İran'ın uçak alımı anlaşmaları

İran ulusal havayolu şirketi IranAir Genel Müdürü Ferzane Şerefbafi, ABD’nin ihracat izni vermemesi halinde Boeing ve Airbus’tan uçak satın alamayacaklarını açıkladı.
İran’ın yarı resmi haber ajansı Tesnim’in haberine göre, IranAir Genel Müdürü Şerefbafi, ülkesinin Boeing ve Airbus şirketleriyle yaptığı uçak alım anlaşmaları kapsamında uçakların bu yıl teslim edilmesini beklediklerini söyledi.
Şerefbafi, “Boeing’in 2018’de Airbus uçaklarının teslimi ise 2019’da başlayacak. Bu anlaşmaların finansmanında bir sorunumuz yok ancak ABD yönetiminin ihracat izni vermemesi halinde uçakların alımında sorun yaşanacak.” dedi.
İran Parlamentosu İnşaat Komisyonu Başkanı Muhammed Rıza Kuçi, çarşamba günü devlet televizyonuna bağlı yayın yapan Genç Gazeteciler Kulübü’ne yaptığı açıklamada, “Airbus ve Boeing yolcu uçakları satın almak için gerekli finansmanın sağlanmadığını öne sürmüştü.
Kuçi, “Gelecek yılın bütçesinde hükümetin Airbus ve Boeing uçaklarını satın almak için gerekli finansmandan söz edilmemesi bu uçakların artık Ruhani yönetiminin öncelik listesinde bulunmadığına işaret ediyor.” demişti.
Nükleer anlaşmanın Temmuz 2015’te imzalanmasından sonra Ruhani yönetimi ilk iş olarak yeni uçak anlaşmaları imzalamıştı.
Ortak Kapsamlı Eylem Planı adı verilen nükleer anlaşmanın yürürlüğe girdiği Ocak 2016’dan sonra IranAir, Fransız hava yolu şirketi Airbus’a 118, İtalya’nın ATR şirketine 40 kısa mesafeli bölgesel uçak siparişi verdi. Şirket daha sonra Boeing’le de 100 yolcu uçağı için anlaşmaya vardı. Ancak gelinen noktada ABD’nin tek taraflı yaptırımları nedeniyle Tahran yönetimi sipariş edilen uçakların finansmanını sağlayacak banka bulmakta zorlanıyor. IranAir’in yanı sıra İranlı Kish Hava yolları 10 adet Boeing 737, Aseman Hava Yolları da 3 milyar dolarlık Boeing 737 alımı için anlaşma imzalamıştı. Airbus ise anlaşma kapsamında şu ana kadar IranAir’e ilki 12 Ocak’ta olmak üzere 3 adet yolcu uçağını teslim etti.
Önceki ABD Başkanı Barack Obama döneminde Boeing ve Airbus’ın İran’a sivil hava aracı satışı yapması konusunda izin çıkmıştı ancak mevcut ABD Başkanı Donald Trump yönetimi ise uçak alımına engel oluyor. ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin, Boeing ve Airbus şirketlerinin İran’a yolcu uçağı satmaları için verilmiş izinlerinin yeniden gözden geçirileceğini duyurmuştu.
İranlı uçak şirketleri ABD’nin yaptırımları nedeniyle 1979’dan önce satın aldığı uçaklarla hizmet veriyor. Uçak filosu yenilenemediği için kaza riskinin artması, son 39 yıl içinde 200’den fazla uçak kazası yaşanmasına ve 2 binin üzerinde insanın hayatını kaybetmesine neden oldu.