Bir çoğumuzun halen unutmadığı havayolu şirketleri vardır, 20. yüzyıla damgalarını vurduktan sonra sessizce havacılık sektöründe yok olup giden. Birçok küçük seyahat acentasında halen o şirketlerden bazılarının amblemlerini görmek mümkündür. Eski sinema filmlerinin havacılıkla ilgili sahnelerinde illaki bir tanesinin amblemi ilişir insanın gözüne. Bu şirketlerden en önemlilerini tekrar hatırlayalım.
PAN AM
1927 yılında kuruldu. 20. yüzyılın en tanınan Havayolu şirketiydi. B707 ve B747SP gibi uçakların üretime geçmesinde en büyük rolü oynamıştır. 1984 yılında Hamburg-New York arasında ilk defa A300/A310 larla uçmaya başlamış, Atlantik okyanusunu iki motorla geçen ilk Havayolu şirketi olmuştur. 1988 yılında terör saldırısı sonucu meydana gelen Lockerbie faciasından sonra kendini toparlayamamış 1991 yılında iflas edip Delta Air Lines tarafından yutulmuştur. Günümüzde ismi Pan Am Railways olarak tren işletmlerinde devam yaşamaktadır.
TWA
Belkide PAN AM havayollarının en büyük rakibiydi TWA ( Trans World Airlines). 1925’de kurulmuştur. 1958 yılında ilk zenci kabin memuru çalıştıran ABD’li şirkettir. 1961 yılında uçaklarda film gösteren ilk şirkettir. 2001 yılında American Airlines tarafından satın alınıp göklerden ismi silinmiştir.
Eastern Airlines
1926 yılında kurulmuştur. Airbus’ın ilk modeli A300’ü ABD’de kullanan ilk şirket olmuştur. Airbus tarafından altı ay boyunca test için verilen dört adet A300’den memnun kalıp, 23 adet sipariş verince, diğer ABD’li şirketlerin dikkatini çekmiş, Airbus’ın ABD pazarına girmesinde önemli rol oynamıştır. Bir dönem NASA eski astronotlarından Frank Borman’ın da CEO’luğunu yaptığı şirket 80’li yıllarda yükselen personel giderleri ve sendikalarla kavgalardan yıpranmış, 1991 yılında iflas edip uçuşlarını durdurmuştur. 2009 yılında bir kaç iş adamı tarafından isim hakları satın alınmış, bu yıl ABD’de B737-800 tipi uçaklarla yeniden uçuşlara başlanmıştır.
Swissair
1931 yılında kurulmuştur. Avrupa’da kabin memurluğu mesleğine uçaklarda ilk yer veren Havayolu şirketidir. MD-80,A310 gibi uçakların üretime geçmesinde önemli rol oynamıştır. Kalite, ikram ve güvenlik unsurları ele alındığında 20. yüzyılın örnek şirketlerindendir. 90’ların sonunda Hunter stratejisi adı altında, maddi durumu kötü olan Havayolu şirketlerine ortak olarak yolcu potansiyelini büyütmeye çalışmıştır fakat ortak olduğu şirketlerin borçları, bir zamanların uçan banka lakaplı Swissair’ini 2001 yılında iflas etmeye zorlamıştır.
Northwest Airlines
1926 yılında kurulmuştur. DC-8’leri Pasifik okyanusunu geçmek için kullanan ilk şirkettir. 2010 yılında Delta Air Lines tarafından satın alınıp, gökyüzüne veda ermek zorunda bırakılmıştır.
Ansett Australia
1935 yılında kurulmuştur. Avustrulya’da A320 filosunu kullanan ilk şirkettir. 11 Eylül krizinden etkilenen ve 2001 yılında iflas eden şirketlerdendir.
B.O.A.C
1939 yılında kurulan B.O.A.C (British Overseas Airways Corporation), zamanının en pöpüler şirketlerinden biridir. Beatles grubu şarkı sözlerinde, James Bond filminde, Agatha Christie’nin romanında ismi sıklıkla geçen şirkettir. 1974 yılında İngiliz Hükümetinin isteği üzerine British Airways olarak yeniden yapılanmış, ismide göklerden silinmiştir.