Almanya’nın başşehri Berlin’de biri Tegel diğeri Schönefeld olmak üzere iki havalimanı var. Bundan yıllar önce Berlin’e yeni bir havalimanı planlanıp inşa edilmeye başlandı : Flughafen Berlin Brandenburg (FBB). Resmi adı; Berlin Brandenburg Airport Willy Brandt. Willy Brandt, Almanların çok sevdiği Berlin’in belediye eski başkanı ve Almanya’nın efsane Şansölye’si idi. Berlin’in yeni havalimanı 31 Ekim 2020 tarihinde açıldı. FBB, Berlin’in Brandenburg bölgesindeki Schönefeld Havalimanı’nın ana binasını ve bazı pistlerini kullanıyor. FBB’nin 3 terminali var : T1 ve T2 yeni terminaller olup tarifeli uçuşlara, T5 adı verilen Schönefeld’in mevcut terminal binası ise tatil ve charter uçuşlarına hizmet edecek.
Berlin Duvarı Kasım 1989’da yıkılmasından ve iki Almanyanın birleşmesinden önce, 70’li yıllarda THY uçuşları, o zamanlar Doğu Almanya topraklarında olan Schönefeld Havalimanı’nı kullanırdı. THY bu uçuşlarında genel olarak Berlindeki Türk çalışanlarına hizmet veriyordu. O zamanlar Doğu Almanya (DDR-Deutsche Demokratische Republik- Alman Demokratik Cumhuriyeti), Erich Honecker’in başkanlığında Rusya’nın kontrolu ve sert komünist rejim altında idi. Doğu Berlin’e inen ve Türkiye’ye uçacak yolcularımız Doğu Almanya polisinin eskortluğunda bir sürü kontrol noktalarından (en bilineni Check Point Charlie) geçerek sıkıntı ile Doğu veya Batı Berlin’e geçmek zorunda kalırlardı. B707’lerle görevli olarak uçtuğum için biliyorum, uçağımız Schönefeld apronuna park edince 3-4 kaleşnikoflu asker gelir, birisi uçağın burnunda, diğerleri sol-sağ kanatların altında dururlardı. Bu silahlı askerler sivil bir yolcu uçağının başına neden gelirler, kimi kimden koruyorlardı? bilemiyorum.
Berlin’deki TXL kodlu Tegel Havalimanın gerçek adı Berlin Tegel Airport Otto Lilienthal’dır. Havalimanına adı verilen Otto Lilienthal, Uçan Adam ünvanı ile tanınan bir alman mucit. Kuşların uçuşunu inceleyerek bununla ilgili kitaplar yazmış ve kendisinin tasarladığı tek ve çift kanatlı planörlerle 2.000 den fazla uçuş gerçekleştirmiş, adı Uçan Adam’a çıkmış. Otto Lilienthal 48 yaşındayken, 9 Ağustos 1896 tarihinde, planörünün 17 metreden düşmesi sonucu omurgası kırıldı ve ertesi günü hayatını kaybetti. Tegel Otto Lilienthal Airport artık kapalı ve bundan böyle Berlin’de artık bir adet havalimanı olacak. Berlin Brandenburg Flughafen Holding GmbH şirleti, 2 Mayıs 1991 de kuruldu. Şirketin 3 ortağı var: Berlin Şehir %27, Brandenburg Şehir %27 ve Alman Devleti %26.
FBB’nin planlanması 15 yıl sürdü. İşlerin bu kadar yavaştan alınmasının önemli bir nedeni belki de Berlin’de faal 2 havalimanının olması olabilir. Ve inşaata sonunda 2006 yılında başlandı. İnanılması çok zor ama, plan ve projelerde 550.000’den fazla teknik hata tespit edildi. Bir örnek olarak; otomatik yangın söndürme sistemi test edildiğinde bazı vanalar gerektiği zamanda açılmadı, sonradan açılanlar kapatılamadı, limit dışı yüksek basınç uygulandığı için boruları patladı. 29 yıl süren hazırlık, planlama ve inşaat Almanya’ya milyarlarca Euro’ya mal oldu, Almanya ve Almanlar için bir travmaya dönüştü. 29 yıl süren kâbus nihayet 31 Ekim 2020 tarihinde son erdi ve FBB açıldı, Almanya’nın 3. Büyük havalimanı oldu. Unutmadan, Berlin’de 2008 yılında kapatılan bir de Tempelhof havalimanı vardı.
FBB’nin açılmasından 7 ay sonra, bu haftanın başlarında, Berlin’e 60 yıl hizmet veren Tegel Havalimanı resmi olarak havalimanı olmaktan çıktı. Bunun havaalanı maliyetlerinin ortadan kalktığı anlamına geldiğini düşünebilirsiniz, ancak durum hiç de öyle değil. Önümüzdeki üç ay içinde, havalimanının bazı kısımları en az 6 milyon Euro harcanarak sökülecek. Her yıl ortalama 25 milyon yolcuya hizmet vermiş bir tarih sona eriyor böylece.
