F-35: Lockheed Martin Türkiye’yi 2020’de üretim zincirinden çıkaracağını açıkladı
Lockheed Martin, Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasının ardından Türkiye’de üretilen parçaların ABD’de üretilmeye başlayacağını açıkladı.
Şirketin ikinci çeyrek gelirlerinin açıklandığı toplantıda konuşan Lockheed Martin CEO’su Marillyn Hewson, Mart 2020 itibarıyla Türkiye’nin üretim zincirinden çıkarılmasının planlandığını duyurdu.
Reuters’ın aktardığı gelişmeye göre Türkiye’de F-35’lere parça üreten şirketler Mart 2020’den itibaren bu üretimlerini sonlandırmış olacak.
F-35 programına dahil olan ülkeler arasında yer alan Türkiye, uçakların kokpit göstergelerinden iniş takımlarına kadar yüzlerce parçayı üretiyordu.
ABD, Türkiye’nin Rus yapımı S-400 füzelerini alması nedeniyle Ankara’nın F-35 programına katılımını durdurmuştu. Türkiye ise ABD’den Patriot sistemini almak istediklerini, bu satış gerçekleşmeyince Çin’den hava savunma sistemi almanın planlandığını fakat bu şirket ABD yaptırımları listesine girince Rusya’dan S-400 almak zorunda kaldığını söylüyor ve yaptırımlara karşı çıkıyor.
ABD’nin bu kararı sonucu Türkiye’nin almayı planladığı 100 uçak da Ankara’ya satılmayacak.
Bu konuyla ilgili de bir bilgi veren Hewson, aralarında Polonya’nın da yer aldığı bazı ülkelerin bu uçaklarla ilgilendiğini duyurdu.
Reuters’a göre F-35 uçakları Lockheed Martin’in büyümesine en fazla katkı veren ürünü oldu ve cirosunun üçte birini oluşturdu.
Şirket 2019’da 131 F-35 uçağını alıcı ülkelere teslim etmeyi planlıyor.
Türkiye’ye teslim edilen iki F-35 uçağı ABD’de tutuluyor. Türk pilotlar ABD’ye giderek F-35’leri kullanmak için eğitim alıyordu ancak bu eğitimlerin de Temmuz sonunda bitirilmesi planlanıyor.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise dün yaptığı açıklamada Türkiye’ye F-35 jetlerinin verilmemesi durumunda Türkiye kendi savaş uçağını üretecek teknolojiye kavuşana kadar başka ülkelerden savaş uçağı alabileceğini duyurmuştu.
Türkiye’den hangi şirket hangi parçaları üretiyor?
F-35’in internet sitesinde Türkiye’de üretilen parçalarla ilgili şu bilgiler veriliyor:
- 2004 yılından bu yana programa destek veren Alp Havacılık, F-35 uçak gövdesi yapısal parçaları ve asambleleri, iniş takımı bileşenleri ve motor için F135 motoru titanyum entegre kanat rotorları üretiyor.
- F-35 Elektro Optik Hedef Sistemi’nin parçası olan gelişmiş optik bileşenler için üretim yaklaşımları geliştirenveF-35 CNI Aviyonik Elektronik Arabirim Kontrol Cihazı üzerinde Northrop Grumman ile birlikte çalışan ASELSAN ayrıca yakın zamanda tam ölçekli üretim faaliyetlerini başlatacak.
- AYESAŞ şu anda iki temel F-35 bileşeni olan füze uzaktan kumanda arabirimi ve panoramik kabin ekranının elektronik kartlarının tek tedarikçisidir.
- F-35 Elektrik Kabloları ve Ara Bağlantı Sistemi’nin (EWIS) yüzde 40’ını üretmekte olan FOKKER ELMO ayrıca, tüm merkezi bölüm kablo sistemleriyle TAI’yi destekleyecek. FOKKER ELMO ayrıca motor için, büyük bir kısmı İzmir’deki tesislerinde üretilecek olan EWIS geliştirecek.
- 2005 yılından bu yana F-35 eğitim sistemlerini destekleyen HAVELSAN, gelecekte Türk F-35 Entegre Pilot ve Bakım Eğitim Merkezi (ITC) ve Türkiye’deki ilgili eğitim sistemlerinin geliştirilmesi için öncü bir rol üstlenmektedir.
- 2005 yılından bu yana F-35’i destekleyen KALE HAVACILIK, TAI ile birlikte F-35 uçak gövdesi yapısal parçalarını ve düzeneklerini üretiyor. Üç uçak tipinin de iniş takımı kilit asambleleri için Heroux Devtek’i tek tedarikçi olarak destekleyen Kale Havacılık ayrıca, motor donanımlarının üretimi amacıyla İzmir’de Pratt & Whitney ile bir ortak girişim oluşturmuştur.
- 2004 yılından bu yana F-35 Programı’nı destekleyen MIKES, British Aerospace Engineering (BAE) ve Northrop Grumman için F-35 uçak bileşenleri ve asambleleri sağlıyor.
- ROKETSAN ve TUBITAK-SAGE birlikte, 5. nesil savaş uçağı F-35 uçağında dahili olarak kullanılacak hassas güdümlü Stand-off Füzesi’nin (SOM) geliştirme, entegrasyon ve üretimini yürütüyor.
- 2008 yılından beri F-35 Programı’nı stratejik olarak destekleyen ve tüm F-35 uçaklarında kullanılan donanımları sağlayan TUSAŞ (Türk Havacılık ve Uzay Sanayii), Northrup Grumman ile birlikte uçak orta gövdesi üretim ve montajı, kompozit dış kaplama ve silah bölmesi kapakları ile fiber kompozit hava girişi kanallarının üretimini yürütüyor. Havadan Yere Pilonlar ve adaptörler dahil F-35’in Alternatif Görev Ekipmanları’nın (AME) yaklaşık yüzde 50’sini üreten TUSAŞ, Pratt and Whitney ile imzaladığı stratejik anlaşma doğrultusunda önümüzdeki dönemde FACO ve MRO&U için ülke ve bölgede lider konumu hedefliyor. TUSAŞ ayrıca Otonom Lojistik Global Destek (ALGS) sistemi kapsamında Türk Silahlı Kuvvetleri’nin organik depolarını temsil etmek üzere seçilmiştir.
