İngiltere Başbakanı Keir Starmer, ülkenin savunma projeleri ve platform alımları üzerine detaylı raporlar hazırlattı. The Telegraph gazetesi, “İngiltere F-35’leri niçin hurdalığa gönderebilir?” başlığıyla yayınladığı haberde, Lockheed Martin üretimi bu uçakların Londra için gerçekten gerekli olup olmadığını sorguluyor.
Tempest Projesine Yönelim
İngiltere, İtalya ve Japonya ile birlikte 6. nesil savaş uçağı yapma hedefiyle Tempest adlı projeyi yürütüyor. Bu projeye kaynakların yönlendirilmesi, F-35’ten çok daha yetenekli olacak bir uçak geliştirilmesi anlamına geliyor. Eleştirmenler, İngiltere’nin savunma bütçesinden tasarruf etmek için F-35 alımlarını durdurmayı deneyebileceğini öne sürüyor. Tempest programının politik olarak F-35 kesintilerinden daha zor bir karar olacağı belirtiliyor.
Lockheed Martin tarafından ABD’de montajlanan F-35 jetleri, tekrarlanan gecikmeler ve maliyet aşımı sorunlarıyla boğuşuyor. İngiltere Savunma Bakanlığı, ülkenin kaç tane F-35 satın alacağı ve bunlara hangi kuvvetin sahip olacağı konusunda net cevaplar vermekte zorlanıyor. Eleştirmenler, İngiltere’nin F-35’ler üzerindeki egemenlik eksikliğinin sorun olduğunu belirtiyor. Bağımsız savunma analisti Francis Tusa, F-35’in İngiltere’nin doğrudan kontrolü altında olmamasının aleyhte bir durum olduğunu, Tempest’in ise bu sorunu çözebileceğini vurguluyor.
Tarihin En Pahalı Silah Programı
F-35 programı, 1980’lerde başlayan çalışmalarıyla tarihin en pahalı silah programı olarak biliniyor. Pentagon’a göre programın 2088’e kadar ABD’ye tahmini maliyeti 2 trilyon doları aşacak. İngiltere, programa 1995 yılında katıldı ve Savunma Bakanlığı, Queen Elizabeth uçak gemisinde F-35B’yi tercih etti. Bu uçak, diğerlerinden daha sınırlı bir menzil ve yük kapasitesine sahip.
Hedef 138 F-35B Savaş Uçağı
2015 yılında hükümet, toplamda 138 adet F-35B satın almayı hedeflediğini açıkladı ancak o zamandan beri bu sayıyı yeniden taahhüt etmede isteksiz davrandı. Şu ana kadar 34 uçak teslim edildi ve 2025’e kadar teslim edilmek üzere yalnızca 48 uçak için kesin sipariş verildi. İngiltere’de F-35, yüksek işletme maliyeti ve egemenlik eksikliği nedeniyle yoğun eleştiriler alıyor.
James Cartlidge’in Görüşleri
Eski savunma tedarik bakanı ve şu anda gölge savunma bakanı olan James Cartlidge, Tempest ve F-35’i karşıt seçenekler olarak görmenin yanlış bir ikilem olduğunu düşünüyor. Cartlidge, İşçi Partisi hükümetinin savunma bütçesine ilişkin sorunları ortadan kaldırmak için F-35 siparişlerini iptal edebileceğini öne sürüyor. Böyle bir durumda, İngiltere hem F-35 sipariş edebilir hem de Tempest’e yatırım yapabilir.