29 Ekim 2018 tarihinde Endonezya Lion Air’e ait B737-MAX 8 uçağı, kalkış yaptıktan kısa süre sonra tırmanma sırasında Java denizine düşmüş ve 189 kişinin ölümüne neden olmuştu.
Lion Air kaza araştırması henüz devam ederken, bu defa Etiyopya havayollarının aynı tipte bir uçağı, 10 Mart 2019 tarihinde Addis Ababa havalimanından kalkış yaptıktan kısa süre sonra gene tırmanma sırasında düşerek 157 kişinin ölümüne neden oldu.
Kaza nedeniyle Lion Air, Boeing ile yaptığı 22 milyar dolarlık MAX 8 anlaşmasını iptal etti. Qatar Airways de önce bu iptal kararını takip etmesine karşın, daha sonra iptal kararından vazgeçti.
Lion Air uçağı kalkıştan kısa süre sonra “PAN PAN” mesajı yayınladı (MAYDAY mesajının bir alt seviyesi) ve göstergelerdeki hatalar nedeniyle sorun yaşadıklarını bildirmişti.
Uçağın Tech Log’unda 26 Ekimden itibaren 6 defa Airspeed ve Altitude indikasyon arıza yazıldığı tespit edildi.
Yabancı havacılık haber sitelerine göre, dünyada 62 şirket tarafından uçurulan bu tip uçaklardan THY 2023 yılına kadar 67 tane sipariş vermişti.
Dolayısı ile, bu 737-MAX 8 kazaları tüm şirketler tarafından endişe ile takip edilmektedir. Kazadan hemen sonra Etiyopya Havayolları B737-MAX 8 filosunu uçuştan çekti. Çin Sivil Havacılık Otoritesi emniyet mülahazası ile ülkedeki bu tip uçakların uçuşlarını geçici bir süre için yasakladı.
Peki, bu uçaklar neden düştüler?
Sorunun en doğru cevabı DFDR ve CVR’larda mutlaka çıkacak ve yazılarak Kaza Araştırma Raporlarında görülebilecektir. Ancak,bu sonucu görebilmek ve kazanın asıl nedenini anlayabilmek için en az bir yıl zamana ihtiyaç vardır. Tabii ki o sürede de kaza şimdiki gibi ilgiyle takip edilmeyecek unutulup gidecektir.
Ancak, bazı varsayımlarda bulunmak mümkün.
Lion Air kazası ile Etiyopya kazasının nedeni aynı olmayabilir.
Lion Air de görüldüğü bilinen Airspeed ve Altitude gösterge arızaları uçağın karanlık bir ortamda uçması pilotları durum, hız ve yere yakınlık konularında şaşırtmış ve kazaya neden olmuş olabilir.
Etiyopya kazasının gün ışığında ve görüşün 10Km olması aklımıza bir motor kumanda arızası nedeniyle motorların durduğu (motor yakıt shut off valflerinin kumanda edilmeden kapanması) veya kumanda edilemeyen bir şekilde motorların IDLE’a (rölanti) düşmesi ihtimalini getiriyor
Tırmanma sırasında motorların Idle’a düşmesi ve kumanda edilememesi otomatik kontrol sisteminde bir yazılım hatasını akla getirebiliyor. Idle gücünde kanatların kaldırma gücü artık uçağı taşıyamaz hale gelir.
Akla gelebilecek bir başka zayıf ihtimal de uçağın yerden bir füze ile vurulması da olabilir.
Etiyopya B737-MAX 8 uçağı neden düşmüş olabilir?
