşmesini imzalayan kimdi? Hava İş…
“Pazar mesai konusunda eski uygulamaya dönün, bu hakkı geri verin” demesi gereken ve bunu 27. Dönem TİS için ön şart olarak masaya getirmeyen kimdi? Hava İş…
Bu saatten sonra masaya yumruğunu vurmaya yeltensen ne olacak? Netice alabilecek misin? Dama sormuşlar “Adın ne?” Mülayim demiş. “Sert olsan ne yazar” diye cevaplamışlar. İşte Hava İş maalesef bu durumda. Tarih tekerrürden ibarettir. Yine TİS masasında esip gürleyecekler, sonra da sözde “kafa karışıklığını gidermek” bahanesi ile Pazar mesailerini kökten silecek sözleşmeyi imzalayacaklar.
YAPILMIŞ MESAİNİN DAVASI OLMAZ !
Gelelim şu meşhur davaya… Geçtiğimiz hafta açıklanan Pazar Mesaileri davasına ilişkin her iki tarafın da “biz kazandık” açıklamalarını hayretle okuduk. Körün fili tarif etmesi gibi bir durum.
Bir grup kör adamı bir filin yanına getirirler ve her birisini filin farklı bir yerine götürürler ve onlardan, elleriyle fili tutmalarını isterler.
Sonra da, tuttukları bu şeyin “neye benzediğini” tarif etmelerini söylerler.
Körlerden bir tanesi, filin kuyruğunu tutmuştur ve şöyle söyler: “Fil bir halata benziyor.”
Bir diğeri, filin hortumunu tutmuştur ve şöyle der:
“Fil, iri bir yılana benziyor.”
Üçüncüsü, filin dişlerini tutmuştur ve şunları söyler:
“Fil, bir mızrağa benziyor.”
Dördüncü kör, filin gövdesini tutmuştur, o da şunu söyler:
“Fil, bir duvara benziyor.”
İşte Hava İş ve THY’nin dava sonucunu yorumlamaları da buna benziyor. Eee birader futbol maçı değil ki bu, VAR’da inceletebilesin.
Hukukçu değiliz, Dolayısı ile, kimin kazandığını bilemeyiz.
Sonuçta davayı Hava iş kazanmışsa bile uygulayacak olan THY… “Hadi kardeşim gidin mahkemeler orada. Alacaklarınızın hesaplanarak ödenmesi için bireysel davanızı açın.” Derse ne yapacaksınız? Nitekim Hava İş avukatının ekip terminalinde “Ben bazı arkadaşlar için bireysel dava açtım” demesi de bunu göstermiyor mu? Sayın avukat davanın konusuna ve seyrine göre “çalışanlara 3 yıldır ödenmeyen Pazar mesaileri faizleri ile birlikte ödensin” diye bir kararın çıkmasının mümkün olmadığını bilmez mi? Bildiği için de, daha dava sonucu açıklanmadan bazı personel için bireysel dava açmış anlaşılan…
Dediğim gibi, kimin kazandığını bilmiyoruz.. Ama kimin kaybettiğini çok iyi biliyoruz. Çalışanlar kaybetti.
Ama bunun sebebi de çalışanların büyük çoğunluğudur. Nazım’ın şiirinde dediği gibi,
“Ve açsak, yorgunsak, alkan içindeysek eğer
ve hâlâ şarabımızı vermek için üzüm gibi eziliyorsak
kabahat senin,
— demeğe de dilim varmıyor ama —
kabahatın çoğu senin, canım kardeşim!”
Hava iş’ten istifa edip yetkisini düşürmek gibi e-devlet üzerinden yapılacak basit bir işlemle tepkini göstermediğin için bütün bu başına gelenler. Bir sözüm de “Hava İş içinde kalarak mücadele edelim, sendikamızı geri alalım “diye düşünenlere. O iş geçti artık. 300 delegeli Hava İş Genel Kurulunda, yaklaşık 18.000 uçuş personelinin taş çatlasa 65-70 delege ile temsil edilebildiği, havacı delegelerin salt çoğunluğu bile bulamadığı, tüzüğün buna uygun olarak düzenlendiği bir sendikada yönetimi nasıl değiştireceksin? Niyet halis ama matematik de ortada.
Şimdi bekleyelim bakalım, THY yönetimi çalışanlar için yeni TİS’te % kaç zam uygun görecek? Yine bir seferlik ödenen, maaşa etkisi ve bereketi olmayan primlerle kafamızı nasıl karıştıracak?