Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilen ve 09 Temmuz 2024’te Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 7519 numaralı kanununla Türk Sivil Havacılık Kanunu’nda bir takım değişiklikler yapıldı. Gazeteler yapılan bu değişikliği “Aranmak istemeyen yolcular artık uçağa binemeyecek” şeklindeki başlıklarla haber yaptılar. Zaten öyle idi, ama arada bir fark var.
Uluslararası sivil havacılık sözleşmesi ek;17 maddesi “Yolcular ve bagajları gerekli tarama ve aramadan geçmeden uçağa alınamaz” şartını içerir. Devlet olarak bizim de taraf olduğumuz bu sözleşme ve 17. madde bağlayıcıdır. Ancak kabul edilen bu uluslararası sözleşmelerin TBMM’de onaylanmasından sonra, yasal düzenlemelerle detaylandırılması gerekmekteydi. Bu anlaşmalar TBMM’de onaylanmış ancak, detaylandırma ve özel yasal düzenlemeler yapılmamış. Bu nedenle bazı ulusal özel yasa hükümlerine bakılarak bu genel uygulamanın hayata geçirilmesi farklı yasal çakışmalar bahane edilerek askıya alınmış ve konu tartışmalı hale getirilmiştir. Özellikle, özelleştirmeler sonrası havalimanlarında görev yapan ve 5188 sayılı yasaya tabi olan özel güvenlik birimlerince yapılan elle aramalar, bazı özel yasa hükümlerine tabi kişi ve kurumlarca (Adli yargı) yetkisiz olarak değerlendirilmiştir. Uzun zamandır bir tartışma konusu olan ve havacılık faaliyeti açısından uluslararası bir yükümlülük olan yolcu ve bagajın aranması konusuna uyum sağlamak için 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’ndaki bazı maddeler ilave maddelerle düzenlenerek, bu konudaki boşluk doldurulmuş ve yorum farkı ortadan kaldırılmıştır.
Söz konusu kanunun l3’üncü maddesine ve 2920 sayılı Kanun’un 40’ıncı maddesine ilave hükümler eklenerek Havalimanı Mülki Amirleri tam yetkili kılındı ve refakatsiz giriş hakkına sahip kişilerin arama ve taramaya tabii tutulması şartı getirildi.
Havalimanlarında yıllardan bu yana kurallar belli olup, sade vatandaş X Ray denilen arama cihazından geçer, cihaz sinyal verince yolcu bu kez de elle arama diye tabir edilen fiziksel aramaya tabii tutulur. Bu aramalar şirketten şirkete (güvenlik şirketi) havalimanından havalimanına, arama cihazından, arama cihazına ve hatta görevliden görevliye bile çok değişiklik gösterir. Bir yerde sizden, üzerinizdeki metal cisimleri, bozuk paraları, ilaçları telefonunuzu ve kemerinizi çıkarmanız istenir. Bir başka yerde ise ayakkabı ceket ve şapkanızı da çıkarmanız istenir. İnisiyatif güvenlikçilerdedir.
Üzerinizdeki ve cebinizdeki her şeyi çıkardığınız halde bu arama cihazları yine sinyal verir ve sizi sinir edebilir.
Böyle durumlarda güvenlik görevlisi elindeki sopa şeklindeki dedektörle ve ardından da elleriyle sizi arar veya ve x ray’den bir daha geçmenizi ister. Söylenenlere harfiyen riayet edersiniz ve ikinci arama noktasına giderek aynı işlemlere burada da tabii olursunuz.
Bu arama prosedürleri zamana göre de değişir. Emniyet güçlerinin alınan ihbarlara göre alarm seviyesini daha yükseğe çıkarması aramaların daha titiz yapılmasına neden olur. Uçak kaçırılması hadiselerinin çok yaygın olduğu 70’li, 80’li yıllarda güvenliğin yetersiz oluşu, hava korsanlarının da işini kolaylaştırırdı. Amerika’da 11 Eylül hadiselerinden sonra, bütün dünyada güvenlik ve arama kriterleri değişti. 100 cc’den fazla bir sıvıyı bile uçağa almayıp çöpe atıldığını görüyoruz.
Türkiye havalimanlarında görev yapan belli başlı güvenlik şirketleri işlerini ulusal ve uluslararası kurallara uygun yapıyor. Bu konuda şimdiye kadar çok önemli zafiyet yaşanmadı denebilir.
Ortada yürürlükte olan ve Milli Sivil Havacılık Güvenlik Programı’nın özüne uygun kurallar vardır ve de uygulanır.
Fakat zaman zaman bu uygulamanın dışında kalmak isteyen resmi veya yarı resmi kimliğe sahip kişilerin, özel bir kanun gereği bu uygulamalardan muaf olduklarını ileri sürerek aranma konusunda zorluk çıkardığı bir gerçek.
Bunlar, adli yargıda iddia ve hüküm verme makamında görev yapanlardır. Siz didik didik aranırken, elini kolunu sallayıp geçenlerdi bu ayrıcalıklılar.
