Son yıllarda ABD’nin beşinci nesil savaş uçağı F-35’ler, artan kazalarla uluslararası gündemde. 2018 yılından bu yana 10’dan fazla F-35 savaş uçağı düştü ve bu durum, uçakların güvenilirliği ile ilgili ciddi soruları beraberinde getirdi.
Son olarak, 29 Ocak 2025’te ABD’nin Alaska eyaletinde bulunan Eielson Hava Kuvvetleri Üssü’nde, bir F-35 tatbikat sırasında düştü. Pilot fırlatma koltuğu ile kurtulmayı başardı ancak uçak infilak ederek kullanılamaz hale geldi.
F-35 Teknik Sorunlar Nedeniyle Sıkça Kaza Yapıyor
Havacılık Güvenliği Ağı (ASN) verilerine göre, Lockheed Martin tarafından üretilen F-35 savaş uçakları, genellikle elektronik sistem arızaları ve pilotların kontrol kaybı gibi nedenlerle kazalara karışıyor. Bu durum, uçakların hem güvenilirliğini hem de yüksek maliyetli bakım süreçlerini tartışmaya açıyor.
ABD Operasyonel Test ve Değerlendirme Müdürlüğü’nün 2024 yılı sonundaki raporu, F-35’lerin güvenilirlik ve bakım standartlarının yetersiz olduğunu ortaya koydu. Raporda, uçakların kullanım ömrü boyunca oluşan maliyetlerin arttığına dikkat çekiliyor. ABD Hükümeti Hesap Verebilirlik Ofisi ise, 2018’de 1,1 trilyon dolar olan bakım maliyetlerinin 2023’te 1,58 trilyon dolara yükseldiğini belirtti.
F-35 Savaş Uçağı Kazaları: Yıllara Göre Kaza Kronolojisi
28 Eylül 2018: ABD ordusuna ait bir F-35B savaş uçağı, South Carolina kıyılarında eğitim uçuşu sırasında düştü. Pilot kurtulurken, kazanın yakıt tüpü arızasından kaynaklandığı tespit edildi.
9 Nisan 2019: Japon Hava Kuvvetleri’ne ait bir F-35A savaş uçağı, Pasifik Okyanusu’na düştü. Pilot hayatını kaybetti.
19 Mayıs 2020: Florida’daki Eglin Hava Kuvvetleri Üssü’nde, bir F-35 zorunlu iniş sırasında devrildi ve kullanılamaz hale geldi.
29 Eylül 2020: ABD Deniz Piyadelerine ait bir F-35, havada yakıt ikmali sırasında tankerle çarpışarak düştü.
17 Kasım 2021: İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri’ne ait bir F-35B, HMS Queen Elizabeth uçak gemisinden kalkış sırasında kaza yaptı ve Akdeniz’e düştü.
4 Ocak 2022: Güney Kore Hava Kuvvetleri’ne ait bir F-35A, iniş sırasında bir kartalla çarpışarak ağır hasar aldı.
24 Ocak 2022: Güney Çin Denizi’nde, USS Carl Vinson uçak gemisine iniş yapan bir F-35, güverteye çarparak denize düştü.
19 Ekim 2022: ABD’nin Utah eyaletinde bir F-35, iniş sırasında düşerek kullanılamaz hale geldi.
17 Eylül 2023: ABD Deniz Piyadelerine ait bir F-35, South Carolina’da düştü. Pilot, fırlatma koltuğu sayesinde kurtuldu.
29 Mayıs 2024: New Mexico’da, kalkıştan kısa süre sonra bir F-35 düştü.
29 Ocak 2025: Alaska’daki Eielson Hava Kuvvetleri Üssü’nde, bir F-35 tatbikat sırasında düştü.
F-35’lerdeki Güvenlik Sorunları ve Yüksek Maliyetler
F-35 savaş uçaklarında yaşanan kazalar, elektronik algılama sistemlerinin devre dışı kalması ve pilotların kontrol kaybı gibi sorunları gündeme taşıyor. Uzmanlara göre, bu sorunlar uçakların üretim sürecindeki eksiklikler ve yüksek maliyetli bakım süreçlerinden kaynaklanıyor.
Lockheed Martin tarafından geliştirilen bu uçaklar, özellikle yüksek maliyetleri ile eleştiriliyor. ABD’nin 2024 yılı sonunda hazırlanan raporları, F-35’lerin hem güvenilirlik hem de sürdürülebilirlik açısından ciddi sıkıntılar barındırdığını gösteriyor.
Sonuç olarak, Türkiye’ye verilmeyen F-35 savaş uçaklarının güvenlik sorunları nedeniyle sık sık kazalara karışması, bu projeye yönelik eleştirileri daha da artırıyor.
