ABD Kongresi denetçileri, milyonlarca dolar değerindeki yüzbinlerce F-35 parçasının kayıp olduğunu açıkladı. Cıvatalar, lastikler, iniş takımları gibi kayıp parçaların değerinin 85 milyon dolar olduğu tahmin edilirken kayıp parçaların gündeme düşmesi yolsuzluk iddialarını da beraberinde getirdi.
Rusya’dan alınan S-400 Hava Savunma Sistemi sonrasında ABD, Türkiye’yi F-35 programında çıkarmış, uçağın orta gövdesi TUSAŞ tarafından üretilirken yaşanan olaylar sonrasında bu rol Almanya’ya verilmişti. Hükümet Sorumluluk Ofisi raporuna göre, milyonlarca F-35 parçasının kayıp olduğu açıklandı. İşin ilginç tarafı ise Pentagon yetkilileri de milyonlarca dolarlık bu parçaların nerede olduğunu bilmiyor.
F-35’İN MAZİSİ ÇOK DA İYİ DEĞİL
Peki bu sistemi bir denetleyen yok mu? Milyonlarca dolar ve kayıp parçalar nerede? F-35 adeta Pentagon’un yüksek profilli sorunlu çocuğu gibi. Kazaları, Gemiden düşmeleri, daha havalanmadan alev alması derken bir de yolsuzluk iddiaları eklendi. F-35 şimdilerde abartılı ve düşük performanslı bir savaş uçağı olma ününü kaybetmiş olsa da mazisi çok da iyi değil.
Bir F-35, pilotunun rutin bir eğitim görevine başlamasından birkaç dakika önce alevler içinde kalmıştı. Bu olaydan birkaç ay sonra İngiltere’de bir Airshow düzenlendi. Pentagon yetkilileri ve uçağın üreticisi Lockheed Martin, on yıllık gecikmeler ve artan maliyet aşımlarından sonra uçan bir F-35’i sergileme fırsatını hevesle bekliyordu.
DİKEY İNİŞ SIRASINDA DÜŞMÜŞTÜ
Yetkililer diğer F-35’lerin aynı sorunu yaşamayacağını garanti edemediler ve Atlantik ötesi bir uçuş sırasında potansiyel olarak feci bir yangın riskini almak istemediler. F-35 o yıl İngiltereye hiç ulaşamadı ve Pentagon yetkililerinin umduğu halkla ilişkiler darbesi, uçağı eleştirenler için yeni bir mühimmat mermisine dönüştü.
Birbirini izleyen yıllarda da uçağın sorunları hiç bitmedi. Uçak gemisine iniş sırasında gemiye çakıldı, Texas’ta dikey iniş sırasında düştü, Hava Kuvvetleri Üssü’ne çakıldı…
DENETİM MEKANİZMASI YOK
Lockheed Martin web sitesi, “F-35 programı, binlerce uçak bileşeni üretmek için 45 eyalette ve Porto Riko’da 1.000’den fazla küçük işletme tedarikçisi dahil olmak üzere yaklaşık 1.900 ABD tedarikçisiyle ekip oluşturuyor” diye övünüyor.
Ama bunu denetleyen bir mekanizma yok. Hal böyle olunca da üretilen, üretildiği söylenen, beklemede olan yedek parçaların ve bunlar için verilen paranın nerde olduğu bilinmiyor. Bu motivasyonlar, halihazırda aşırı harcama ve düpedüz yolsuzlukla dolu bir satın alma sürecini de gözler önüne seriyor.