Avrupa Birliği (AB) ve ABD, havacılık şirketleri Boeing ve Airbus’a sağlanan desteklemelerden ötürü karşılıklı olarak uygulanan ilave gümrük vergilerini 4 ay için durdurma kararı aldı.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD Başkanı Joe Biden ile göreve başlamasının ardından gerçekleştirdiği ilk telefon görüşmesinin ardından yazılı açıklama yaptı.
Biden ile görüşmekten mutluluk duyduğunu belirten Von der Leyen, “Bu yeni başlangıcın sembolü olarak Airbus-Boeing anlaşmazlığında hem uçak hem de uçak dışı ürünlere uygulanan tüm gümrük vergilerini ilk aşamada 4 aylık bir süre için askıya almakta uzlaştık.” ifadesini kullandı.
Von der Leyen, iki tarafın da ticaret temsilcileri aracılığıyla havacılık anlaşmazlığını çözüme kavuşturmayı amaçladığına işaret ederek, bunun Atlantik’in her iki tarafındaki işletmeler ve sanayi için mükemmel bir haber olduğunu, ekonomik iş birliği için de çok olumlu bir sinyal anlamı taşıdığını kaydetti.
Biden ile yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını ve aşıları da ele aldıklarını anlatan Von der Leyen, AB ve ABD’nin önemli aşı üreticileri olduğunu, küresel tedarik zincirlerinin iyi işlemesi için birlikte çalışmanın faydalı olacağını ifade etti.
Von der Leyen, Biden’ı gelecekteki salgınlara hazırlık amacıyla 21 Mayıs’ta Roma’da düzenlenecek Küresel Sağlık Zirvesi’ne davet ettiğini belirtti.
İklim değişikliği ile mücadele konusundaki iş birliğini ve ortak sorumluluğu da değerlendirdiklerine dikkati çeken Von der Leyen, Biden’a Paris İklim Anlaşması’na yeniden katıldığı için teşekkür ettiğini anlattı.
Von der Leyen, ekonomik ilişkilerin geleceğini de değerlendirdiklerine işaret ederek, bu konuda Biden’a ortak değerler ve ilkelere dayanan yeni bir ortaklık önerisinde bulunduğunu, çeşitli sınamaların ele alınacağı bakanlar düzeyinde bir Ticaret ve Teknoloji Konseyi kurmayı önerdiğini kaydetti.
Dış politikada benzer düşünen ortaklar olarak iş birliğini artırma, uluslararası ortamda demokrasi, istikrar ve refahı destekleme konusunda anlaştıklarını ifade eden Von der Leyen, bunu NATO ile yakın iş birliğinde yapacaklarına dikkati çekti.
Von der Leyen, Rusya’nın görünümü konusunda AB ve ABD’nin aynı stratejik bakış açısını paylaştığını, Biden’a özellikle Doğu Avrupa ile ilgili politika ve tedbirlerin koordine edilmesini önerdiğini belirtti.
ABD-AB ilişkilerinin onarılması
Biden ve Von der Leyen’in görüşmesine ilişkin Beyaz Saray’dan yapılan yazılı açıklamada da ABD-AB ilişkilerinin onarılması ve yeniden canlandırılması konusunda görüş birliğine varıldığına dikkat çekildi.
Biden’ın, ABD-AB ortaklığını tamir etmek ve yeniden canlandırmak konusundaki taahhütlere desteğini dile getirdiği aktarılan açıklamada, “(Biden ve Von der Leyen) Havacılık uzlaşmazlığına ilişkin gümrük vergilerini 4 aylığına kaldırma ve bu anlaşmazlığın çözümü için çalışılması konusunda mutabık kaldı.” ifadesi kullanıldı.
İki liderin, Kovid-19’u kontrol altına alma konusunda iş birliğine işaret edilen açıklamada, “Biden ve Von der Leyen, Çin, Rusya, Belarus, Ukrayna ve Batı Balkanlar dahil ortak çıkar konularında koordinasyon sağlanması için mutabık kaldı.” değerlendirmesinde bulunuldu.
Havacılık uzlaşmazlığı hakkında
AB ve ABD arasında havacılık konusu 16 yılı aşkın süredir uzlaşı sağlanmayan bir mesele olarak ortada duruyor.
Dünyanın en büyük uçak üretici firmaları olan ABD merkezli Boeing ile Fransa, Almanya, İngiltere, İspanya ve Hollanda ortaklığındaki Avrupa şirketi Airbus karşılıklı olarak birbirlerini yasa dışı kamu desteklemeleri almakla itham ediyor.
Bu firmalar, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) yapısı içinde sektörde haksız rekabet edildiği gerekçesiyle birbirine karşı hukuki süreçler yürüttü.
ABD, Avrupa ülkelerinin Airbus firmasına sağladığı teşviklerin yasa dışı olduğunu iddia ediyor. AB ise ABD’nin Boeing’e sağladığı vergi imtiyazlarıyla şirketle yapılan askeri sözleşmelerin hukuki olmadığını öne sürüyor.
DTÖ, 2019’da ABD’nin Airbus’a sağlanan yasa dışı desteklemelerden ötürü AB ürünlerine yıllık 7,5 milyar dolarlık ilave gümrük vergileri uygulamasına onay vermişti. Bu onayın ardından ABD söz konusu vergileri uygulamaya başlamıştı.
DTÖ arabuluculuk makamı, 2020’de de Washington yönetiminin Boeing’e sağladığı yasa dışı desteklemelerinden ötürü AB’nin ABD’ye yaklaşık 4 milyar dolarlık ilave gümrük vergisi uygulamasına onay vermişti ve AB söz konusu vergileri yürürlüğe almıştı.
