Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), 25 Aralık 2024’te gerçekleşen Azerbaycan Hava Yolları’nın 8243 sefer sayılı uçuşunun trajik kazasının ardından, kapsamlı, tarafsız ve şeffaf bir soruşturma yapılması gerektiğini açıkladı. IATA, kazanın nedenlerinin araştırılması için Chicago Sözleşmesi’nin Ek 13 hükümleri çerçevesinde, kazadan itibaren 30 gün içinde ara raporun yayınlanmasını talep etti.
IATA Genel Müdürü Willie Walsh, kazada hayatını kaybedenlerin ailelerine ve arkadaşlarına başsağlığı dileyerek, “Hayatını kaybeden 38 kişiye ve hayatta kalanlara duyduğumuz saygıdan dolayı, bu felaketin neden yaşandığını bulmalı ve bir daha asla tekrarlanmamasını sağlamak için harekete geçmeliyiz.” ifadelerini kullandı.
Kazanın Ardından Gelen İlgili Açıklamalar
IATA’nın çağrısı, Rusya ve Azerbaycan hükümetlerinin açıklamalarının ardından geldi. Her iki ülke de kazanın, Rus hava sahasında ve askeri operasyonların yapıldığı bölgeye yakın bir yerde meydana geldiğini belirtti. Walsh, “Sivil uçaklar asla askeri operasyonların kasıtlı veya kazara hedefi olmamalıdır. Azerbaycan Hava Yolları 8243 sefer sayılı uçağın askeri operasyonların kurbanı olma potansiyelinin yüksek olduğu göz önüne alındığında, bu olayın kapsamlı ve şeffaf bir şekilde soruşturulması öncelikli olmalıdır.” dedi.
Uluslararası Yükümlülükler ve Hava Taşımacılığının Güvenliği
IATA, Ekim 2024’te artan küresel çatışmaların ortasında, BM Güvenlik Konseyi’ne, devletlerin çatışma zamanlarında bile havacılığı ve kritik altyapıyı güvende tutma yükümlülüğü taşıdığını hatırlatmıştı. Cenevre Sözleşmeleri Protokolü’nün 48. maddesine ve Chicago Sözleşmesi’ne göre, devletlerin sivil nesneleri hedef almamaları, uçuş halindeki sivil uçakları korumaları ve sivil havacılık için tehlike oluşturabilecek faaliyetleri koordine etmeleri gerektiği vurgulandı.
Soruşturma ve Adaletin Sağlanması İçin Adımlar
Walsh, “Dünya, Chicago Konvansiyonu’nda belirlenen uluslararası yükümlülükler doğrultusunda, 30 gün içinde ara raporun yayınlanmasını sabırsızlıkla beklemektedir. Eğer bu trajedinin sorumluluğu savaşçılara aitse, failler sorumlu tutulmalı ve adalete teslim edilmelidir.” dedi.
IATA, aynı zamanda çatışma bölgelerinde uçuş güvenliğini sağlamak amacıyla Güvenli Semalar Danışma Komitesi’nin çalışmalarını güçlü bir şekilde destekliyor. Bu komite, hem devletler hem de operatörler için çatışma bölgesi rehberliği sunarak, uçuş güvenliğini sağlamak ve riskleri azaltmak için bilgi paylaşım standartlarını geliştirmeyi amaçlıyor.
