2008 krizi sonrasında yükselen maliyetler ve düşen yolcu sayıları, 9 yıl içinde havayolu şirketlerinin büyük kısmını göklerden sildi. Dün iflasını açıklayan İngiliz Monarch ise, 2017 yılı içinde batan dördüncü firma oldu.
Şirketler arasında artan çetin rekabet, havacılık sektörüne de yansıdı. Büyük havayolu şirketleri daha fazla büyürken, küçük olanlar ise ya iflas ediyor ya da kendinden büyükler tarafından satın alınarak göklerden çekiliyor. Dün beklenmedik bir şekilde iflasını açıklayan İngiltere merkezli Monarch Airlines ise bu durumun son örneği oldu. İngiliz havacılık tarihinin en büyük iflası olarak değerlendirilen gelişme, 300 bin rezervasyonun iptal olmasına neden oldu. Dönüş biletini satın almış 100 bin Monarch Airlines yolcusunun ise, gidecekleri yere nasıl ulaşacağı henüz netlik kazanmadı. 2 bin 500 kişinin çalıştığı ve 2016 yılında 6 milyon yolcu taşıyan Monarch Airlines, son olarak 214 milyon sterlin zarar açıklamıştı. 1967’de kurulan Birleşik Krallık’ın en büyük beşinci havayolu şirketinin iflasının, 900 bin yolcuyu olumsuz etkileyeceği bildiriliyor.
CİROLAR % 20 ERİDİ
2008’deki küresel kriz, havayolu şirketlerini diğer sektörlerden daha fazla etkiledi. Bu dönemde gerçekleşen yolcu ve yük sayısındaki azalmalar, havayolu şirketlerinin cirolarını ortalama yüzde 20 oranında düşürdü ve sektörün büyüklüğü de 475 milyardolara kadar geriledi.
Habertürk’ten Yiğitcan Yıldız’ın haberine göre krizden bir yıl sonra 2009’da, dünya çapındaki havayolu şirketleri bilançolarında toplam 9.9 milyar dolar zarar gösterdi. Söz konusu dönemde, başta İspanya, Rusya ve Suudi Arabistan olmak üzere yaklaşık 90 havayolu şirketi iflasını açıkladı. Sadece 2017 yılında ise, aralarında Almanya’nın en büyük ikinci şirketinin de olduğu birden çok oyuncu yaşadığı ekonomik sorunlara boyun eğdi.
2008 krizinden sonra bir daha toparlanamayan Air Berlin, ağustos ayında iflas bayrağını çekti. 8 bin çalışanı, 122 uçağı bulunan ve 2016 yılında 29 milyon yolcu taşıyan Air Berlin, Almanya’nın ikinci ve Avrupa’nın ise yedinci büyük havayolu şirketi konumundaydı. Şirketin boçlarının, 1.2 milyar Euro’yu bulduğu bildirildi. Mayıs ayında ise diğer bir Avrupalı şirket olan Alitalia, iflas kararı aldı. 10 yıl içinde ikinci defa iflas açıklayan şirket, düşük-maliyetli (low-cost) rakipleri ile rekabette zorlandığı için söz konusu kararı aldığını duyurdu. 3 ay içinde art arda iflas açıklayan iki şirketin aynı kıtada yer almasından başka bir ortak özelliği de, büyük ortaklarının Birleşik Arap Emirlikleri merkezli Etihad Havayolları olması.
İFLASTAN KURTULMAK İÇİN GÜÇ BİRLİĞİ YAPTILAR
Artan rekabet havacılıkta şirket evliliklerini gündeme getirdi. Avrupa’da Lufthansa ile Swiss Air ve Air France ile KLM güç birliğine gitti. Amerika’da ise Delta ile Northwest şirket evliliği yaparken, United ile Continental Airlines da birleşerek yok olmaktan kurtuldular. Havadaki mücadelede ayakta kalabilmek için şirketler birliklere üye olmayı da seçiyor. Dünya genelinde Star Alliance, IATA, SkyTeam ve Oneworld olmak üzere üç büyük havayolu şirketleri birliği bulunuyor. THY Star Alliance üyeliğini şeçerken, bir diğer Türk şirketi Pegasus ise IATA üyesi olarak faaliyetlerini sürdürüyor.
2017 YILI BİTMEDEN 4 ŞİRKET İFLAS AÇIKLADI
İflasını açıklayan Monarch Airlines’in Genel Müdürü Andrew Swaffield, “Mısır, Tunus ve Türkiye’deki olumsuz gelişmeler, iflasımızda etkili oldu” dedi.
THY’DEN KISKANDIRAN ATAK
2008’de uçak sayısı 110 olan şirket, 2016 sonunda bu sayıyı 300’e çıkardı.
Avrupalı büyük şirketlerin iflas bayrağı çektiği dönemde THY, Ağustos 2017’de rekor kırarak yüzde 84.3 doluluk oranına ulaştı. Şirket, geçtiğimiz ay 40 adet geniş gövdeli uçak alacağını açıklayarak da, büyümesini sürdüreceğinin sinyalini verdi.
Dünya havacılık sektörü 2008 ekonomik kriziyle boğuşurken, aynı dönemde Türk Hava Yolları (THY) yolcu ve uçak sayısını artırmaya devam etti.