Geçen haftaki yazımda, uçak bakım işlemi sırasında meydana gelen bir kazanın analizini yaparken genel bir yaklaşım olna Human Factors (İnsan Faktörü) nün önemine dikkat çekmeye çalıştım. THY Teknik A.Ş içinde insan hatasına dayalı olayların ne sıklıkta olduğunu net olarak bilemiyorum ama Heinrich Üçgenine göre rakamların dikkat çekici noktada olduğunu söyleyebilirim.
İnsan faktörü ve insan hatasına dayalı kazalar hakkında yapılan araştırmalardan en ünlüsü amerikalı iş güvenliği öncüsü Herbert William Heinrich tarafından oluşturulan ve “Heinrich Üçgeni” olarak bilinen çalışmadır. Heinrich Üçgeni, bir işyerinde olaylar ve kazalar arasındaki rakamsal münasebeti gösteren bir üçgendir bu üçgene göre;
Heinrich Üçgeni
300.000 Riskli davranış (Takribi)
3000 Kılpayı atlatılan kaza (Takribi)
300 Kayıtlı Yaralanma Olayı
30 İşgünü kaybıyla sonuçlanan kaza
1 Ölümlü kaza; şeklinde bir ilişki oranı kurulmaktadır.
Bu oranlara bakılınca THY Teknik A.Ş’de her gün onlarca kılpayı atlatılan kaza durumu oluşmakta. Bundan 1,5 yıl kadar önce başka bir teknisyenin “İsmi Şentürk Çavuş du” de kazada hayatını kaybettiğini hatırlamak yazı için önem arz ediyor. birer yıl arayla 2 teknisyenin öldüğü bir işyerinde iş güvenliği konularında ciddi eksiklikler olduğunu kabul etmek bir uzmanlık gerektirmemektedir. Özetle; THY TEKNİK A.Ş TEHLİKELİ BİR İŞ YERİDİR.
Peki bu tehlikenin kökeninde ne yatıyor?
Aslında cevap o kadar kısa ki; PARA..!
NEDEN PARA?
Para sebebiyle insan ölümlerinin yaşanması tarihten gelme bir durum olduğu için bize yabancı gelmez. Zira tüm savaşlar o veya bu şekilde paraya dayanır. Hem ülkemizde hem de ABD de önemli bir problem olan binlerce insanın katili mafyalar veya gangsterler de bütünüyle para temelli organizasyonlardır. Şekil olarak suçlular ve savaşçılar şiddet göstererek öldürmektedirler. Modern iş hayatında ise bu cinayetler daha karmaşık ve gizli şekillerde vuku bulmaktadır.
THY Teknik A.Ş oldukça büyük yatırımlar yapmış bünyesine daha yeni HABOM şirketini almış bir firma. Her yıl 500 civarında insanı işbaşı yaptırıyor. Büyüme yaşarken şirket bazı konularda eksiklikler yaşıyor. Bahsedilen eksikliklerden birisi de yetersiz personel ve yetersiz uzmanlaşmış işgücüdür. Noksan kısımların kapatılması için de uygulanan yöntem ise tahmin edebileceğiniz gibi çalışanlara daha “esnek” ve “verimli” çalışılması için baskı kurulmasıdır. Bahsettiğim metazorinin sonucunun nerelere ulaşabileceğini zaten SOMA’da ve THY Teknik A.Ş’de hep beraber gördük.
Sözü uzatmadan bağlamak istediğim noktaya gelelim. Havacılık sektöründe kurallar oldukça sıkıdır. Kuralların sıkılığının nedeni yapılan hataların bedelinin ağır olmasından kaynaklıdır. Bunu bile bile bu kurallara uymadan çalışmayı dayatmak mutlaka kanlı sonuçlar doğuracaktır.
THY Teknik A.Ş yöneticilerine tavsiyem; şimdiye kadar ki kazaların kök nedenlerini iyi etüt ederek bundan sonra olması muhtemel kazaları engelleyecek şekilde kurallı çalışmanın gereklerine uymaya başlamalarıdır.
Ata