Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından üretilen ATAK T-129 helikopteri, kendi kategorisinde dünyanın en güçlü 10 saldırı aracından biri olarak görülüyor. Birçok ülkenin ilgiyle takip ettiği ATAK, 2018’de iki önemli sipariş almıştı. Bunlardan biri olan Filipinler’e iki parti halinde toplamda 12 adetlik siparişe ABD onay vermişti. Aynı yıl asıl büyük sipariş ise Pakistan’dan gelmiş ve 30 adetlik ATAK alımı için anlaşma imzalanmıştı. Ancak Washington- Ankara arasındaki siyasi gerilim sonrasında ABD Hükümeti, Türkiye’ye bu satış için vize vermemişti.
Türkiye’nin 2018’de ATAK helikopteri için görüştüğü bir diğer ülke ise Fas’tı. Ancak Fas, o dönemde TUSAŞ tarafından üretilen T-129 ATAK taarruz helikopteri yerine ABD ile anlaşma imzalamış ve Fas Kraliyet Hava Kuvvetleri (FAR) filosuna Apache AH-64 almıştı. Fas medyası, 2018 yılında askıya alınan o görüşmelerin tekrar masaya yatırıldığını iddia ediyor. ABD’nin Türkiye’ye uyguladığı baskıda yaşanan hafiflemenin bu görüşmelerde ana etken olduğunu iddia eden Fas medyası, Fas Kraliyet Hava Kuvvetleri’nin Türkiye’den helikopter satın almayı planladığını ifade etti. Satış görüşmelerinin son aşamada olduğu iddia edilirken, Fas’ın Türkiye’den 22 adetlik T-129 ATAK taarruz helikopteri almak üzere olduğu belirtildi. Anlaşmanın tutarı ise yaklaşık 1,3 milyar dolar düzeyinde. Anlaşmada ayrıca çeşitli tiplerde mühimmatlar ve aviyonik sistemlerin de dahil olduğu kaydedildi.
60’tan fazla üretildi, ilk ihracat Filipinler’e olacak
Fas ve Türkiye arasında iddia edilen ATAK T-129 görüşmelerinin nasıl sonuçlanacağı merakla bekleniyor. Pakistan’da olduğu gibi ABD Yönetimi tekrar devreye girerse satış için tehlikeli bir süreç yaşanabilir. Bugüne kadar 60’tan fazla ATAK helikopteri Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK), Emniyet ve Jandarma’ya teslim edildi. Filipinler’e onay verildi ancak Pakistan’a ihraç için ABD’de Kongre onayı bekleniyor. Filipinler’le ilgili onay işlemleri tamamlandığında, İlk defa ATAK helikopteri yurtdışına ihraç edilecek. ABD yasalarına göre ABD hükümetinin, NATO ülkelerine satış bedeli 25 milyon dolar ve üzeri olan savunma sanayii ürünleri satışları konusunda Dışişleri Bakanlığı kanalıyla ABD Kongresi’ni 30 gün önceden bilgilendirmesi gerekiyor. Bilgilendirme şartı, “hükümetten hükümete silah satışı” ve “ticari lisanslı silah satışı” yöntemleriyle yapılan satışları kapsıyor. ABD Kongresi’nin, bildirimleri görüşmemek gibi yollarla gayriresmi olarak bu satışları engelleme olanağı bulunsa da, bu konuda da son karar, ABD hükümetine ait.
13 İHA için 70 milyon dolarlık anlaşma
Ankara-Rabat arasında savunma sanayiinde son yıllarda ciddi bir yakınlaşma söz konusu. Örneğin Fas Yönetimi, Türk şirketi Nurol’un ürettiği Ejder Yalçın zırhlı muharebe araçlarıyla yakından ilgileniyor. Ayrıca bu yılın nisan ayında Fas, 13 adetlik Bayraktar TB2 İHA’sını almak için 70 milyon dolarlık bir sözleşmeye imza atmıştı.