İşte bu düzenleme bu kişilere tanınan ayrıcalığı tamamen ortadan kaldırdı.
Artık, “Beni arayamazsınız, bana bu hakkı kanun verdi” diyen arkadaşlar bu sözleri kullanamayacak. Çünkü, onlara aranamazlar ayrıcalığı veren bu kanun yeni çıkan kanunla ortadan kalktı. Gazeteler, eski ve yeni kanunu ele alıp, değişen nedir diye bakmadığı için bu ayrıntıyı göremediler. Şimdi, yabancıların yadırgadığı bu ayrıcalıklı ve aranamaz resmi kimlikli yolcular da artık aranıyor ve itiraz edemiyorlar.
Yeni çıkan kanun vatandaşları birinci ve ikinci sınıf diye ayırmayı da önledi.
Dünya düzenine tam entegre olduk.
Mutlu yarınlar Türkiye’m…
Yapılan indirimler fazla işe yaramadı
Sadece 5 bin emekli uçağa binebildi
Hükümet, Cumhurbaşkanı tarafından Emekliler Yılı olarak ilan edilen 2024 yılında özellikle ulaştırma alanında emekliler için bir takım indirimler yapıp onların hayatını kolaylaştırmak istedi.
En az emekli maaşının asgari ücret olan en az 17 bin liraya çıkarılması konusunda gelen yoğun taleplere karşı bir önlem olarak karayolu, havayolu ve demiryolu ulaşımında bir takım indirimler yapıldı. En az emekli maaşının 12 bin 500 TL olarak tespit edilmesinden önce yürürlüğe konan indirim uygulaması çok işe yaramadı.
Bizzat Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, bir açıklama yaparak bu indirimlerden toplam 353 bin kişinin yararlandığını açıkladı.
Bakan Uraloğlu, yüksek hızlı, bölgesel ve anahat tren biletlerinde yüzde 10 emekli indiriminden faydalanan vatandaşların sayısının 98 bin 200’e ulaştığını belirterek, şehirlerarası otobüs kullanarak seyahat eden 250 bini aşkın emeklinin ise yüzde 20 indirimden yararlandığını söyledi. Bakan Uraloğlu, havayolunda ise yurt içi ve yurt dışı indirimli uçuşlardan 5 bin 145 emeklinin faydalandığını, toplamda 353 binden fazla emeklinin tren, otobüs ve uçak gibi araçlarda indirimli bilet kullandığını açıkladı.
Bakan Uraloğlu, yaklaşık 16 milyona ulaşan emekli nüfusunun fiziksel ve ruhsal sağlıkları ile sosyal ve kültürel yönden yaşamlarına destek olmak amacıyla ulaştırma modlarında indirim uygulamalarını hayata geçirdiklerini belirterek, bu uygulamaların büyük ilgi gördüğünü ve 353 binden fazla emeklinin demiryolu, şehirlerarası otobüsler ve havayolu seyahatlerinde indirimli bilet imkanından yararlandığını söylese de rakamlar sayın bakanı doğrulamıyor.
Bilet fiyatlarının çok da ucuz olmadığı yüksek hızlı, ana hat ve bölgesel tren ulaşımında üç aylık zaman diliminde yüzde 10’luk indirimlerden sadece 98 bin kişinin yararlanması halkın alım gücünün azaldığını ortaya koyuyor.
Her ne kadar 60 – 64 yaş arası emekli yolculara yüzde 15, 65 yaş ve üstünde olan yolculara yüzde 50 ve yaşına bakılmaksızın tüm emeklilere yüzde 10 indirimi yapılması, büyük çoğunluğu genç emekli olan geniş bir kitlenin çok da işine yaramadığı rakamlardan belli.
Büyük bir çoğunluğun tercih etmek zorunda olduğu ve milyonlarca yolcu tarafından tercih edilen karayolu ulaşımında ise 31 Mayıs’ta ilan edilen yüzde 20’lık indirimden de ancak 250 bini aşkın emekli yararlanabilmiş. Bu dönemde seyahat eden 13 milyonluk yolcu sayısına göre bu rakam çok az.
Ve gelelim “Havayolunu halkın yolu” yaptık söyleminin her fırsatta dile getirildiği havayolu ulaşımına.
Bakan Uraloğlu, “Türk Havayolları ile seyahat eden emekli ve 60 yaş üstü yolcularımız için yurt içi ve yurt dışı uçuşlarda yüzde 15 indirim uygulamamız devam ediyor. Ocak 2024’ten bu yana bu haktan yararlanan emeklilerimizin sayısı 5 bin 145’e ulaştı.” diyerek sadece THY’yi değil, tüm havayollarını kastediyor ki, her gün rekorlar kıran, zirveyi elinde tutan havalimanları ve havayollarıyla çağ açtığı söylenen bir ülke için bu hiç de övünülecek bir sayı değildir. Sayın Bakan’ın gayret ve çabaları bu sayıyı arttıramadığı için onun adına üzgün olduğumu bir emekli olarak söyleyip uçaklarla seyahat edecek emeklilerin sayısının artmasını temenni ediyorum.