Son yıllarda Çin Pekin’deki Daxing’den İstanbul’un yeni havalimanına kadar dünya çapında birçok yeni havalimanının açıldığını gördük. Ancak bazen yeni havalimanlarının kendine özel, ayrı bir bedeli daha var. Yerine geçtikleri eski havalimanları kapatılacak. Sadece Pekin’de değil, Berlin’de de durum böyle.
Bir havalimanını kapatmak kolay değil
Bir havalimanını kapatmanın, kapısına kilit vurup oradan uzaklaşmak kadar kolay olacağını düşünebilirsiniz. Ancak, Berlin’in yeni havalimanından sorumlu havalimanı otoritesi Flughafen Berlin Brandenburg GmbH için durum böyle değil.
Son uçağın kalkış yaptığından beri, Tegel havaalanı yarı açık durumda tutulmuştu. Tegel, normal uçuşlar için kullanılmazken, ihtiyaç duyulması halinde bir süre operasyonel olarak faal tutuldu. Neyse ki, pandeminin getirdiği çok düşük yolcu yoğunluğu nedeniyle, yeni havalimanına geçiş olaysız geçti.
FBB, Tegel Havaalanı’nın çalışır durumda tutulması için, para harcamak zorunda kaldı. Bu, pistlerin iniş-kalkış için güvenli bir şekilde muhafaza edilmesi ve hava trafik kontrol kulesinin teknik olarak çalışır durumda tutulması gibi işlemleri içeriyordu. Elbette kapatılan Tegel’i bir süre faal tutmanın da bir bedeli vardı. FBB’nin açılmasından, Tegel’in faaliyetlerini tamamen durdurduğu 4 Mayıs’a kadar, bu bedel yaklaşık 3 milyon Euro düzeyinde oldu.
Devam eden operasyonlar için gerekli olmayan bazı kısımlar halihazırda sökülmüş durumda. Bunlar, yaya köprülerini, bagaj transfer tesislerini ve daha başkalarını içeriyordu. Tegel havalimanı sahası Berlin belediyesine devredilmeden önce biraz daha söküm yapılması gerekecek.
Önümüzdeki üç ay içinde, hava trafik kontrol kulesinin içi, havalimanı polis tesisleri gibi havalimanının operasyonel tesislerinin sökülmesi gerekiyor. Bu, 6 milyon Euro’luk ek bir maliyet daha getirecek. Görünen o ki, son Air France uçuşundan bu yana Tegel’in kapatılmasının toplam maliyeti 9 milyon Euro civarında olacak. Tegel açıldığında oraya ilk inen uçak da bir Air France uçağı idi. O zamanlar Almanya’yı işgal eden kuvvetler, Tegel havalimanını Lufthansa’nın kullanmasına izin vermemişti. II. Dünya Savaşı’nın mağlubu olan Batı Almanya’yı işgal eden kuvvetler, sadece kendi yani, ABD, İngiltere ve Fransız uçaklarının Berlin Tegel’i kullanmalarına izin vermişti. Örneğin, benim görevli olduğum 80’li yıllarda Frankfurt Havalimanında sadece Pan-Am’ın Berlin için özel Check-in bankosu bulunuyordu.
Tegel’de sökülecekler sadece terminal binaları değil. Havalimanında muhafaza edilen eski bir Lufthansa Boeing 707 uçağı da parçalanmaya başlandı. Bir başka Lufthansa Boeing 707’si de Hamburg havalimanında duruyor. Lufthansa boyasında olan bu uçağı bir bütün olarak müze uçak şeklinde kullanmak için özel bir girişim var. Bunun için kurulan bir STK Vakfı, Alman halkından para toplamaya başladı. Başarılı olurlarsa Lufthansa’nın D-ABOD tescil isimli B707 uçağı müze olarak halkın ziyaretine açılacak.
Flughafen Berlin Brandenburg GmbH İcra Kurulu Başkanı Engelbert Lütke Daldrup, Tegel’in kapatılmasıyla ilgili olarak şunları söyledi : “Tegel, son güne kadar görevini çok iyi yaptı. Ancak, BER olarak açıldığından günümüze kadar, bizi Tegel’e ihtiyaç duyuracak olası bir operasyonel sorunla karşılaşmadık. BER Havalimanı istikrarlı bir şekilde çalışıyor, modern, amaca uygun ve yolcularımız tarafından iyi karşılandı. Şimdi Tegel’e yeni bir çağın önünü açıyoruz”
NOT : “UÇAK VE TEKNİK” başlığı altında yeni yayınlanmaya başlanan yazılarımdan uçakların tekniği hakkında bilgi edinebilirsiniz.
